داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت
داروهای اساسی سازمان جهانی بهداشت (به انگلیسی: WHO Model List of Essential Medicines) فهرستی از داروهای مهم و اساسی است که پیشنهاد شده تا به مقدار کافی در هر کشور موجود باشند. این فهرست توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) ایجاد شده‌است. این فهرست نخستین‌بار در سال ۱۹۷۷ منتشر شد و شامل ۲۰۴ قلم دارویی بود. ۱۵۶ کشور تا سال ۲۰۱۶ فهرست داروهای ضروری ملی خود را برپایه فهرست سازمان جهانی بهداشت ایجاد کرده‌اند. فهرست ملی هر کشور بین ۳۳۴ تا ۵۸۰ دارو را در بر می‌گیرد. در مارس ۲۰۱۷ سازمان جهانی بهداشت بیستمین ویرایش این فهرست برای بزرگسالان و ششمین فهرست برای کودکان را منتشر کرد.
فهرست زیر بر پایه نوزدهمین ویرایش داروهای بزرگسالان درست شده‌است:
داروهای بی‌حسی
بیهوشی عمومی و اکسیژن
داروهای استنشاقی
داروهای تزریقی
بی‌حسی موضعی
داروهای پیش از عمل و آرام‌بخش مراحل کوتاه‌مدت
داروهای ضد درد و مراقبت تسکینی
داروهای ضدالتهابی غیر مخدر و غیر استروئیدی (NSAID)
- استیل‌سالیسیلیک اسید (آسپیرین)
- ایبوپروفن
- استامینوفن (پاراستامول)
ضد درد مخدر
داروهای درمان تسکینی
- آمی تریپتیلین
- سایکلیزین
- دگزامتازون
- دیازپام (والیوم)
- دوکوزات
- فلوکستین
- هالوپریدول
- هیوسین ان بوتیل بروماید
- هیوسین
- لاکتولوز
- لوپرامید
- متوکلوپرامید
- میدازولام
- اندانسترون
- گلیکوزید سنا
ضد آلرژی و داروهای مورد استفاده در آنافیلاکسی
- دگزامتازون
- اپی‌نفرین (آدرنالین)
- کورتیزول
- لوراتادین
- پردنیزولون
پادزهرها و مواد دیگر مورد استفاده در مسمومیت
غیر اختصاصی
- زغال فعال (چارکول)
اختصاصی
ضد تشنج / ضد صرع
داروهای ضد عفونت
ضد کرم
ضد کرم روده‌ای
ضد فیلاریاز
ضد کرم لوله‌ای
ضد باکتری
داروهای بتا لاکتام
- آموکسی‌سیلین
- کوآموکسی‌کلاو (آموکسی‌سیلین + اسید کلاوولانیک)
- آمپی‌سیلین
- بنزاتین بنزیل پنی سیلین
- بنزیل پنیسیلین
- سفالکسین
- سفازولین
- سفیکسیم
- سفتریاکسون
- کلوگزاسیلین
- فنوکسی متیل پنیسیلین (پنیسیلین V)
- سفوتاکسیم
- سفتازیدیم
- ایمی پنم/سایلاستین
غیره
- آزیترومایسین
- کلرامفنیکل
- سیپروفلوکساسین
- کلاریترومایسین
- داکسی‌سایکلین
- اریترومایسین
- جنتامایسین
- مترونیدازول
- نیتروفورانتوئین
- اسپکتینومایسین
- کوتریموکسازول
- تری متوپریم
- کلیندامایسین
- وانکومایسین
داروهای ضد جذام
داروهای ضد سل
- اتامبوتول
- اتامبوتول + ایزونیازید
- اتامبوتول + ایزونیازید + پیرازینامید + ریفامپین
- اتامبوتول + ایزونیازید + ریفامپین
- ایزونیازید
- ایزونیازید + پیرازینامید + ریفامپین
- ایزونیازید + ریفامپین
- پیرازینامید
- ریفابوتین
- ریفامپین
- ریفاپنتاین
- آمیکاسین
- آر ۲۰۷۹۱۰
- کاپرئومایسین
- سیکلوسرین
- دلامانید
- اتیوناماید
- کانامایسین
- لووفلوکساسین
- لینزولید
- پاراآمینوسالیسیلیک اسید (PAS)
- استرپتومایسین
داروهای ضد قارچ
داروهای ضد ویروس
داروهای ضد تبخال
- اسیکلوویر
آنتی‌رتروویرال
