دعای وداع با ماه رمضان (امام صادق)
با دعای وداع امام سجاد با ماه رمضان اشتباه نشود.
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| موضوع | خداحافظی با ماه رمضان |
| مأثور/غیرمأثور | مأثور |
| صادره از | امام صادق(ع) |
| راوی | ابوبصیر |
| منابع شیعی | من لایحضره الفقیه • الکافی |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
دعای وداع با رمضان دعایی است که ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل می‌کند و موضوع آن خداحافظی با ماه رمضان است. امام از خدا می‌خواهد وداع با این ماه را آخرین وداع قرار ندهد. شیخ صدوق این دعا را در کتاب من لایحضره الفقیه و شیخ کلینی در کافی آورده است.
آموزه‌های دعا
- ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده است.
- درخواست برای آمرزش گناهان پیش از پایان یافتن ماه رمضان.
- خداوند خود، ما را در نماز و روزه این ماه یاری رسانده است.
- از خدا بخواهیم ماه رمضان را از جهت برکت در نگهداری دینمان و رهایی جسم و جانمان و رواشدن حاجتمان و پذیرفته‌شدن شفاعت در خواهش‌هایمان و کامل‌شدن نعمت‌ها، و برگرداندن بدی‌ها عظیم‌ترین رمضان قرار دهد.
- شب قدر از هزار ماه برتر است.
- از خدا بخواهیم وداع ما با ماه رمضان را آخرین وداع قرار ندهد.
- ثنای خداوند از حد توصیف بالاتر است.
| نیایش |
متن و ترجمه دعا
دعای وداع امام صادق(ع)
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
| تَقُولُ فِي وَدَاعِ شَهْرِ رَمَضَانَ اللَّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ عَلَى نَبِيِّكَ الْمُرْسَلِ وَ قَوْلُكَ الْحَقُ «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ» وَ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ قَدِ انْصَرَمَ فَأَسْأَلُكَ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ وَ كَلِمَاتِكَ التَّامَّاتِ إِنْ كَانَ بَقِيَ عَلَيَّ ذَنْبٌ لَمْ تَغْفِرْهُ لِي وَ تُرِيدُ أَنْ تُحَاسِبَنِي بِهِ أَوْ تُعَذِّبَنِي عَلَيْهِ أَوْ تُقَايِسَنِي بِهِ أَنْ يَطْلُعَ فَجْرُ هَذِهِ اللَّيْلَةِ أَوْ يَنْصَرِمَ هَذَا الشَّهْرُ إِلَّا وَ قَدْ غَفَرْتَهُ لِي يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ بِمَحَامِدِكَ كُلِّهَا عَلَى نَعْمَائِكَ كُلِّهَا أَوَّلِهَا وَ آخِرِهَا مَا قُلْتَ لِنَفْسِكَ مِنْهَا وَ مَا قَالَهُ الْخَلَائِقُ الْحَامِدُونَ الْمُجْتَهِدُونَ فِي ذِكْرِكَ وَ الشُّكْرِ لَكَ الَّذِينَ أَعَنْتَهُمْ عَلَى أَدَاءِ حَقِّكَ مِنْ أَصْنَافِ خَلْقِكَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ وَ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ وَ أَصْنَافِ النَّاطِقِينَ وَ الْمُسَبِّحِينَ لَكَ مِنْ جَمِيعِ الْعَالَمِينَ عَلَى أَنَّكَ بَلَّغْتَنَا شَهْرَ رَمَضَانَ وَ عَلَيْنَا مِنْ نِعَمِكَ وَ عِنْدَنَا مِنْ قَسْمِكَ وَ إِحْسَانِكَ وَ تَظَاهُرِ امْتِنَانِكَ مَا لَا نُحْصِيهِ فَلَكَ الْحَمْدُ الْخَالِدُ الدَّائِمُ الزَّائِدُ الْمُخَلَّدُ السَّرْمَدُ الَّذِي لَا يَنْفَدُ طُولَ الْأَبَدِ جَلَّ ثَنَاؤُكَ أَعَنْتَنَا عَلَيْهِ حَتَّى قَضَيْتَ عَنَّا صِيَامَهُ وَ قِيَامَهُ مِنْ صَلَاةٍ فَمَا كَانَ مِنَّا فِيهِ مِنْ بِرٍّ أَوْ شُكْرٍ أَوْ ذِكْرٍ اللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا بِأَحْسَنِ قَبُولِكَ وَ تَجَاوُزِكَ وَ عَفْوِكَ وَ صَفْحِكَ وَ غُفْرَانِكَ وَ حَقِيقَةِ رِضْوَانِكَ حَتَّى تُظْفِرَنَا فِيهِ بِكُلِّ خَيْرٍ مَطْلُوبٍ وَ جَزِيلِ عَطَاءٍ مَوْهُوبٍ تُؤْمِنُنَا فِيهِ مِنْ كُلِّ مَرْهُوبٍ أَوْ بَلَاءٍ مَجْلُوبٍ أَوْ ذَنْبٍ مَكْسُوبٍ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعَظِيمِ مَا سَأَلَكَ بِهِ أَحَدٌ مِنْ خَلْقِكَ مِنْ كَرِيمِ أَسْمَائِكَ وَ جَمِيلِ ثَنَائِكَ وَ خَاصَّةِ دُعَائِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ شَهْرَنَا هَذَا أَعْظَمَ شَهْرِ رَمَضَانَ مَرَّ عَلَيْنَا مُنْذُ أَنْزَلْتَنَا إِلَى الدُّنْيَا بَرَكَةً فِي عِصْمَةِ دِينِي وَ خَلَاصِ نَفْسِي وَ قَضَاءِ حَاجَتِي وَ تَشْفِيعِي فِي مَسَائِلِي وَ تَمَامِ النِّعْمَةِ عَلَيَّ وَ صَرْفِ السُّوءِ عَنِّي وَ لِبَاسِ الْعَافِيَةِ لِي وَ أَنْ تَجْعَلَنِي بِرَحْمَتِكَ مِمَّنِ ادَّخَرْتَ لَهُ لَيْلَةَ الْقَدْرِ وَ جَعَلْتَهَا لَهُ خَيْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ فِي أَعْظَمِ الْأَجْرِ وَ أَكْرَمِ الذُّخْرِ وَ أَحْسَنِ الشُّكْرِ وَ أَطْوَلِ الْعُمُرِ وَ أَدْوَمِ الْيُسْرِ اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ وَ عِزَّتِكَ وَ طَوْلِكَ وَ عَفْوِكَ وَ نَعْمَائِكَ وَ جَلَالِكَ وَ قَدِيمِ إِحْسَانِكَ وَ امْتِنَانِكَ أَنْ لَا تَجْعَلَهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنَّا- لِشَهْرِ رَمَضَانَ حَتَّى تُبَلِّغَنَاهُ مِنْ قَابِلٍ عَلَى أَحْسَنِ حَالٍ وَ تُعَرِّفَنَا هِلَالَهُ مَعَ النَّاظِرِينَ إِلَيْهِ وَ الْمُتَعَرِّفِينَ لَهُ فِي أَعْفَى عَافِيَتِكَ وَ أَتَمِّ نِعْمَتِكَ وَ أَوْسَعِ رَحْمَتِكَ وَ أَجْزَلِ قِسْمِكَ اللَّهُمَّ يَا رَبِّيَ الَّذِي لَيْسَ لِي رَبٌّ غَيْرُهُ لَا تَجْعَلْ هَذَا الْوَدَاعَ مِنِّي لَهُ وَدَاعَ فَنَاءٍ وَ لَا آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّي لِلِّقَاءِ حَتَّى تُرِيَنِيهِ مِنْ قَابِلٍ فِي أَسْبَغِ النِّعَمِ وَ أَفْضَلِ الرَّجَاءِ وَ أَنَا لَكَ عَلَى أَحْسَنِ الْوَفَاءِ «إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاءِ» اللَّهُمَّ اسْمَعْ دُعَائِي وَ ارْحَمْ تَضَرُّعِي وَ تَذَلُّلِي لَكَ وَ اسْتِكَانَتِي وَ تَوَكُّلِي عَلَيْكَ فَأَنَا لَكَ مُسْلِمٌ لَا أَرْجُو نَجَاحاً وَ لَا مُعَافَاةً إِلَّا بِكَ وَ مِنْكَ فَامْنُنْ عَلَيَّ جَلَّ ثَنَاؤُكَ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُكَ وَ بَلِّغْنِي شَهْرَ رَمَضَانَ وَ أَنَا مُعَافًى مِنْ كُلِّ مَكْرُوهٍ وَ مَحْذُورٍ وَ جَنِّبْنِي مِنْ جَمِيعِ الْبَوَائِقِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَعَانَنَا عَلَى صِيَامِ هَذَا الشَّهْرِ حَتَّى بَلَغْنَا آخِرَ لَيْلَةٍ مِنْهُ | در وداع ماه رمضان می‌گویی: خدایا تو در کتاب مُنزَل بر پیامبر مرسلت صلّی اللَّه علیه و آله فرموده‌ای و گفتهٔ تو حقّ است: «و آن ایام که روزه‌داشتنش بر شما واجب شده، ماه رمضان است که قرآن به‌عنوان راهنما برای مردم و به صورت آیات بینات از هدایت، و جداسازی حقّ از باطل نازل شده است». و این ماه رمضان است که سپری گشته است، پس تو را به حرمت ذات کریمت و کلمات تامّاتت (مخلوق کامل) مسئلت می‌کنم که اگر گناهی بر ذمّه‌ام باقی مانده باشد که آن را بر من نیامرزیده باشی، و بخواهی که مرا به علّت ارتکاب آن مورد محاسبه قرار دهی، یا مرا برای آن عذاب فرمایی، یا به تحمّل درد و رنج گرفتار سازی، از تو می‌خواهم که پیش از طلوع فجر این شب، و سپری‌شدن کلّی این ماه آن گناه را بر من ببخشی، ای مهربان‌ترین مهربانان. خدایا تو را ستایش و سپاس به همگی انواع ستایش‌ها و سپاس‌هایت، بر کلیه نعمت‌هایت، چه آن نعمت‌ها که در آغاز انعام فرموده‌ای و چه آنها که در آخر عطا کرده‌ای، چه آنها که خودت برای خود ذکر نموده‌ای و چه آنها که خلایق حامد و کوشا در ذکر و شکر تو بر زبان رانده‌اند، همان حامدان و شاکرانی از اصناف