تجارت

پیش از تاریخ

بازرگانی (تجارت) با آغاز رفت وآمدهای مردمان در زمان پیشاتاریخ آغاز شده‌است. بازرگانی هسته زندگی مردم پیش از تاریخ است، که کالا و خدمات را از یکدیگر قبل از نوآوری مدرن و ایجاد ارز مبادله می‌کردند. پیتر واتسون پیشینه بازرگانی را از حدود ۱۵۰٫۰۰۰ سال پیش می‌داند. باور بر این است که نخستین کالای بازرگانی که در دوره پیش از تاریخ پیدا شده، یافته های باستان شناسان از دادوستد ابسیدین(شیشه آتشفشانی) از آناتولی به ایران و میانرودان و نیز سنگ آتشزنه در دوره پارینه‌سنگی است.

ابسیدین

نخستین کاربرد ابسیدین در خاور نزدیک در دوران پارینه سنگی زیرین و میانی است. بوسانکوات یکی از پژوهشگران است که تجارت سنگ را، در حفاری در سال ۱۹۰۱ یافته‌است. تجارت اولین بار در جنوب غرب آسیا آغاز شد. گمان می‌شود که از ابسیدین به عنوان یک ماده برای ظروف یا ابزار برش بکار گرفته می‌شد، هر چند از مواد دیگر به آسانی قابل تهیه تر بود، به‌جای آن، کاربران ابسیدین از ثروتمندان در نظر گرفته شده‌اند گروهی از قبیله که از آن برای وظایفشان بهره می‌بردند و بعنوان " مرد ثروتمند سنگ آتشزنه " نامیده می‌شدند. تجارت این ماده در اروپا در دوران نوسنگی در مدیترانه بود. در حدود ۱۲،۰۰۰ سال قبل از میلاد شبکه‌ای از آناتولی به عنوان منبع اصلی برای بازرگانی با شرق دریای مدیترانه، ایران و مصر بود (با توجه به مطالعه زارین در سال ۱۹۹۰).

گسترش بازرگانی

مواد بکار رفته برای ساخت جواهرات در مصر از سال ۳۰۰۰ قبل از میلاد خرید و فروش می‌شد. پیشگام جاده ابریشم یا همان جاده یشم هزاران سال پیش از این در سبزدشتهای اوراسیا پر رفت وآمد و شناخته شده بود. در دورانهایی پس از آن، راههای دور بازرگانی دیگری نزدیک به سه هزار سال پیش از میلاد پدیدار شد، زمانی که سومری‌ها در بین النهرین با تمدن هاراپا از دره سند دادوستد می‌کردند. فنیقی‌ها، که بازرگانان دریا نام گذاشته شده‌اند، در سراسر دریای مدیترانه، و تا بریتانیا در شمال برای منابع قلع برای ساخت برنز سفر می‌کردند. برای این خواسته، آن‌ها بندرگاههای یونانی نشین بازرگانی به نام هسته بازرگانی را پایه گذاری کردند. شاهنشاهی هخامنشیان، در جایگاه نخستین فرمانروایی بزرگ دوران تاریخی، براستی شرق و غرب را به هم پیوند داد و جاده شاهی از خراسان بزرگ در شرق ایران به سارد در آناتولی شاهراهی بازرگانی بود که روند تاریخ را دگرگون کرده، الگویی برای فرمانروایان پس از خود در کار بازرگانی و فراهم کردن زیرساختهای آن و مایه آشنایی شرق و غرب گردید. از آغاز تمدن یونانی تا فروپاشی امپراتوری روم در سده پنجم میلادی، بازرگانی ادویه ارزشمند به اروپا از شرق دور، بازرگانی پر سودی از هند بود. امپراتوری روم نیز به گسترش و افزایش بازرگانی یاری نمود. آنان شبکه پایدار و امن حمل و نقل را به راه انداخته، کالاهای بازرگانی را بی واهمه از دزدی دریایی جابجا می‌کردند. فروپاشی امپراتوری روم و قرون وسطی، بستری ناپایدار برای اروپای غربی و فروپاشی شبکه‌های بازرگانی در جهان غرب را به ارمغان آورد. تجارت با این حال پیگیری شد و در میان پادشاهی آفریقا، شرق میانه، هند، چین و جنوب شرق آسیا شکوفایی یافت. بازرگانی برخی در غرب رخ داد. برای نمونه، رادانیست‌های قرون وسطی یا گروهی از بازرگانان یهودی که بین مسیحیان اروپا و مسلمانان خاور نزدیک داد و ستد می‌کردند.

