سترهسُتْرَه، حائل را گویند. در فقه حائلی مثل عصا و کلاه و غیره که نماز گزار پیش روی خود می‌گذارد تا مانع آمد و شد دیگران از نزدیک خود شود را گویند. از آن در باب صلات سخن گفته‌اند. فهرست مندرجات۱.۱ - در لغت ۱.۲ - در اصطلاح ۲ - نهادن ستره در پیش رو ۳ - چگونگی تحقق ستره ۴ - طول ستره ۵ - خط کشیدن مقابل خود در صورت نبود ستره ۶ - نماز گزاردن نزدیک ستره ۷ - کفایت ستره امام از مأمومین ۸ - نصب افقی عصا ۹ - غصبی یا نجس بودن ستره ۱۰ - ستره در مکه و غیر آن ۱۱ - عبور افراد بین ستره و نماز گزار ۱۲ - پانویس ۱۳ - منبع ۱ - معنای ستره۱.۱ - در لغتستره در لغت به معناى پوشش و هر چیزى که بدان استتار مى‌شود، به کار رفته، [۱]
مجمع البحرین واژه «ستر» ج۳، ص۳۲۳.
۱.۲ - در اصطلاحلیکن در کلمات فقها به تبع روایات بر حائلى همچون عصا، تلى از خاک، کلاه و کوله پشتی که نماز گزار، پیش روى خود مى‌گذارد تا مانع آمد و شد دیگران از نزدیک خود گردد، نیز اطلاق شده است. ۲ - نهادن ستره در پیش رونهادن ستره در پیش رو بر نمازگزار مستحب است. ۳ - چگونگی تحقق سترهستره در مسجد یا منزل به نماز گزاردن نزدیک دیوار و مانند آن و در فضاى باز یا محل آمد و شد به گذاردن شاخصی بلند از زمین، از قبیل عصا، کوله پشتى، سنگ و شتر بسته شده در مقابل خود، تحقق مى‌یابد. به تصریح برخى، ستره به انسانى که پشت به نمازگزار کرده نیز محقق مى‌شود. [۵]
البیان، ص۱۳۳.
۴ - طول سترهمستحب است طول ستره به اندازه ذراع باشد. ۵ - خط کشیدن مقابل خود در صورت نبود سترههرگاه ستره یافت نشود، بر نماز گزار مستحب است پیش روى خود بر زمین خطی بکشد و محاذى آن نماز بگزارد؛ زیرا مقصود از ستره، قرار دادن حریم براى نماز است تا دیگرى مزاحم او نشود و حواس او را پریشان نکند و این مقصود با خط کشیدن نیز حاصل مى‌شود. ۶ - نماز گزاردن نزدیک سترهمستحب است نماز گزار نزدیک ستره نماز بخواند. برخى، کمترین و بیشترین مقدار فاصله بین نماز گزار و ستره را مکان خوابیدن گوسفند و بستن اسب ذکر کرده‌اند. ۷ - کفایت ستره امام از مأمومیندر نماز جماعت، ستره امام، ستره مأمومان نیز به شمار مى‌رود و از آن کفایت مى‌کند. ۸ - نصب افقی عصادر صورت عدم امکان نصب عصا به صورت عمودى، گذاشتن آن به صورت افقى کفایت مى‌کند. [۹]
ذکرى الشیعة، ج۳، ص۱۰۳.
۹ - غصبی یا نجس بودن سترهغصبی یا نجس بودن ستره مانع تحقق آن نیست، هرچند در فرض نخست، نماز گزار مرتکب عملى حرام شده است. [۱۱]
البیان، ص۱۳۳.
برخى، مباح بودن آن را شرط تحقق ستره شرعی دانسته‌اند. ۱۰ - ستره در مکه و غیر آندر استحباب ستره تفاوتى میان مکه و غیر مکه نیست؛ لیکن برخى گفته‌اند: در مکه و حرم به ستره نیاز نیست. ۱۱ - عبور افراد بین ستره و نماز گزارعبور افراد بین ستره و نماز گزار مکروه است و در صورت عبور، دفع عبور کننده توسط نماز گزار با اشاره و مانند آن، بدون زدن، به قول برخى، مستحب است. [۱۹]
ذکرى الشیعة، ج۳، ص۱۰۴.
در اینکه کراهت عبور از پیش روى نماز گزار و نیز استحباب دفع عبور کننده اختصاص به نماز گزارى دارد که پیش روى خود ستره قرار داده است، یا حکم یاد شده مطلقا ثابت است؛ خواه ستره قرار داده باشد یا نه، دو احتمال مطرح شده است. [۲۰]
ذکرى الشیعة، ج۳، ص۱۰۶-۱۰۷.
برخى گفته‌اند: ظاهر این است که مرور و مانند آن، حکمت استحباب ستره است نه علت آن تا در صورت علم به عدم حضور یا مرور کسى، ستره مستحب نباشد؛ بلکه در این صورت نیز ستره مستحب است. ۱۲ - پانویس
۱۳ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۳۸۷-۳۸۹. |