ترتیب مصحف عبدالله بن عباسدر این مقاله به بررسی ترتیب سوره‌ها در مصحف ابن عباس می‌پردازیم. ۱ - شاگرد امام علیابن عباس شاگرد علی بن ابی طالب علیه‌السّلام و در راس مفسران بود و ترتیب مصحف وی طبق نقل شهرستانی در مقدمه تفسیرش چنین است. ۲ - ترتیب مصحف نزد ابن عباساقرء ( علق ) ۹۶، ن ۶۸، ضحی ۹۳، مزمل ۷۳، مدثر ۷۴، فاتحة الکتاب ۱، تبت ۱۱۱، کورت (تکویر) ۸۱، اعلی ۸۷، لیل ۹۲، فجر ۸۹، الم نشرح ۹۴، رحمن ۵۵، عصر ۱۰۳، کوثر ۱۰۸، تکاثر ۱۰۲، دین ۱۰۷، فیل ۱۰۵، کافرون ۱۰۹، اخلاص ۱۱۲، نجم ۵۳، اعمی ۸۰، قدر ۹۷، شمس ۹۱، بروج ۸۵، تین ۹۵، قریش ۱۰۶، قارعه ۱۰۱، قیامه ۷۵، همزه ۱۰۴، مرسلات ۷۷، ق ۵۰، بلد ۹۰، طارق ۸۶، قمر ۵۴، ص ۳۸، اعراف ۷، جن ۷۲، یس ۳۶، فرقان ۲۵، ملائکه (فاطر) ۳۵، مریم ۱۹، طه ۲۰، شعراء ۲۶، نمل ۲۷، قصص ۲۸، بنی اسرائیل ۱۷، یونس ۱۰، هود ۱۱، یوسف ۱۲، حجر ۱۵، انعام ۶، صافات ۳۷، لقمان ۳۱، سبا ۳۴، زمر ۳۹، مؤمن ۴۰، حم سجده ۴۱، حم عسق ۴۲، زخرف ۴۳، دخان ۴۴، جاثیه ۴۵، احقاف ۴۶، ذاریات ۵۱، غاشیه ۸۸، کهف ۱۸، نحل ۱۶، نوح ۷۱، ابراهیم ۱۴، انبیاء ۲۱، مؤمنون ۲۳، رعد ۱۳، طور ۵۲، ملک ۶۷، حاقه ۶۹، معارج ۷۰، نبا ۷۸، نازعات ۷۹، انفطرت (انفطار) ۸۲، انشقت (انشقاق) ۸۴، روم ۳۰، عنکبوت ۲۹، مطففین ۸۳، بقره ۲، انفال ۸، آل عمران ۳، حشر ۵۹، احزاب ۳۳، نور ۲۴، ممتحنه ۶۰، فتح ۴۸، نساء ۴، اذا زلزلت ( زلزال ) ۹۹، حج ۶۲، الم سجده ۳۲، منافقون ۶۳، مجادله ۵۸، حجرات ۴۹، تحریم ۶۶، تغابن ۶۴، صف ۶۱، مائده ۵، توبه ۹، نصر ۱۱۰، واقعه ۵۶، عادیات ۱۰۰، فلق ۱۱۳و ناس ۱۱۴. ۳ - شبهه وارده بر ترتیب ایشاناین ترتیب شامل ۱۱۴ سوره است که کم و بیش به ترتیب نزول صورت گرفته است؛ ولی از آن جا که بسیاری از قاریان، قرائت خود را از ابن عباس گرفته‌اند و قدمایی مثل عکرمه، عطاء، سعید بن جبیر و… از او نقل می‌کنند، این سؤال مطرح است که چرا در این زمینه چیزی از ابن عباس نگفته‌اند، اگر چنین ترتیبی از ابن عباس رسیده بود، چرا اینان که نزدیک تر بودند، در این باره سخنی نگفتند؟ [۱]
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۴۷۸-۴۸۱.
[۲]
زنجانی، ابو عبدالله بن نصر الله، تاریخ القرآن، ص۱۴۱-۱۴۴.
۴ - عناوین مرتبطمصحف ابن عباس. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ترتیب مصحف عبدالله بن عباس». |