زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

تعدد





عنوان تعدّد یعنی افزون بر یک که در بسیارى از ابواب فقه مانند طهارت، صلات، زکات، صوم، حج، نکاح، طلاق، حدود و قصاص به مناسبت سخن رفته به نمونه‏هایى از احکام آن اشاره مى‏شود.


۱ - تعدّد و طهارت



در تطهیر لباس و بدن از برخى نجاسات، تعدّد شستن لازم است، مانند تطهیر بدن یا لباس نجس شده به ادرار با آب قلیل که بنابر قول مشهور دو بار و بنابر قول گروهى، ظرف نجس شده به غیر ولوغ سه بار باید شسته شود.
[۱] العروة الوثقى (و حواشى)ج۱، ص۲۲۴- ۲۲۹.

براى رفع حدثهاى متعدّد همچون خوابیدن و ادرار کردن، یک وضو کفایت مى‏کند به شرط آنکه مقصود، رفع طبیعت حدث باشد، امّا اگر مقصود رفع بعضى حدثها باشد بنابر قول برخى، وضو باطل است.
[۲] العروة الوثقى (و حواشى) ج۱، ص۳۶۵- ۳۶۶.

کسى که غسلهاى متعدّد- همچون غسل جنابت، حیض و مس میت- بر عهده دارد اگر به نیت غسل جنابت یا به نیت ‏همه، یک غسل کند کافى است.
در تیمم اگر مبدل منه (چیزى که تیمّم، بدل از آن انجام مى‏گیرد) متعدّد باشد، مانند غسل و وضو براى مستحاضه، تعیین آن هنگام تیمّم، واجب است.
[۳] العروة الوثقى ج۱، ص۴۹۷.
در تیمّم بدل از غسل تعدّد زدن دست بر خاک؛ یکى براى مسح صورت و دیگرى براى مسح دست، بنابر مشهور واجب است.
[۵] العروة الوثقى ج۱، ص۴۹۸-۴۹۹.


۲ - تعدّد ولىّ



در فرض تعدّد ولی میت، بنابر قول اکثر فقها، قضاى نماز و روزه میت بین آنان توزیع مى‏گردد. در تجهیز میت و اقامه نماز بر او اذن ولىّ واجب است. در صورت تعدّد ولىّ در اینکه باید از همه اذن گرفته شود یا اذن بعضى به شرط عدم مخالفت بعض دیگر با او کفایت مى‏کند، اختلاف است.
[۶] العروة الوثقى ج۱، ص۳۷۹-۴۲۲.
[۷] العروة الوثقى (و حواشى) ج۲، ص۲۷.

پدر و جد پدرى بر بچه نابالغ و نیز- بنابر قول گروهى- بر دختر بالغ رشید (غیر بیوه) در امر ازدواج ولایت دارند. اگر آن دو در امر ازدواج وى با هم اختلاف پیدا کنند و هریک براى ازدواج با دختر، مردى را برگزیند، اقدام جدّ مقدم مى‏شود؛ ازاین‏رو در فرض هم‏زمان بودن عقد هر دو، عقد جدّ صحیح خواهد بود و در فرض هم‏زمان نبودن، عقد سابق مقدّم مى‏شود.

۳ - تعدّد و نماز



تکرار اقامه نماز- اعم از جماعت و فرادا- بر میت بنابر مشهور جز بر صاحبان فضل و شرف مکروه است. تعدّد نماز جمعه در محدوده یک فرسخ صحیح نیست. ازاین‏رو، از شرایط اقامه نماز جمعه در یک منطقه، عدم اقامه نماز جمعه دیگر در کمتر از محدوده یک فرسخى آن است.
با تعدّد سبب نماز آیات، مانند بروز کسوف و زلزله در یک زمان، نماز آیات نیز متعدد مى‏شود
[۱۴] العروة الوثقى ج۱، ص۷۳۱.


۴ - تعدّد و روزه



در مواردى که ابطال عمدى روزه موجب کفاره مى‏شود- مانند ابطال روزه ماه رمضان بدون عذر به خوردن و آشامیدن- با تکرار سبب کفّاره در دو روز یا بیشتر، کفّاره نیز تکرار مى‏شود. در اینکه تعدّد سبب در یک روز موجب تعدّد کفّاره مى‏گردد یا نه، اختلاف است.

