افطار
افطار باز کردن و شکستن روزه، با خوردن غذا است. در دین اسلام شکستن روزه ماه رمضان و روزه نذری که روز آن معین شده باشد، پیش از اذان مغرب، حرام است. همچنین، شخصی که روزه‌گرفتن برای او زیان‌آور یا دارای مشقت باشد، واجب است افطار کند.
برای افطار، آدابی از جمله دعا در آن هنگام و همچنین تلاوت سوره قدر ذکر شده است. علاوه بر این، افطار با آب گرم و شیر، مستحب است. در روایات، برای افطاری دادن فضیلت بسیاری ذکر شده است.
مفهوم‌شناسی
افطار، به معنای باز کردن و شکستن روزه است. به غذا خوردن پیش از نماز عید فطر هم افطار گفته شده و مستحب دانسته شده است.
افطار در مواردی واجب و در موارد دیگری حرام است؛ موارد حرام عبارتند از: شکستن روزه ماه رمضان و روزه نذری که روز آن مشخص شده باشد پیش از اذان مغرب، شکستن روزه قضا بعد از اذان ظهر، شکستن روزه در اعتکاف و افطار در صورتی که روزه‌دار پس از اذان ظهر سفر خود را آغاز کند. اگر روزه گرفتن برای شخصی زیان‌آور یا دارای مشقت بسیار باشد، بر او واجب است افطار کند. همچنین افطار کردن کسی که روزه مستحبی گرفته و مهمان شخص مؤمنی است، مستحب است و افطار روزه مستحب بعد از اذان ظهر کراهت دارد.
آداب
برای افطار آدابی ذکر شده است، از جمله خواندن دعا، تلاوت سوره قدر در هنگام افطار، و افطار پس از خواندن نماز مغرب. نقل شده پیامبر اسلام(ص) هنگام افطار این دعا را می‌خواند: «اللَّهُمَّ لَکَ صُمْنَا وَ عَلَی رِزْقِکَ أَفْطَرْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا؛ خداوندا برای تو روزه گرفتیم و با روزی تو افطار می‌کنیم. پس روزه ما را بپذیر». افطار با آب، مخصوصا آب نیمه‌گرم، شیر و خوردنی‌های شیرین، به‌ویژه خرما، مستحب شمرده شده است.
فضیلت
برپایه روایات، شخص روزه‌دار مستجاب الدعوة است، به‌ویژه هنگام افطار.
همچنین، در روایات آمده که افطاری دادن به روزه‌دار بسیار فضیلت دارد. در روایتی از امام صادق(ع) پاداش کسی که افطاری می‌دهد، مانند اجر روزه‌دار دانسته شده است. پیامبر اسلام(ص) در خطبه شعبانیه درباره پاداش افطاری دادن فرمود: «هر کس از شما، مؤمن روزه‌داری را در ماه رمضان افطار دهد، برای او نزد خدا ثواب یک بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته خواهد بود. شخصی سؤال کرد: یا رسول الله! همه ما قدرت بر آن نداریم؛ فرمود: با افطار دادن به روزه‌دار اگر چه به نصف دانه خرما یا جرعه‌ای آب از آتش بپرهیزید».
در بعضی مکان‌های مقدس مانند حرم امام رضا(ع) و حرم حضرت معصومه و برخی مساجد پس از نماز جماعت مغرب و عشا سفرۀ افطار مختصری پهن می‌شود.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۳۸۴؛ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۶۲۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۳۵۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۱۰۲ .
- ↑ نجفی، جواهرالکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۲۶۴-۲۶۶ و ج۲۹، ص۵۰.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۷، ص۱۳۳ و ج۱۶، ص۳۴۷، ج۱۷، ص۱۵۰-۱۵۴.
- ↑ مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۶۲۴.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۱۴۹-۱۵۱؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۶، ص۳۸۴ ۳۸۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۹۵.
- ↑ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۱۵۶-۱۶۱.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۱۰؛ محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۶۸۶؛ راوندی، الدعوات، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۲۷.
- ↑ راوندی، الدعوات، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۲۷.
- ↑ به عنوان نمونه نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۶۸ و ۶۹.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۶۸، ح۱.
- ↑ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۲۹۶.
- ↑
منابع
- تاریخ درج مطلب: ۶ خرداد ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۸ اردیبهشت ۱۳۹۹ش.
- امام خمینی، روح الله، تحریر الوسیله (ترجمه فارسی)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶ش.
- راوندی، قطب‌الدین، الدعوات، مدرسة الامام المهدی(عج)، ۱۳۶۶ش.
- حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، بیروت، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۱۴ق.
- خویی، ابوالقاسم، منهاج الصالحین، قم، نشر مدینه العلم، ۱۴۱۰ق.
- صدوق، محمد بن علی بن بابویه، عیون أخبار الرضا(ع)، تحقیق مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق.
- طباطبایی یزدی، سیدمحمد کاظم، العروه الوثقی فیما تعم به البلوی (محشی)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، دارالحدیث، ۱۴۱۶ق.
- مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق مکتب اهل بیت علیهم‌السلام، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.