جزءخوانی

جُزءخوانی روش جزء به جزء خواندن قرآن است که معمولاً به صورت گروهی انجام می‌شود. جزءخوانی در مراسم فاتحه و یادبود درگذشتگان و نیز در ماه رمضان و ختم قرآن مرسوم است. تقسیم قرآن به ۳۰ جزء در اواخر قرن اول یا قرن دوم قمری انجام شده است.

تقسیم قرآن به جزء

تقسیم قرآن به سی جزء در قرن اول یا دوم قمری، با انگیزه‌های سهولت در خواندن، حفظ، تدریس و حمل قرآن صورت گرفته است. تقسیم قرآن به سی جزء را به حجاج بن یوسف ثقفی و مأمون عباسی نسبت داده‌اند. زرکشی از مفسران قرن هشتم، رواج تقسیم قرآن به ۳۰ جزء را از مدارس دینی می‌دانست. در برخی کشورهای اسلامی، جزءهای قرآن بصورت مستقل نیز چاپ و تکثیر می‌شوند.

سنت جزءخوانی

در مجالس جزءخوانی قرآن، یک یا چند قاری، یک یا چند جزء را می‌خوانند و بقیه حاضران، گوش داده و یا به آرامی، هم‌خوانی یا زمزمه می‌کنند. این روش در ماه رمضان، و نیز برای مراسم فاتحه و یادبود درگذشتگان انجام می‌شود. جزءخوانی قرآن به صورت حضوری در مسجد، نمازخانه، تالار یا خانه و نیز غیر حضوری به شکل مجازی انجام می‌گیرد.

ختم قرآن

یکی از شکل‌های رایج ختم قرآن، جزءخوانی است. در برخی مجالس که اکثرا در خانه یا مسجد برگزار می‌شود، هر نفر، یک یا چند جزء را می‌خواند. هم‌چنین با خواندن یک جزء در هر روز رمضان تا پایان این ماه، قرآن نیز یک بار ختم می‌شود. به این روش، در جنوب ایران مقابله یا مقابله‌خوانی گفته می‌شود.

پانویس

منابع

• جمعی از نویسندگان، «فرهنگ‌نامه علوم قرآنی»، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چ۱، ۱۳۹۴ش.
• «ختم قرآن»، مجله نسیم وحی، قم، جامعةالقرآن الکریم، ش۷، شهریور ۱۳۸۶ش.
• زرکشی، بدرالدین محمد بن عبدالله، «البرهان فی علوم القرآن»، بیروت، انتشارات دارالجیل، ۱۴۰۸ق.
• فیض کاشانی، محسن، «المحجة البیضاء»، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۲۸ق.
• معرفت، محمد هادی، «التمهید»، قم، موسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
• معینی، محسن، مدخل «جزء»، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، نشر دوستان و نشر ناهید، ۱۳۷۷ش.