قرون وسطی

در طول قرون وسطی، آسیای مرکزی، مرکز اقتصادی جهان بود. سغدیان شرق و غرب را در مسیر تجارت تحت سلطه داشتند که به عنوان جاده ابریشم پس از قرن ۴ تا قرن ۸ میلادی، با سویاب و تالاس در میان مراکز اصلی خود در شمال شناخته شده‌اند. آن‌ها بازرگانان کاروان اصلی آسیای مرکزی بودند. از قرن ۸ تا ۱۱، وایکینگ‌ها و وارانجیان‌ها در اسکاندیناوی سفرهای تجاری می‌کردند. وایکینگ‌ها به اروپای غربی سفر می‌کردند، در حالی که وارانجیان‌ها به روسیه می‌رفتند. هانسیتیک اتحاد تجاری شهرستانهایی است که انحصار تجارت را در بیشتر شمال اروپا و منطقه بالتیک، بین قرن ۱۳ و ۱۷ در اختیار داشتند.

تاریخچه کشف

واسکو دا گاما پیشگام تجارت ادویه اروپا بود در سال ۱۴۹۸ او بعد از سفر در اطراف دماغه امید نیک در نوک جنوبی قاره آفریقا به کالیکات رسید. پیش از این، جریان ادویه از هند به اروپا توسط قدرت‌های اسلامی، به ویژه مصر کنترل می‌شد. تجارت ادویه از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار بود و محرک تاریخچه کشف در اروپا بود. ادویه جات ترشی جات و برخی از کالاهای که با ارزش‌ترین بودند، از جهان شرق به اروپا منتقل می‌شدند و گاهی اوقات رقیب طلا می‌شدند در قرن شانزده، هفده استان مرکز تجارت آزاد، با هیچ کنترل ارز، و دفاع از حرکت آزاد کالا بود. تجارت در هند شرقی توسط پرتغال در قرن ۱۶، هلند در قرن ۱۷، و بریتانیا در قرن ۱۸ تحت سلطه بود. امپراتوری اسپانیا روابط تجاری به‌طور منظم در سراسر اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام را توسعه داده بود. آدام اسمیت در سال ۱۷۷۶، با چاپ مقاله تحقیق در ماهیت و علل ثروت ملل، این سیاست موازنه بازرگانی کشور را مورد انتقاد قرار داد. و استدلال کرد که ملت‌ها می‌توانند از تخصص اقتصادی فقط به عنوان شرکت‌های زیادی بهره مند شوند. از آنجا که تقسیم کار به اندازه بازار محدود می‌شد، او گفت که کشورها با دسترسی به بازارهای بزرگتر قادر به تقسیم کار مؤثر تر و در نتیجه سازنده تر خواهند بود. اسمیت گفت: که او کنترل واردات و صادرات را در نظر گرفته که به تجارت ملت‌ها به عنوان یک کل به نفع صنایع خاص آسیب می‌رساند. در سال ۱۷۹۹، کمپانی هند شرق هلندی، که قبلاً بزرگترین شرکت جهان بود تا حدی به دلیل افزایش تجارت آزاد رقابتی، ورشکسته شد.