۵ - تعدّد و زکات



با تعدّد سبب زکات در یک فرد- مانند آنکه هم فقیر باشد، هم عامل جمع‏آورى زکات و هم بدهکار- جایز است براى هر سببى، سهمى از زکات به او داده شود.
[۱۷] العروة الوثقى ج۲، ص۳۲۶.
[۱۸] مستمسک العروة ج۹، ص۳۲۹-۳۳۰.


۶ - تعدّد و حج



با ارتکاب چند سبب از اسباب کفّاره در حال احرام- مانند شکار کردن، پوشیدن لباس دوخته و گرفتن ناخن- کفّاره نیز متعدّد مى‏شود. در برخى محرمات احرام همچون صید و آمیزش، تکرار یک سبب نیز بنابر قول مشهور موجب تعدّد کفّاره خواهد بود.

۷ - تعدّد همسر



مرد مى‏تواند به عقد دائم چهار زن و به عقد موقت بیش از آن براى خود برگزیند
[۲۰] جواهر الکلام ج۳۰، ص۲-۸.


۸ - تعدّد طلاق



مرد مى‏تواند تا سه بار همسر آزاد خود را طلاق دهد. ازدواج مجدد پس از طلاق سوم منوط به ازدواج زن با مردى دیگر و گرفتن طلاق از او است. نه بار طلاق دادن زن موجب حرمت ابدی وى بر طلاق دهنده مى‏شود.

۹ - تعدّد و اثبات قضایى



از راههاى اثبات موضوع مورد نزاع نزد قاضی، شهادت است. از شرایط شهادت، تعدّد شاهد مى‏باشد .
همچنین از راههاى اثبات موجب حد- همچون زنا، لواط و سرقت- اقرار مى‏باشد که در آن نیز تعدّد شرط است و با یک بار اقرار ثابت نمى‏شود.

۱۰ - تعدّد جانى



اگر چند نفر باهم، کسى را بکشند، ولی مقتول مى‏تواند همه را قصاص کند، به شرط آنکه دیه مازاد بر دیه مقتول را به آنان برگرداند؛ بنابراین اگر قاتل دو نفر باشند، ولىّ مى‏تواند به عنوان قصاص هر دو را بکشد، لیکن باید دیه یکى از آن دو را بپردازد که بین ایشان تقسیم مى‏شود.

۱۱ - پانویس


 
۱. العروة الوثقى (و حواشى)ج۱، ص۲۲۴- ۲۲۹.
۲. العروة الوثقى (و حواشى) ج۱، ص۳۶۵- ۳۶۶.
۳. العروة الوثقى ج۱، ص۴۹۷.
۴. التنقیح (الطهارة) ج۱۰، ص۱۷۷-۱۷۸.    
۵. العروة الوثقى ج۱، ص۴۹۸-۴۹۹.
۶. العروة الوثقى ج۱، ص۳۷۹-۴۲۲.
۷. العروة الوثقى (و حواشى) ج۲، ص۲۷.
۸. جواهر الکلام ج۲۹، ص۱۷۳-۱۸۰.    
۹. جواهر الکلام ج۲۹، ص۲۰۸.    
۱۰. جواهر الکلام ج۲۹، ص۲۱۰.    
۱۱. جواهر الکلام ج۱۲، ص۱۰۰.    
۱۲. جواهر الکلام ج۱۱، ص۲۴۵.    
۱۳. جواهر الکلام ج۱۱، ص۲۴۷.    
۱۴. العروة الوثقى ج۱، ص۷۳۱.
۱۵. جواهر الکلام ج۱۶، ص۳۰۲.    
۱۶. جواهر الکلام ج۱۶، ص۳۰۵.    
۱۷. العروة الوثقى ج۲، ص۳۲۶.
۱۸. مستمسک العروة ج۹، ص۳۲۹-۳۳۰.
۱۹. جواهر الکلام ج۲۰، ص۴۳۱-۴۳۲.    
۲۰. جواهر الکلام ج۳۰، ص۲-۸.
۲۱. جواهر الکلام ج۳۲، ص۱۵۸.    
۲۲. جواهر الکلام ج۴۲، ص۶۶.    


۱۲ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۲.    


رده‌های این صفحه : حج | زکات | صوم | طهارت | فقه | نماز




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.