انصاب
اَنصاب سنگ‌های نصب‌شده در اطراف کعبه بود که مشرکان در دوره جاهلیت آنها را می‌پرستیدند. قرآن انصاب را از عملِ شیطان دانسته و دستور به ترک آن داده است.
انصاب جمع «نُصُب» استو در قرآن در کنار شراب، مَیسر و اَزلام از عمل شیطان معرفی شده و دستور به ترک آن داده شده است.
- «یا أَیهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ»
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید؛ شراب، قمار، انصاب و ازلام، از عمل شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید».
بت‌پرستان در زمان جاهلیت، سنگ‌هایی در اطراف کعبه نصب کرده بودند که شکل و صورت خاصی نداشت. این بت‌های سنگی که برای مشرکان مقدس بوده و توسط آنها مورد پرستش قرار می‌گرفته، نُصُب نام داشته است. قرار دادن این سنگ‌ها در کنار کعبه و پرستش آنها از جمله سنت‌های مشرکان بوده است.
مشرکان به قصد تقرب به این بت‌های سنگی برایشان قربانی می‌کردند و خون قربانی را به آنها می‌مالیدند. البته گاه قربانی کردن بر روی همین سنگ‌ها انجام می‌شد. پس از ظهور اسلام علاوه بر منع بر بت‌پرستی، از قربانی کردن برای انصاب نیز نهی شد.
بنابر آنچه برخی مفسران نقل کرده‌اند؛ مشرکان تعصب خاصی بر روی سنگ‌ها نداشتند و اگر سنگی با شکل و شمائل عجیب‌تر پیدا می‌کردند، آن را جایگزین سنگ پیشین می‌کردند.
مفسران معتقدند نُصُب، بت‌هایی غیر از اصنام بوده‌اند. اصنام، بت‌های تراشیده‌ای بودند که شکل و صورتی خاص داشتند اما نصب، بت‌های سنگی بدون شکل و صورت بوده‌اند.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، پاورقی ص۱۶۱.
- ↑ سوره مائده، آیه ۹۰.
- ↑ سوره مائده، آیه ۹۰.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۴۴.
- ↑ رشیدرضا، تفسیر المنار، ۱۹۹۰م، ج۶، ص۱۲۱.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۱۶۶.
- ↑ طوسی، التبیان، بیروت، ج۳، ص۴۳۳.
- ↑ طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۵، ص۱۶۶.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۲۴۴.
- ↑ ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۴، ص۱۱۹۸.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۶۰.
- ↑ طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۴۸.
- ↑ طوسی، التبیان، بیروت، ج۳، ص۴۳۳.
منابع
- ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: اسعد محمد الطیب، عربستان سعودی، مکتبة نزار مصطفی الباز، چاپ سوم، ۱۴۱۹ق.
- رشیدرضا، تفسیر المنار، مصر، الهیئة المصریة العامة للکتاب، ۱۹۹۰م.
- شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
- طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه محمدجواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
- طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیرعاملی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.