تاریخچه خرد

در سال ۱۸۱۷، دیوید ریکاردو، جیمز میل و رابرت تورنز نشان دادند که بهره مندی از تجارت آزاد صنعتی ضعیف و قوی، در نظریه مزیت نسبی معروف است. در اصول اقتصاد سیاسی و مالیات نظریه ریکاردو هنوز هم عجیب در نظر گرفته شده و در اقتصادهای پیشرفته کاربرد دارد. هنگامی که یک تولیدکننده کالا را تولید و آن را به یک کشور ناکارآمد می‌فرستد که قادر به تولید مؤثر تر آن نیست، به نفع هر دو کشور است. تعالی تجارت آزاد در درجه اول بر مزیت ملی در اواسط قرن ۱۹ است. که محاسبه شده بود که آیا هر کشور خاص برای باز کردن مرزهای خود به واردات از آن بهره مند می‌شود؟ جان استوارت میل، نشان داد که یک کشور با قدرت قیمت‌گذاری انحصاری در بازار بین‌المللی می‌تواند از نظر تجارت از طریق حفظ تعرفه‌ها و پاسخ به این روابط متقابل در سیاست تجاری ممکن است. ریکاردو و دیگران قبلاً پیشنهاد دادند. این به عنوان مدرک علیه دکترین جهانی تجارت آزاد ارائه شده‌است، که اعتقاد بر این بود که بیشتر مازاد اقتصادی تجارت به یک کشور، به جای سیاست‌های کاملاً رایگان تجارت است. این سناریو در عرض چند سال در صنعت توسعه یافته توسط ترویج این نظریه که دولت "وظیفه" حمایت از صنایع جوان را دارد، هر چند تنها برای یک زمان برای آن‌ها به منظور توسعه ظرفیت کامل بود. این سیاست در بسیاری از کشورها باعث به صنعتی کردن و از رقابت خارج کردن صادرکنندگان انگلیسی شد. میلتون فریدمن بعد ادامه داد: این اندیشه، نشان از آن دارد که شرایط چند تعرفه‌ای به نفع کشور میزبان است، اما هرگز برای جهان بزرگ نیست.

قرن بیستم

رکود بزرگ اقتصادی از سال ۱۹۲۹ تا اواخر ۱۹۳۰ وجود داشت. در طی این مدت، افت بزرگ در تجارت و سایر شاخص‌های اقتصادی دیده شد. عدم وجود تجارت آزاد توسط بسیاری به عنوان یک عامل اصلی رکود در نظر گرفته شد. فقط در طول جنگ جهانی دوم رکود اقتصادی در ایالات متحده به پایان رسید. همچنین در طول جنگ، در سال ۱۹۴۴، ۴۴ کشور توافقنامه برتون وودز را، برای جلوگیری از موانع تجاری ملی امضا کردند، برای جلوگیری از رکود. که راه اندازی قوانین و نهادها برای تنظیم اقتصاد سیاسی بین‌الملل بود: صندوق بین‌المللی پول و بانک بین‌المللی بازسازی و توسعه را ادامه دادند (که بعدها به بانک جهانی و بانک تسویه بین‌المللی تقسیم شده‌است). این سازمان‌ها در سال ۱۹۴۶ عملیاتی شدند پس از آنکه کشورها به اندازه کافی این توافقنامه را به تصویب رساندند. در سال ۱۹۴۷، ۲۳ کشور با توافقنامه عمومی تعرفه و تجارت برای ترویج تجارت آزاد موافقت کردند.

تجارت آزاد

تجارت آزاد بیشتر، در اواخر قرن ۲۰ و اوایل ۲۰۰۰وجود داشت. اتحادیه اروپا در ۱۹۹۲ موانع تجارت داخلی در کالا و کار را برداشت. 1 ژانویه، ۱۹۹۴ موافقتنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (NAFTA) تصویب شد. سال ۱۹۹۴ موافقتنامه GATT در مراکش سازمان تجارت جهانی را ایجاد کرد. در ۱ ژانویه ۱۹۹۵ سازمان تجارت جهانی برای تسهیل تجارت آزاد، توسط حکم متقابل مورد علاقه ملت‌ها و تجارت میان تمام امضاء کنندگان ایجاد شد. EC اتحادیه اروپا، که اتحادیه اقتصادی (EMU) در سال ۲۰۰۲ بود، از طریق معرفی یورو، و ایجاد این یک بازار واقعی بین ۱۳ کشور عضو، از تاریخ ۱ ژانویه، ۲۰۰۷ تشکیل شد. سال ۲۰۰۵، توافقنامه تجارت آزاد آمریکای مرکزی، شامل ایالات متحده و جمهوری دومینیکن به امضاء رسید.