بازدارنده رونوشت برداری معکوس نوکلئوتید/نوکلئوزیدی
بازدارنده رونوشت برداری معکوس غیر نوکلئوزیدی
- افاویرنز (EGV or EFZ)
- نویراپین (NVP)
بازدارنده پروتئاز
- آتازاناویر
- ایندیناویر (IDV)
- لوپیناویر/ ریتوناویر (LPV/r)
- ریتوناویر
- ساکوناویر (SQV)
ترکیبی
- Abacavir/lamivudine
- افاویرنس + امتریکیتابین + Tenofovir
- امتریکیتابین + تنوفوویر
- لامیوودین + نویراپین + استاوودین
- لامیوودین + نویراپین + زیدوودین
- لامیوودین + زیدوودین
غیره
داروهای ضد هپاتیت
داروهای هپاتیت B
—داروهای بازدارنده آنزیم ترانس کرپیتاز معکوس نوکلئوتید/نوکلئوزید
- Entecavir
- (Tenofovir disoproxil fumarate (TDF
داروهای هپاتیت C
—بازدارنده‌های نوکلئوس پلیمراز
- ; —بازدارنده‌های پروتئاز
- Simeprevir
- ; —بازدارنده‌های NS5A
- داکلاتاسویر
- ; —بازدارنده‌های پلیمراز غیرنوکلئوزیدی
- Dasabuvir
- ; —ضد ویروسهای دیگر
- ; —داروهای ترکیبی با دوز خاص
- لدی‌پاسویر + Sofosbuvir
- Ombitasvir + پاریتاپرویر + Ritonavir
داروهای ضد تک یاختگان
داروهای ضد آمیب و ضد ژیاردیازیس
- دیلوکسانید
- مترونیدازول
داروهای ضد سالک
داروهای ضد مالاریا
هیدروکسی کلوریکین
قطعی‌کننده درمان
- آمودیاکین
- آرتمتر
- آرتمتر + لومفانترین
- آرتسونات
- Artesunate + آمودیاکین
- آرتسونات + مفلوکین
- کلروکین
- داکسی‌سایکلین
- مفلوکین
- پریماکین
- کینین
- سولفادوکسین + پیریمتامین
پروفیلاکسی
داروهای ضد پنوموسیتوز و ضد توکسوپلاسموز
ضد تریپانوزومال
تریپانوزومیازیس آفریقایی
داروهای درمان درجه اول تریپانوزومیازیس آفریقایی
داروهای درمان درجه دوم تریپانوزومیازیس آفریقایی
تریپانوزومیازیس آمریکایی
داروهای ضد میگرن
حمله شدید
- استیل‌سالیسیلیک اسید (آسپیرین)
- ایبوپروفن
- استامینوفن (پاراستامول)
پیشگیری
پادنئوپلاسمی و سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
سیتوتوکسیک و داروهای کمکی
- ترتینوئین
- آلوپورینول
- آسپاراژیناز
- بنداموستین
- بلئومایسین
- فولینیک اسید
- کپسیتابین
- کربوپلاتین
- کلرامبوسیل
- سیس‌پلاتین
- سیکلوفسفامید
- سیتارابین
- داکاربازین
- داکتینومایسین
- دانوروبیسین
- دوستاکسل
- دوکسورابیسین
- اتوپوساید
- فلودارابین
- فلوروراسیل
- فیلگراستیم
- جمسیتابین
- هیدروکسی اوره
- ایفوسفامید
- ایماتینیب
- ایرینوتکان
- مرکاپتوپورین
- مسنا
- متوتروکسات
- اکسالی‌پلاتین
- پاکلیتاکسل
- پروکاربازین
- ریتوکسی‌مب
- تراستوزومب
- تیوگوانین
- وینبلاستین
- وینکریستین
هورمون و ضد هورمون
- Anastrozole
- Bicalutamide
- دگزامتازون
- کورتیزول
- متیل پردنیزولون
- پردنیزولون
- تاموکسیفن
داروهای درمان پارکینسون
- بی‌پریدن
- لوودوپا + کاربی‌دوپا
داروهای مؤثر بر خون
داروهای کمخونی
داروهای مؤثر بر انعقاد
- Enoxaparin
- هپارین
- فیلوکینون
- پروتامین سولفات
- Tranexamic acid
- وارفارین
- Desmopressin
دیگر داروها برای هموگلوبینوپاتی‌ها
فراورده‌های خونی و جایگزین پلاسما با منشأ انسانی
خون و فراورده‌های خون
- پلاسمای تازه
- پلاکت
- گلبول قرمز
- خون کامل
