دیار عاشقان (کتاب)

دیار عاشقان، شرح و تفسیری بر صحیفه سجادیه، اثر حسین انصاریان که تمام دعاهای صحیفه را شرح کرده است. این اثر در هفت جلد چاپ شده و دو جلد آن به زبان انگلیسی ترجمه شده است. علامه محمدتقی جعفری بر این اثر تقریظ نوشته است. این اثر بعدها با دخل و تصرف و اضافات با عنوان تفسیر و شرح صحیفه سجادیه در ۱۵ جلد منتشر شد.

معرفی مؤلف

حسین انصاریان فرزند محمدباقر در ۱۸ آبان ۱۳۲۳ش در خوانسار از توابع اصفهان متولد شد؛ اما دوساله بود که خانواده‌اش به تهران رفتند. او پس از گذراندن تحصیلات متوسطه در تهران، برای تحصیل به حوزه علمیه قم رفت . سرانجام شوق به وعظ و موعظه او را به تبلیغ و سخنرانی کشاند.

از حسین انصاریان آثار متعددی در موضوعات گوناگون همچون قرآن، حدیث، عرفان و حکمت، سیره اهل بیت(ع)، اخلاق و معارف اسلامی، و اشعار و ادبیات به چاپ رسیده است. مجموعه آثار او به بیش از ۱۲۰ مجلد می‌رسد.

معرفی اثر

دیار عاشقان شرح و تفسیر جامعی بر صحیفه سجادیه امام سجاد(ع) است که در ۷ جلد چاپ شده و ۲ جلد از آن به زبان انگلیسی ترجمه شده است. مؤلفْ تمامی دعاهای صحیفه سجادیه را پس از ترجمه، شرح کرده و مهم‌ترین مباحث مربوط به هر بند از دعا را به صورت مفصل مطرح کرده است. وی همچنین از حکایات، لطایف و اشعار عارفانه بهره جسته است. گفتنی است علامه محمد تقی جعفری بر این اثر تقریظ نوشته است.

بعدها مؤسسه دارالمعارف الشیعی، این مجموعه را در واحد تخصصی صحیفه سجادیه زیر نظر مؤلف و با عنوان «تفسیر و شرح صحیفه سجادیه» در ۱۵ جلد منتشر کرد.

جلد اول

در این جلد ـ که شامل ۴۴۳ صفحه است ـ شرح زندگانی امام سجاد(ع) و شرح دعای اول صحیفه آمده است. مؤلفْ ذیل عنوان «حیات پرفروغ حضرت امام زین‌العابدین علیه السلام» به ولادت، نام و لقب و کنیه، شخصیت، اخلاق و رفتار، و عبادت و مناجات امام پرداخته و حکایاتی در این موضوعات نقل کرده است.

برخی از موضوعاتی که مؤلف در شرح دعای اول مطرح کرده است از این قرار است: دعا نیرومندترین عامل حل مشکلات، در معنای الحمدلله، معنای اول و آخربودن خدا، تفسیر رؤیت خدا، بدیع‌بودن خداوند، هدایت تکوینی، تقسیم رزق، مرگ، مقام حمد و الهامات الهی در زمینه معرفت، اخلاص، شکر و دوری از شرک.

جلد دوم

در این جلد شرح دعای دوم صحیفه در ۳۸۴ صفحه آمده است. برخی از موضوعاتی که مؤلف به آنها پرداخته چنین است: سیره پیامبر(ص)، محمد(ص) در آیینه قرآن، ویژگی‌های امت اسلامی، ویژگی‌های پیامبر اسلام(ص)، مشکلات پیامبر، هجرت و جهاد پیامبر(ص).

جلد سوم

در این جلد شرح دعای سوم، چهارم و پنجم صحیفه در ۶۰۶ صفحه آمده است. برخی از موضوعاتی که مؤلف به آنها پرداخته چنین است: فرشتگان و ویژگی آنها، اصول دعوت پیامبران، اصحاب پیامبر(ص)، تساوی صحابه با سایر مسلمانان، هجرت به حبشه، تابعین، عظمت خداوند و شگفتی‌های آفرینش، آزادی از خواری در دنیا و عذاب آخرت، رحمت الهی، کرامت انسانی.

جلد چهارم

در این جلد شرح دعای ششم، هفتم و هشتم صحیفه در ۴۵۷ صفحه آمده است. برخی از موضوعاتی که مؤلف به آنها پرداخته چنین است: خلقت شب و روز، حمد الهی، سختی‌ها، دشواری‌های پیش روی حضرت آدم، نوح، ابراهیم، ایوب، موسی، یعقوب و یوسف (علیهم السلام)، حکایت کسانی که بعد از سختی، گشایش یافتند، ۴۴ بیماری برای نَفْس.

جلد پنجم

در این جلد شرح دعای نهم تا شانزدهم صحیفه در ۵۱۶ صفحه آمده است. برخی از موضوعاتی که مؤلف به آنها پرداخته چنین است: گناه، توبه، مناجات با محبوب، عاقبت عابدی از قوم موسی(ع)، داستان فُضیل عیاض، تکالیف الهی، حسن ظن، مناجات عاشق با معشوق، جود و سخا و کَرَم و گشاده‌رویی، ستم و ستم‌پیشگان، اسلام و دستورات بهداشتی، پاکیزگی باطن و مسئله غفلت.

جلد ششم

در این جلد شرح دعای هفدهم تا بیست‌و‌ششم صحیفه در ۶۰۸ صفحه آمده است. برخی از موضوعاتی که مؤلف به آنها پرداخته چنین است: شیطان و اوصافش، باد و باران، خواص میوه‌ها، مکارم اخلاق، تهذیب و اصلاح نفس، اخلاص، زیارت رسول خدا(ص)، حج و عمره، حقوق پدر و مادر، حکایت پیامبر(ص) و مردی که خداوند به او دختر داد، همسایه و حق او و حقوق برادر مؤمن.

جلد هفتم

در این جلد شرح دعای بیست‌و‌هفتم تا پنجاه‌وچهارم در ۶۷۸ صفحه آمده است. برخی از موضوعاتی که مؤلف به آنها پرداخته چنین است: مرزداران و هدف از جهاد، شهادت در راه خدا، مسئله وام در اسلام، گناه و انواع آن (کبیره و صغیره)، توبه و چند داستان درباره آن، نماز شب، استخاره، حقیقت رضا، حقیقت شُکر، قرآن و ظاهر و باطن آن، ماه رمضان و روزه، شب قدر، صله رحم، روز عرفه، ارزش و عظمت روز جمعه و عید قربان.

چاپ کتاب

این اثر را انتشارات پیام آزادی در سال ۱۳۷۳،در چاپ سوم با تصحیح و اعراب‌گذاری حسین استادولی در ۷ جلد چاپ کرده است.

پانویس

منابع

• انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه حضرت زین‌العابدین(ع)، چ۳، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۳ش.
• حبیبی‌، سلمان، کتاب‌شناسی آثار استاد انصاریان، قم،‌دار العرفا‌ن‌، ۱۳۸۹ش.