حمایت گرایی

حمایت گرایی سیاست‌های محدودکننده و منع تجارت بین کشورها و در تضاد با سیاست‌های تجارت آزاد است. این سیاست اغلب به صورت تعرفه‌ها و سهمیهٔ محدودکننده انجام می‌شود. سیاست‌های حمایت گرایی به ویژه در ۱۹۳۰، بین رکود اقتصادی و شروع جنگ جهانی دوم رایج بود.

دین

آموزه‌های مسلمانان آن‌ها را تشویق به تجارت (و محکوم کردن ربا) می‌نماید. تجارت در جامعه مزایایی دارد ولی تجارت غلط و بدون رعایت مؤلفه‌های دینی غنی را غنی تر و فقیر را فقیر تر می‌سازد. چنانچه تقلب و غش در معامله یکی اسباب بطلان معامله مطرح شده‌است و رعایت انصاف به عنوان یکی از مؤلفه‌های دینی برای رعایت حال تمام خریداران مورد تأکید دین اسلام است. آموزه‌های یهودی مسیحی معامله گران را برای جلوگیری از افزایش تقلب تشویق می‌کند.

توسعه پول

اولین نمونه از پول، اشیاء با ارزش بود. این پول کالا نامیده می‌شد و شامل هر کالای به‌طور معمول در دسترس است که ارزش ذاتی دارد، نمونه‌های تاریخی آن عبارتند از: خوک، صدف‌های نادر، دندان نهنگ، و (اغلب) گاو. در قرون وسطی در بابل، نان به عنوان شکل اولیه پول مورد استفاده قرار گرفت. در مکزیک دانه‌های کاکائو پول بودند. نرخ ارز به عنوان پول استاندارد برای تسهیل مبادله گسترده‌تر کالاها و خدمات معرفی شده بود. این اولین مرحله از ارز است، که در آن فلزات با ارزش ذخیره شده، و نمادها به نمایندگی از کالاها مورد استفاده قرار گرفت، تشکیل اساس تجارت از ۱۵۰۰ سال پیش بود. نمونه‌هایی از سکه‌ها از اولین جوامع در مقیاس بزرگ، اگر چه در ابتدا این‌ها توده بی نام و نشان از فلزات گرانبها بودند. اسپارت باستان برای دلسرد کردن شهروندان خود از درگیر شدن در تجارت خارجی سکه از آهن ضرب کرد.

دور دوحه

دور دوحه مذاکرات سازمان تجارت جهانی با هدف کاهش موانع تجارت در سراسر جهان، با تمرکز بر تجارت عادلانه تر برای کشورهای در حال توسعه‌است. مذاکرات برای از بین بردن شکاف بین غنی کشورهای توسعه یافته، به نمایندگی از G20، و کشورهای عمده در حال توسعه صورت گرفته‌است. یارانه‌های کشاورزی مهم‌ترین مسئله‌است که بر اساس سخت‌ترین مذاکره‌ها توافق شده‌است. در مقابل، توافق زیادی در تسهیل تجارت و ظرفیت‌سازی وجود دارد. دور دوحه در دوحه، قطر، آغاز شد و مذاکرات پس از آن در: کانکون، مکزیک، ژنو، سوئیس و پاریس، فرانسه و هنگ کنگ ادامه یافت.