داروهای پلاسمایی
ایمونوگلوبولین انسانی
فاکتورهای انعقادی
جایگزین پلاسما
- دکستران 70
داروهای کاردیووسکولار
داروهای ضد آنژین
داروهای ضد آریتمی
داروهای ضد فشار خون
داروهای نارسایی قلبی
داروهای ضد ترومبوز
داروهای ضد پلاکت
داروهای ترومبولیتیک (تجزیه‌کننده ترومبوز)
داروهای ضد چربی لیپیدی
درماتولوژی (موضعی)
داروهای ضدقارچ
داروهای ضدعفونت
- موپیروسین
- پتاسیم پرمنگنات
- سیلور سولفادیازین
داروهای ضد التهاب و ضدخارش
داروهای افتراق پوست و تکثیر
داروهای گال و جَرَب
عوامل تشخیصی
داروهای چشم‌پزشکی
رسانه حاجب رادیولوژی
ضدعفونی‌کننده‌ها
ضدعفونی بدن(آنتی سپتیک)
- کلرهگزیدین
- اتانول
- پوویدون آیوداین
ضدعفونی محیط (دیزاینفکت)
- ضدعفونی‌کننده دست حاوی الکل
- محصولات برپایه کلر
- کلروکسیلنول
- گلوتار آلدئید
دیورتیک‌ها (مُدِر)
داروهای دستگاه گوارش
داروهای ضد زخم معده
داروهای ضد استفراغ
داروهای ضد التهاب
مسهل و ملین
- داروهای برپایه برگ سِنا
داروهای ضد اسهال
مایع درمانی خوراکی
داروهای ضد اسهال کودکان
هورمون‌ها، دیگر داروهای غدد درون‌ریز و ضد بارداری
هورمون آدرنال و جایگزین سنتتیک
آندروژن‌ها
- تستوسترون
جلوگیری از بارداری
خوراکی
- اتینیل استرادیول + لوونورژسترول
- اتینیل استرادیول + نوراتیسترون
- لوونورژسترول
تزریقی
- استرادیول ۱۷ بتا-سیپیونات + مدروکسی‌پروژسترون استات
- مدروکسی‌پروژسترون استات
- نورتیندرین انانتات
وسایل درون رحمی
- مس-حاوی آی‌یودی
روش پوششی
- کاندوم
- دیافراگم ضد بارداری
کاشتنی
Etonogestrel - ایمپلنت کاشتنی در بدن و رهاکننده دارو
- لوونورژسترول- ایمپلنت کاشتنی در بدن و رهاکننده دارو
استروژن‌ها
انسولین و داروهای دیابت
- گلی کلازید
- گلوکاگون
- انسولین (تزریقی)
- انسولین با سرعت عمل میانه
- متفورمین
القاءکننده تخمک‌گذاری
- کلومیفن سیترات
پروجسترون
- مدروکسی‌پروژسترون استات
داروهای تیروئید و ضد تیروئید
- لووتیروکسین
- پتاسیم یدید
- پروپیل تیواوراسیل
- محلول لوگول
ایمونولوژیک
عوامل تشخیص
- توبرکولین، (PPD)
سرم و ایمونوگلوبولین‌ها
- ایمونوگلوبولین پادزهر گزندگان سمی
- ضد سم دیفتری
واکسن‌ها
- واکسن سل (ب.ث. ژ)
- واکسن وبا
- واکسن دیفتری
- واکسن آنفلوانزا نوع بی
- واکسن هپاتیت آ
- واکسن هپاتیت بی
- واکسن پاپیلوما ویروس انسانی
- واکسن آنفلوانزا
- واکسن آنسفالیت ژاپنی
- واکسن سرخک
- واکسن مننژیت مننگوکوک
- واکسن اوریون
- واکسن سیاه سرفه
- واکسن پنوموکوکی
- واکسن فلج اطفال
- واکسن هاری
- واکسن روتاویروس
- واکسن سرخجه
- واکسن کزاز
- Tick-borne encephalitis vaccine
- واکسن تیفوئید
- واکسن آبله مرغان
- واکسن تب زرد
شل‌کننده‌های ماهیچه (عملکرد محیطی) و مهارکننده‌های کولین‌استراز
آماده‌سازی چشم
عوامل ضد عفونت
- اسیکلوویر
- آزیترومایسین
- جنتامایسین
- Ofloxacin
- تتراسایکلین
عوامل ضد التهاب
بی‌حسی موضعی
داروهای ضد گلوکوم
گشادکننده مردمک
عامل ضد رشد اندوتلیال رگ (VEGF)
اکسیتوسیک و آنتی‌اکسیتوسیک
اکسیتوسیک‌ها
- ارگومترین
- میزوپرستول
- اکسی‌توسین
