مؤذن

مُؤَذِّن، کسی که در اوقات نماز مسلمانان، اذان می‌گوید. معمولاً موذن بر مکانی بلند که به آن مأذنه گفته می‌شود می‌ایستد و اذان سر می‌دهد تا مسلمانان را از فرا رسیدن وقت نماز آگاه کند. اذان گفتن، در شریعت اسلامی، عملی بسیار بافضیلت است و در منابع اسلامی ثواب بسیاری برای آن برشمرده شده است.

معناشناسی

مؤذّن به معنای کسی است که مطلبی را آشکارا اعلام می‌کند. در قرآن کریم به همین معنا به کار رفته است. از سیبویه، ادیب و لغت‌شناس مشهور زبان عربی نقل کرده‌اند که اذان به معنای اعلام مطلبی با صدای بلند است. در اصطلاح اسلامی، مؤذّن کسی است که در اول وقت مخصوص نمازهای یومیه، اذان می‌گوید و مردم را از فرارسیدن وقت نماز آگاه می‌کند.

تاریخچه

بلال حبشی، ابومحذوره و عمرو بن ام مکتوم را از مؤذنان پیامبر اسلام (ص) شمرده‌اند. بنابر روایات شیعه، وقتی پیامبر به معراج رفت، نخستین بار جبرئیل اذان گفت و چون پیامبر از معراج بازگشت، به علی(ع) فرمان داد تا به بلال اذان بیاموزد و بلال نخستین مؤذن اسلام است.

در روزگار قدیم، شخص مؤذن به مکانی بلند (غالباً بر بام مسجد یا مناره مسجد) می‌رفت و اذان می‌گفت. در دوران اخیر، صدای مؤذن غالبا از بلندگویی که بر فراز مساجد است پخش می‌شود.

مؤذنان ایرانی

در ایران مقام معنوی مؤذنی نزد مردم حرمت دارد. اذان گویان مشهور ایرانی با دستگاه‌های آواز ایرانی نیز آشنا بوده‌اند. مشهورترین مؤذن ایرانی، رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی (درگذشتهٔ ۵ خرداد ۱۳۸۴ش) است که اذان او در آواز بیات ترک و در گوشه روح الارواح نزد ایرانیان و برخی کشورهای اسلامی دیگر معروف است.

پانویس

↑ سوره اعراف، آیه ۴۴.
↑ طوسی، التبیان، ج۴، ص۴۰۶.
↑ الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۳۴
↑ نک: کلینی، کافی، ج۳، ص۳۰۲؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۸۳؛ طوسی، تهذیب، ج۲، ص۲۷۷ و الاستبصار، ج۱، ص۳۰۵-۳۰۶.

منابع

ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر.
طوسى، محمد بن حسن‏،التبيان فى تفسير القرآن‏، بيروت‏، دار احياء التراث العربى‏، اول‏.

[1] سوره اعراف، آیه ۴۴.

[2] طوسی، التبیان، ج۴، ص۴۰۶.

[3] الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۳۴

[4] نک: کلینی، کافی، ج۳، ص۳۰۲؛ ابن بابویه، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۸۳؛ طوسی، تهذیب، ج۲، ص۲۷۷ و الاستبصار، ج۱، ص۳۰۵-۳۰۶.