موالات
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
| فروع دین |
|---|
| نماز |
|
نماز واجب • نمازهای یومیه • نماز مستحبی • نماز جمعه • نماز عید • نماز جماعت • نماز آیات • نماز میت • ارکان نماز • واجبات نماز |
| دیگر عبادت‌ها |
|
روزه • خمس • زکات • حج • جهاد امر به معروف و نهی از منکر • تولی • تبری |
| احکام طهارت |
|
وضو • غسل • تیمم نجاسات • مطهرات |
| احکام مدنی |
| وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث |
| احکام خانواده |
| ازدواج • ازدواج موقت • تعدد زوجات • نشوز • محارم • طلاق • مهریه • شیردادن • آمیزش • استمتاع • صیغه ازدواج • ام ولد • ظهار • لعان • ایلاء • خلع و مبارات |
| احکام قضائی |
| قضاوت • دیات • حدود • قصاص • تعزیرات |
| احکام اقتصادی |
| عقود: (تجارت • مضاربه • اجاره) • محرمات (رشوه • ربا • احتکار • مکاسب محرمه) • احکام وابسته (مجهول المالک، وجوهات شرعی • کفاره • جزیه) |
| احکام دیگر |
| حجاب • صدقه • نذر • تقلید • خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها • وقف • قسم • فسخ • ابراء • اقاله • وقف |
| جستارهای وابسته |
| بلوغ • فقه • احکام شرعی • توضیح المسائل • واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروه • نیت • قصد قربت • مسائل مستحدثه |
مُوالات فاصله نینداختن بین اجزای یک کار است. رعایت موالات در وضو و نماز از شرایط صحیح بودن آن‌هاست اما در غسل رعایت آن واجب نیست. برخی فقیهان رعایت موالات بین اجزای صیغه شرعی عقود(ایجاب و قبول) را نیز لازم دانسته‌اند. ملاک در تشخیص موالات عرف است.
واژه‌شناسی
موالات به‌معنای پشت سر هم و پی در پی آمدن دو چیز است. دراصطلاح فقهی، پشت سر هم و بدون فاصله انجام دادن اجزای عباداتی چون نماز و وضو، موالات نامیده می‌شود. فقها ملاک در موالات را به تشخیص عرف واگذار کرده‌اند.
موارد وجوب
رعایت موالات از شرایط صحیح بودن برخی از عبادات دانسته شده است از جمله:
- نماز: اجزای نماز مانند قرائت، رکوع و سجود باید پشت سر هم انجام شوند. رعایت نکردن موالات به گونه‌ای که در نظر عُرف گفته نشود در حال نماز خواندن است نماز را باطل می‌کند. البته طولانی کردن رکوع و سجده یا خواندن سوره‌های طولانی موالات را به هم نمی‌زند.
- وضو: در هنگام وضوی نباید در بین شستن و مسح اعضای وضو فاصله ایجاد شود. به گونه‌ای که به هنگام شستن یا مسح عضوی رطوبت عضو قبلی خشک شود.
- اذان و اقامه: به فتوای فقیهان شیعه از شرایط صحیح بودن اذان و اقامه رعایت موالات بین فرازهای آن‌ها است.
- عقود شرعی: به فتوای برخی از فقیهان رعایت موالات میان اجزای عقود شرعی لازم است. مانند خرید و فروش و ازدواج که دارای دو جزء ایجاب و قبول هستند و اعلام رضایت هر دو طرف با صیغه‌ای خاص انجام می‌شود.
استحباب در غسل
به گفته فیض کاشانی به فتوای فقیهان امامیه رعایت موالات در غسل واجب نیست؛ اگرچه رعایت آن را در غسل مستحب دانسته است.
پانویس
- ↑ ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۵، ص۴۱۲(ذیل واژه ولی).
- ↑ بصمه‌جی، معجم مصطلحات الفاظ الفقه الاسلامی، ۲۰۰۹م، ص۵۵۶.
- ↑ مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۲۸ق، ص۵۱۸.
- ↑ کاشف الغطاء، سؤال و جواب، مؤسسه کاشف الغطاء، ص۷۶؛ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۰۲، م۱۱۱۴.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۶۰۳، م۱۱۱۶.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۱۷۳، م۲۸۳ و ۲۸۴.
- ↑ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۲، ص۴۲۵.
- ↑ .
- ↑ فیض کاشانی، معتصم الشیعه، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۴۲۳.
- ↑ فیض کاشانی، معتصم الشیعه، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۴۲۳.
منابع
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، تصحیح احمد فارس، بیروت، دارالفکر للطباعه، ۱۴۱۴ق.
- بصمه‌جی، سایر، معجم مصطلحات الفاظ الفقه الاسلامی، دمشق، صفحات للدراسات و النشر، ۲۰۰۹م.
- بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسن، توضیح المسائل مراجع، تهران، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۸۳ش.
- شیخ انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتاب المکاسب و البیع و الخیارات، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، ۱۴۱۵ق.
- طباطبایی حکیم، سید محسن، مستمسک العروة، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی (محشی)، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۹ق.
- فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه‌مرتضی، معتصم الشیعه فی احکام الشریعه، تهران، مدرسه عالی شهید مطهری، ۱۴۲۹ق.
- کاشف الغطاء، محمدحسین بن علی، سؤال و جواب، مؤسسه کاشف الغطاء، بیتا.
- مشکینی، میرزاعلی، مصطلحات‌الفقه، قم، الهادی، ۱۴۲۸ق.