- میزوپرستول
آنتی‌اکسیتوسیک (گشادکننده رحم)
محلول دیالیز صفاقی
- محلول دیالیز صفاق
داروهای اختلالات رفتاری و روانی
داروهای مورد استفاده در اختلالات روانپریشی (سایکوتیک)
- کلرپرومازین
- فلوفنازین
- هالوپریدول
- ریسپریدون
- کلوزاپین
داروهای مورد استفاده در اختلالات خلقی
داروهای مورد استفاده در اختلالات افسردگی
- آمی تریپتیلین
- فلوکستین
داروهای مورد استفاده در اختلالات دو قطبی
داروهای برای اختلالات اضطرابی
- دیازپام (والیوم)
داروهای مورد استفاده در اختلالات وسواسی-جبری
- کلومیپرامین
داروهای برای اختلالات ناشی از مصرف مواد روانگردان
- درمان جایگزین نیکوتین (NRT)
- متادون
داروهای عمل‌کننده بر روی دستگاه تنفسی
ضد آسم و داروهای بیماری انسدادی مزمن ریوی
- بکلومتازون
- بودزونید
- اپی‌نفرین (آدرنالین)
- ایپراتروپیوم بروماید
- سالبوتامول
محلول اصلاح آب، الکترولیت و اختلال اسید و باز
خوراکی
تزریقی
گوناگون
- آب قابل تزریق
ویتامین‌ها و مواد معدنی
گوش و حلق و بینی کودکان
- استیک اسید
- بودزونید
- سیپروفلوکساسین
- Xylometazoline
داروهای ویژه برای مراقبت از نوزادان
داروهای تجویز شده به نوزاد
داروهای تجویز شده به مادر
داروهای بیماری‌های مفاصل
داروهای مورد استفاده در درمان نقرس
عوامل تغییر دهنده بیماری برای درمان بیماری‌های روماتویید
آرتریت جوانان
جستارهای وابسته
پانویس
یادداشت
- ↑ بسته به موجود بودن در منطقه و هزینه می‌توان از تیوپنتال به عنوان جایگزین استفاده کرد.
- ↑ به دلیل نبودن مدرک اثبات شده جهت اثر بخشی ضدالتهابی به عنوان داروی ضد التهاب توصیه نمی‌شود.
- ↑ فقط می‌تواند با هایدرومرفون و اکسی کودون جایگزین شود.
- ↑ در موارد محدودی ممکن است نقش خواب‌آوری آنتی هیستامینها مورد نظر باشد (فهرست داروهای ضروری کودکان).
- ↑ فقط برای درمان اکلامپسی (مسمومیت حاملگی) و پره ا کلامپسی شدید و نه برای سایر اختلالات تشنج آور دیگر.
- ↑ برای پیشگیری از عفونت (پروفیلاکسی) در جراحی.
- ↑ فهرست شده فقط برای درمان سوزاک مقعدی-تناسلی بدون عارضه با مصرف تنها یک دوز.
- ↑ همراه با کلسیم داده نشود همچنین در نوزادان مبتلا به هایپربیلیروبینمیا (افزایش بیلیروبین خون-یرقان) از تجویز خودداری شود.
- ↑ داروی پروکاین بنزیل پنیسیلین به عنوان خط اول درمان سپسیس در نوزادان توصیه نمی‌شود مگر در مناطق با میزان بالای آمار مرگ و میر نوزادان در صورتی که دسترسی به مراقبت در بیمارستان امکان ندارد و دارو توسط بهداشتکاران آموزش دیده داده شود.
- ↑ نسل سوم سفالوسپورینهای منتخب برای استفاده در نوزادان بستری در بیمارستان.
- ↑ Only listed for the treatment of life‐threatening hospital‐based infection due to suspected or proven multidrug‐resistant infection
- ↑ Only listed for single‐dose treatment of genital Chlamydia trachomatis and of trachoma.
- ↑ For use in combination regimens for eradication of H. pylori in adults.
- ↑ For use only in patients with HIV receiving protease inhibitors.
