پستیپَستی به معنای فرومایگی یا نامرغوبی یا مقابل بلندی است. از پستی به مفهوم نخست، در باب‌های تجارت، نکاح و شهادات به مناسبت سخن رفته است و از پستی به مفهوم دوم، در باب زکات و تجارت سخن رفته است. فهرست مندرجات۲ - حکم کارهای پست ۳ - تاثیر مشاغل پست ۴ - حکم طعنه زدن به دیگری ۵ - اعمال ناقض مروت ۶ - اخراج زکات نقدین از جنس نامرغوب ۷ - اخراج زکات غلاّت از جنس نامرغوب ۸ - شرط مرغوبیّت کالا در بیع سلف ۹ - زیادی گرفتن عوض در معامله یک جنس ۱۰ - خرید و فروش جنس مرغوب و نامرغوب ۱۱ - میزان پستی موضع سجده ۱۲ - پست بودن بنای افراد ذمّی از همسایه مسلمانش ۱۳ - پانویس ۱۴ - منبع ۱ - معامله با اشخاص پستداد و ستد با اشخاص پَست (کسانی که از محاسبه‌ی چیز اندکی نیز فروگذار نمی‌کنند یا افرادی که در مواجهه با نیکی و بدی بی‌تفاوت هستند و یا اشخاصی که باکی ندارند چه سخنی بگویند یا در حق آنان چه سخنی گفته شود) مکروه است. ۲ - حکم کارهای پستکارهای پست همچون حجامت، بافندگی، نگهبانی (سرایداری) و حمامی از مشاغل مکروه به شمار رفته و اشتغال و اجیر شدن برای این نوع کارها کراهت دارد. ۳ - تاثیر مشاغل پستپستی شغل کسی موجب عدم پذیرش شهادت او یا ندادن زن توسط صاحبان مشاغل عالی به دارندگان مشاغل پست نمی‌شود. ۴ - حکم طعنه زدن به دیگریبه کاربردن الفاظی همچون «پست» نسبت به دیگری که سبب ایذا، اهانت و هتک او بشود موجب ثبوت تعزیر بر گوینده می‌گردد. ۵ - اعمال ناقض مروتبنابر شرط بودن مروت در عدالت، ارتکاب اعمال پست که بیانگر فرومایگی نفس انجام دهنده‌ی آن باشد، شخص را از مروّت می‌اندازد و در نتیجه او را از عدالت خارج می‌کند. ۶ - اخراج زکات نقدین از جنس نامرغوبهرگاه تمام نصاب طلا و نقره از جنس مرغوب آن باشد در جواز اخراج زکات از جنس نامرغوب طلا یا نقره اختلاف است. بنابر قول مشهور در صورتی که تمامی نصاب از جنس مرغوب باشد، زکات، از آن جنس پرداخت می‌شود و اگر بعض نصاب از جنس مرغوب و بعض دیگر از جنس نامرغوب باشد، به نسبت هریک، زکات از آن جنس پرداخت می‌گردد، هرچند افضل پرداخت تمامی زکات از جنس مرغوب است. ۷ - اخراج زکات غلاّت از جنس نامرغوبدر زکات غلّات چهارگانه (گندم، جو، خرما و کشمش) در صورت اختلاف ثمره به لحاظ مرغوبیت و غیر مرغوبیت، سهم هر نوع از زکات از همان نوع پرداخت می‌شود و پرداخت جنس نامرغوب، از مرغوب کفایت نمی‌کند. ۸ - شرط مرغوبیّت کالا در بیع سلفالف) شرط مرغوب بودن یا نامرغوب بودن کالا در بیع سلف صحیح است. ب)برخی آن را لازم دانسته‌اند؛ لیکن شرط مرغوب‌ترین یا نامرغوب‌ترین از یک جنس نادرست است. ج)برخی گفته‌اند: اگر مراد، مرغوب‌ترین و نامرغوب‌ترین عرفی باشد، و نیز در کالاهایی همچون طعام، که تعیین آن ممکن می‌باشد، شرط، صحیح است. د)بعضی در خصوص شرط نامرغوب‌ترین، صحت آن را بعید ندانسته‌اند؛ بدین معنا که اگر شخص، نامرغوب‌ترین را به عنوان کالا پرداخت کند، حقّ طرف مقابل را ادا کرده است و اگر کالای پرداختی از نوع نامرغوب‌ترین، مرغوب‌تر باشد قبول آن بر خریدار لازم است، چه آنکه پرداخت جنس مرغوب از نامرغوب کفایت می‌کند. ۹ - زیادی گرفتن عوض در معامله یک جنسزیادی گرفتن عوض یا معوّض پیمانه‌ای یا وزنی در صورتی که هر دو یک جنس باشند، در معامله حتّی در فرضی که یکی مرغوب و دیگری پست باشد ربا به شمار می‌رود و حرام است. ۱۰ - خرید و فروش جنس مرغوب و نامرغوبخریدن و نیز فروختن جنس مرغوب، مستحب و نامرغوب، مکروه است. ۱۱ - میزان پستی موضع سجدهموضع سجده نباید از محلّ ایستادن نمازگزار بیش از چهار انگشت بسته بلندتر یا پست‌تر باشد. ۱۲ - پست بودن بنای افراد ذمّی از همسایه مسلمانشبنا و ساختمانی که ذمّی احداث یا تجدید می‌نماید بنابر مشهور باید از بناهای مسلمانی که در همسایگی او زندگی می‌کنند پست‌تر باشد. [۲۱]
جامع عباسی، ص۱۵۴.
۱۳ - پانویس
۱۴ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام،ج۲، ص۲۶۵-۲۶۷. |