سوره کهفسوره اصحاب کهف هیجدهمین سوره قرآن کریم می باشد. ۱ - پناهندگان به غارداستان اصحاب کهف، آن غارنشینان یکتاپرستی که از نظام شرک آلود دقیانوس به غار پناهنده شده و پس از ۳۰۹ سال، خواب در آن غار، پس از تغییر حکومت و زوال دقیانوس به شهر بازگشتند، در آیات ۹ تا۲۶ این سوره بازگو شده و نام سوره نیز برگرفته از همین آیات است. ۲ - کهف در قرآنداستان ذوالقرنین و مسافرت حضرت موسی با حضرت خضر علیه‌السّلام از فرازهای مهم دیگر این سوره است. واژه «کهف» شش بار در قرآن و در همین سوره استعمال شده است. ۳ - ایمان و عمل صالحاین سوره با انذار و تبشیر به اعتقاد حق و عمل صالح، دعوت می‌کند، هم چنان که از دو آیه اولش بوی این معنا استشمام می‌شود، و نیز از آیه آخر سوره که می‌فرماید فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملا صالحا و لا یشرک بعبادة ربه احدا. ۴ - سخنی با دوگانه پرستاندر این سوره مساله نفی فرزند داشتن خدا مورد عنایت و توجه زیادی واقع شده است، نظیر اختصاص دادن تهدید و انذار به کسانی که برای خدا فرزند قائل شده‌اند، یعنی بعد از آن که می‌فرماید: لینذر باسا شدیدا من لدنه مجددا می‌فرماید: و ینذر الذین قالوا اتخذ الله ولدا. پس در این آیه روی سخن با دوگانه پرستان است، که قائل به فرزندی ملائکه و جن و مصلحین بشر برای خدا هستند، و همچنین خطاب به نصاری است که قائل به فرزندی مسیح برای اویند. و شاید روی سخن به یهود هم باشد، چون خود قرآن از یهود نقل کرده که گفته‌اند: عزیر، پسر خدا است. ۵ - غرض از نزول این سورهبعید نیست، همانگونه که اشاره شد، کسی بگوید که غرض از نزول این سوره بیان سه داستان عجیب است که در قرآن کریم جز در این سوره ذکر نشده، یکی قصه اصحاب کهف و دیگری داستان موسی و آن جوانی که در راه به سوی مجمع البحرین دیدار نمود، و سوم حکایت ذی القرنین، و آن گاه از این سه داستان در غرض سوره که اثبات نفی شریک و تشویق بر تقوی و ترس از خدا است استفاده کند. ۶ - نزول این سوره در مکهگفته شده: این سوره به طوری که از سیاق آیاتش استفاده می‌شود در مکه نازل شده است. اما بعضی از مفسران آیه و اصبر نفسک مع الذین یدعون ربهم... را از مکی بودن استثناء کرده‌اند. ۷ - ویژگی‌های سوره کهف۱. دارای ۱۱۰ آیه به عدد کوفی، ۱۱۱ آیه به عدد بصری، ۱۰۵ آیه به عدد حجازی، ۱۰۶ آیه به عدد شامی، ۱۵۷۹ کلمه و ۶۴۶۰ یا ۶۵۵۰ حرف است. ۲. در ترتیب نزول، شصت و نهمین و در مصحف شریف هیجدهمین سوره است. ۳. از سوره‌های مکی به شمار می‌آید؛ جز آیات ۲۸، ۸۳ و ۱۰۱ که مدنی است. ۴. پیش از سوره نحل و پس از سوره غاشیه نازل شد. ۵. از نظر کمیت از سور مئین و شامل حدود نیم جزء از قرآن است. ۸ - محتوای سوره کهف۱. داستان اصحاب کهف؛ ۲. داستان حضرت موسی و حضرت خضر علیه‌السّلام؛ ۳. داستان ذوالقرنین و یاجوج و ماجوج؛ ۴. مبدا و معاد. [۵]
سخاوی، علی بن محمد، ۵۵۸-۶۴۳ق.، جمال القراء و کمال الاقراء، جلد۱، صفحه ۴۴۵.
[۷]
رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، صفحه ۵۸۴.
[۱۲]
جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۶.
[۱۳]
هاشم زاده هریسی، هاشم، ۱۳۱۷، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۲۲۹.
۹ - عناوین مرتبطاسامی سوره کهف. ۱۰ - پانویس
۱۱ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«سوره اصحاب کهف». رده‌های این صفحه : سوره‌های قرآن
|