- ↑ For treatment of latent TB infection ( LTBI ) only
- ↑ Terizidone may be an alternative.
- ↑ Prothionamide may be an alternative.
- ↑ Ofloxacin and moxifloxacin may be alternatives based on availability and programme considerations.
- ↑ FTC is an acceptable alternative to 3TC, based on knowledge of the pharmacology, the resistance patterns and clinical trials of antiretrovirals.
- ↑ Potentially severe or complicated illness due to confirmed or suspected influenza virus infection in accordance with WHO treatment guidelines.
- ↑ For the treatment of viral haemorrhagic fevers and in combination with pegylated interferons for the treatment of Hepatitis C.
- ↑ For the treatment of hepatitis C, in combination with peginterferon and/or direct acting anti-viral medicines.
- ↑ To be used in combination with ribavirin.
- ↑ To be used in combination with artesunate 50 mg.
- ↑ For use in the management of severe malaria.
- ↑ Not recommended in the first trimester of pregnancy or in children below 5 kg.
- ↑ To be used in combination with either amodiaquine, mefloquine or sulfadoxine + pyrimethamine.
- ↑ Other combinations that deliver the target doses required such as 153 mg or 200 mg (as hydrochloride) with 50 mg artesunate can be alternatives.
- ↑ For use only for the treatment of P.vivax infection.
- ↑ For use only in combination with quinine.
- ↑ To be used in combination with artesunate 50 mg.
- ↑ Only for use to achieve radical cure of P.vivax and P.ovale infections, given for 14 days.
- ↑ For use only in the management of severe malaria, and should be used in combination with doxycycline.
- ↑ Only in combination with artesunate 50 mg.
- ↑ For use only in central American regions, for use for P.vivax.
- ↑ For use only in combination with chloroquine.
- ↑ To be used for the treatment of Trypanosoma brucei gambiense infection.
- ↑ To be used for the treatment of the initial phase of Trypanosoma brucei rhodesiense infection.
- ↑ To be used for the treatment of Trypanosoma brucei gambiense infection
- ↑ Only to be used in combination with eflornithine, for the treatment of T. b. gambiense infection.
- ↑ Deferasirox oral form may be an alternative, depending on cost and availability.
- ↑ Polygeline, injectable solution, 3.5% is considered as equivalent.
- ↑ Includes متوپرولول و کارودیلول as alternatives.
- ↑ Hydralazine is listed for use in the acute management of severe pregnancy‐induced hypertension only. Its use in the treatment of essential hypertension is not recommended in view of the availability of more evidence of efficacy and safety of other medicines.
- ↑ Methyldopa is listed for use in the management of pregnancy‐induced hypertension only. Its use in the treatment of essential hypertension is not recommended in view of the availability of more evidence of efficacy and safety of other medicines.
- ↑ For use in high‐risk patients.
- ↑ In acute diarrhoea zinc sulfate should be used as an adjunct to oral rehydration salts
- ↑ Glibenclamide not suitable above 60 years.
- ↑ Exact type to be defined locally
- ↑ Recommended for some high-risk populations
- ↑ Recommended for certain regions
- ↑ Or homatropine (hydrobromide) or cyclopentolate (hydrochloride).
- ↑ Requires close medical supervision.
- ↑ Ergocalciferol can be used as an alternative.
- ↑ For use for rheumatic fever, juvenile arthritis, Kawasaki disease
منابع
- ↑ "Comparative Table of Medicines on the WHO Essential Medicines Lists from 1977–2011" (XLS). World Health Organization. Retrieved 2016-08-23.
- ↑ "The WHO Essential Medicines List (EML): 30th anniversary". World Health Organization. Retrieved August 23, 2016.
- ↑ «National Medicines List/Formulary/Standard Treatment Guidelines». WHO.
- ↑ Bansal, D; Purohit, VK (January 2013). "Accessibility and use of essential medicines in health care: Current progress and challenges in India". Journal of pharmacology & pharmacotherapeutics. 4 (1): 13–8. doi:10.4103/0976-500X.107642. PMID 23662019.
- ↑ "20th WHO Model List of Essential Medicines (March 2017)" (PDF). WHO. March 2017. Retrieved June 15, 2017.
- ↑ "WHO moves to improve access to lifesaving medicines for hepatitis C, drug-resistant TB and cancers". 8 May 2015. Retrieved 23 August 2016.
- ↑ "WHO Model List of Essential Medicines for Children" (PDF). WHO (به انگلیسی) (6th ed.). 2017.