خلقت که تو خود ایشان را بر ادای حقّت یاری داده‌ای، حمدگویان و سپاسگزارانی از فرشتگان مقرّب و انبیا و مرسلین و طبقات سخنگویان و تسبیح‌کنندگان برای تو، از همگی جهانیان. اگرچه تو ما را در حالتی به این ماه رمضان رسانده بودی که چندان از نعمت‌هایت بر ما جریان داشت و آن‌قدر از ارزاقت و احسانت و توالی منن و تراکم الطافت بر ما وارد شده بود که از شمارش آن ناتوان بودیم! پس بر تو باد حمد جاوید دائم فزاینده ابدی سرمدی که در کشاکش درازنای زمان و طول ابدیت فنا نپذیرد. شکوهمند و بلند بارگاه است کاخ ثنای تو! تو ما را بر قیام به وظائف این ماه یاری کردی، تا به گرفتن روزه‌اش و قیام به نمازش از سوی ما برگزار شد. پس هر کار نیکی یا هر شکری یا ذکری که در این ماه از جانب ما به وقوع پیوسته است - خدایا- آن را به بهترین نوع قبولت و گذشتت و عفوت و اغماضت و آمرزشت و خشنودی حقیقیت از ما بپذیر، تا ما را به این وسیله به هر خیر دلخواه و عطای سرشار موهوبی نائل‌سازی که در پناه آن از هر پیشامد سهمگین، یا بلای دستاورد از معصیت، یا گناه خودکرده‌ای در امانمان داری. خدایا تو را به آن نام عظیم از نام‌های کریمت و به آن ثنای جمیل و دعای مخصوصت که یکی از آفریدگانت تو را به آن نام و به آن ثنا و به آن دعا خوانده است، مسئلت می‌کنم که بر محمّد و آل محمّد درود و رحمت فرستی، و این ماه ما را از جهت برکت در نگهداری دینم و رهایی جسم و جانم و رواشدن حاجتم و پذیرفته‌شدن شفاعت در خواهش‌هایم و کامل‌شدن نعمت بر من، و برگرداندن بدی‌ها از سوی من و پوشاندن خلعت عافیت بر من عظیم‌ترین رمضانی قرار دهی که از آغاز فرود آمدنمان از سوی تو به این دنیا بر ما گذشته است. و از تو می‌خواهم که به رحمت خودت مرا از کسانی قرار دهی، که شب قدر را در عظیم‌ترین اجر و گرامی‌ترین ذخیره و بهترین شکر و طولانی‌ترین عمر و بر قرارترین رفاه، برای او اندوخته‌ای و آن را برای او از هزار ماه بهتر ساخته‌ای. خدایا و از تو مسئلت دارم، به رحمتت و عزّتت و بخشش بیمنّت، و عفوت، و انواع نعمت، و جلالت قدر و علوّ منزلتت، و قدیم احسان و سابق امتنانت، که این ماه را آخرین نوبت برخورد ما با ماه رمضان قرار ندهی، تا در سال آینده، با بهترین حال، ما را به ملاقات آن برسانی، و هلال آن را با نگرندگان به سوی آن، و جستجوگران برای آن در کامل‌ترین مراتب عافیتت، و جامع‌ترین انواع نعمتت، و گسترده‌ترین رحمتت و سرشارترین قسمتت قرار دهی. خدایا ای آن پروردگار من که مرا جز او پروردگاری نیست، این وداع من با آن ماه را وداع فنا و آخرین عهدم به لقا قرار مده، تا با فرا رسیدن سال آینده، آن را در گسترده‌ترین نعمت، و برترین امید به من بنمایانی، در حالی که من در عهد خود با تو در بهترین شرایط وفا باشم؛ زیرا که تو شنونده و اجابت‌کننده هر دعایی. خدایا دعای مرا بنیوش، و بر زاری، و اظهارخواری، و نگونساریم در پیشگاه تو، و توکلم بر تو، رحمت آور؛ زیرا که من در برابر تو بر سر تسلیمم، و هیچ رستگاری و کامیابی را جز به وسیله تو و از جانب تو امید نمی‌دارم، پس ای خدایی که ثنای تو از حدّ توصیف بالاتر است، و نام‌هایت در هاله‌ای از قداست قرار گرفته است، بر من منّت گذار، و مرا در حال عافیت از هر امر مکروه و محذوری به ماه رمضان دیگر برسان، و از همگی شرور دور بدار. ستایش و سپاس خدایی را که ما را به روزه‌گرفتن این ماه یاری کرد، تا به آخرین شب آن دست یافتیم. |
پانویس
منابع
- صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، محقق علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ۱۴۱۳ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق على‌اكبر غفارى و محمد آخوندى، تهران: دار الكتب الإسلامية، ۱۴۰۷ق.