زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

ستره





سُتْرَه، حائل را گویند. در فقه حائلی مثل عصا و کلاه و غیره که نماز گزار پیش روی خود می‌گذارد تا مانع آمد و شد دیگران از نزدیک خود شود را گویند. از آن در باب صلات سخن گفته‌اند.


۱ - معنای ستره




۱.۱ - در لغت


ستره در لغت به معناى پوشش و هر چیزى که بدان استتار مى‌شود، به کار رفته،
[۱] مجمع البحرین واژه «ستر» ج۳، ص۳۲۳.


۱.۲ - در اصطلاح


لیکن در کلمات فقها به تبع روایات بر حائلى همچون عصا، تلى از خاک، کلاه و کوله پشتی که نماز گزار، پیش روى خود مى‌گذارد تا مانع آمد و شد دیگران از نزدیک خود گردد، نیز اطلاق شده است.

۲ - نهادن ستره در پیش رو



نهادن ستره در پیش رو بر نمازگزار مستحب است.

۳ - چگونگی تحقق ستره



ستره در مسجد یا منزل به نماز گزاردن نزدیک دیوار و مانند آن و در فضاى باز یا محل آمد و شد به گذاردن شاخصی بلند از زمین، از قبیل عصا، کوله پشتى، سنگ و شتر بسته شده‌ در مقابل خود، تحقق مى‌یابد.
به تصریح برخى، ستره به انسانى که پشت به نمازگزار کرده نیز محقق مى‌شود.
[۵] البیان، ص۱۳۳.


۴ - طول ستره



مستحب است طول ستره به اندازه ذراع باشد.

۵ - خط کشیدن مقابل خود در صورت نبود ستره



هرگاه ستره یافت نشود، بر نماز گزار مستحب است پیش روى خود بر زمین خطی بکشد و محاذى آن نماز بگزارد؛ زیرا مقصود از ستره، قرار دادن حریم براى نماز است تا دیگرى مزاحم او نشود و حواس او را پریشان نکند و این مقصود با خط کشیدن نیز حاصل مى‌شود.

۶ - نماز گزاردن نزدیک ستره



مستحب است نماز گزار نزدیک ستره نماز بخواند. برخى، کمترین و بیشترین مقدار فاصله بین نماز گزار و ستره را مکان خوابیدن گوسفند و بستن اسب ذکر کرده‌اند.

۷ - کفایت ستره امام از مأمومین



در نماز جماعت، ستره امام، ستره مأمومان نیز به شمار مى‌رود و از آن کفایت مى‌کند.

۸ - نصب افقی عصا



در صورت عدم امکان نصب عصا به صورت عمودى، گذاشتن آن به صورت افقى کفایت مى‌کند.
[۹] ذکرى الشیعة، ج۳، ص۱۰۳.


۹ - غصبی یا نجس بودن ستره



غصبی یا نجس بودن ستره مانع تحقق آن نیست، هرچند در فرض نخست، نماز گزار مرتکب عملى حرام شده است.
[۱۱] البیان، ص۱۳۳.

برخى، مباح بودن آن را شرط تحقق ستره شرعی دانسته‌اند.

۱۰ - ستره در مکه و غیر آن



در استحباب ستره تفاوتى میان مکه و غیر مکه نیست؛
لیکن برخى گفته‌اند: در مکه و حرم به ستره نیاز نیست.

۱۱ - عبور افراد بین ستره و نماز گزار



عبور افراد بین ستره و نماز گزار مکروه است و در صورت عبور، دفع عبور کننده توسط نماز گزار با اشاره و مانند آن، بدون زدن، به قول برخى، مستحب است.
[۱۹] ذکرى الشیعة، ج۳، ص۱۰۴.

در اینکه کراهت عبور از پیش روى نماز گزار و نیز استحباب دفع عبور کننده اختصاص به نماز گزارى دارد که پیش روى خود ستره قرار داده است، یا حکم یاد شده مطلقا ثابت است؛ خواه ستره قرار داده باشد یا نه، دو احتمال مطرح شده است.
[۲۰] ذکرى الشیعة، ج۳، ص۱۰۶-۱۰۷.

برخى گفته‌اند: ظاهر این است که مرور و مانند آن، حکمت استحباب ستره است نه علت آن تا در صورت علم به عدم حضور یا مرور کسى، ستره مستحب نباشد؛ بلکه در این صورت نیز ستره مستحب است.

۱۲ - پانویس


 
۱. مجمع البحرین واژه «ستر» ج۳، ص۳۲۳.
۲. جواهر الکلام، ج۸، ص۴۰۱.    
۳. جواهر الکلام، ج۸، ص۴۰۱.    
۴. تحریر الأحکام، ج۱، ص۲۱۴.    
۵. البیان، ص۱۳۳.
۶. تحریرالأحکام، ج۱، ص۲۱۴.    
۷. نهایة الإحکام، ج۱، ص۳۵۰-۳۵۱.    
۸. تحریر الأحکام، ج۱، ص۲۱۴.    
۹. ذکرى الشیعة، ج۳، ص۱۰۳.
۱۰. منتهی المطلب، ج۴، ص۳۳۹.    
۱۱. البیان، ص۱۳۳.
۱۲. الرسائل العشر (حلّی)، ص۷۰.    
۱۳. نهایة الإحکام، ج۱، ص۳۵۱.    
۱۴. الدروس الشرعیة، ج۱، ص۱۵۵.    
۱۵. مدارک الأحکام، ج۳، ص۲۴۰.    
۱۶. تذکرة الفقهاء، ج۲، ص۴۲۰-۴۲۱.    
۱۷. کتاب السرائر، ج۱، ص۲۶۷.    
۱۸. نهایة الإحکام، ج۱، ص۳۵۱.    
۱۹. ذکرى الشیعة، ج۳، ص۱۰۴.
۲۰. ذکرى الشیعة، ج۳، ص۱۰۶-۱۰۷.
۲۱. جواهر الکلام، ج۸، ص۴۱۱.    


۱۳ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۳۸۷-۳۸۹.    


رده‌های این صفحه : فقه | نماز




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.