چین

از حدود ۱۹۷۸، دولت جمهوری خلق چین (PRC) آزمایش در اصلاحات اقتصادی را آغاز کرد. در مقایسه با سبک قبلی اقتصاد برنامه‌ریزی متمرکز شوروی، اقدامات جدید به تدریج محدودیت‌های اعمال شده بر روی کشاورزی، توزیع کشاورزی و چند سال بعد، شرکت‌های شهری و کاری را دربرداشت. رویکرد بازار محور ناکارآمدی و تحریک سرمایه‌گذاری‌های خصوصی، به ویژه کشاورزان را کاهش می‌دهد، که منجر به افزایش بهره وری و خروجی می‌گردد. یکی از ویژگی‌ها استقرار چهار (بعد از پنج) در مناطق ویژه اقتصادی واقع در امتداد سواحل جنوب شرقی بود. اصلاحات نشان داد که موفقیت چشمگیری در افزایش خروجی، تنوع، کیفیت، قیمت و تقاضا است. در شرایط واقعی، اقتصاد در اندازه بین ۱۹۷۸ و ۱۹۸۶، دو برابر شد و دوباره در سال ۱۹۹۴ دو برابر شد، و دوباره در سال ۲۰۰۳انجام شد. به صورت واقعی سرانه، دو برابر از پایه ۱۹۷۸، در سال ۱۹۸۷، ۱۹۹۶ و ۲۰۰۶ صورت گرفت. سال ۲۰۰۸، اقتصاد ۱۶٫۷ برابر اندازه آن در سال ۱۹۷۸ بود، و ۱۲٫۱ برابر سطح قبلی سرانه بود. پیشرفت تجارت بین‌المللی حتی با سرعت بیشتری به‌طور متوسط هر ۴٫۵ سال، دو برابر شده‌است. مجموع تجارت دو طرفه در ژانویه سال ۱۹۹۸ که از سطح تجارت تمام سال ۱۹۷۸ و سه ماهه اول سال ۲۰۰۹، بیش از سطح تجارت تمام سال ۱۹۹۸ بود. در سال ۲۰۰۸، تجارت دو جانبه چین بالغ بر ۲،۵۶ تریلیون دلار آمریکا است. در سال 1991 PRC به گروه انجمن همکاری‌های اقتصادی آسیا و اقیانوس آرام، پیوست. در سال ۲۰۰۱، نیز به سازمان تجارت جهانی پیوست.

بازرگانی جهانی، دادوستد کالا و خدمات در سراسر مرزهای کشورها است. در بیشتر کشورها، نشان دهنده بخش بزرگی از تولید ناخالص داخلی است. با آنکه که بازرگانی جهانی در سراسر تاریخ (جاده یشم، جاده ابریشم، جاده کهربا) برپا بوده‌است، ارزش اقتصادی، اجتماعی، سیاسی آن در همین چند سده، بیشتر بدنبال انبوه‌ساز شدن، ترابری پیشرفته، جهانی شدن، شرکت‌های چند ملیتی، و صادرات افزایش یافته‌است. در واقع، شاید مایه پیشرفت روزافزون بازرگانی جهانی همین است که بیشتر منظور از اصطلاح "جهانی شدن" است. نشانه پیشرفت در بازرگانی را می‌توان در ناسازگاری میان کشورهایی مانند کره جنوبی، که راهبرد انبوهسازی صادرات گرا، و هند، که راهبرد بسته تری دارد در تاریخ دید (گرچه هند باز کردن اقتصاد خود را از سال ۲۰۰۵ آغاز کرده‌است،). کره جنوبی بسیار بهتر از ترازهای اقتصادی هند در بیش از پنجاه سال گذشته کارکرد داشته است، اگر چه پیروزی آن نیز با پشتوانه نهادهای دولتی کارساز است.

مصوبات بازرگانی

تحریم، مرزبندی بازرگانی با یک کشور ویژه است که گاهی به آن برای کیفر آن کشور برای برخی از کارها به کار گرفته می شود. تحریم، یک گونه سختگیرانه از مرزبندی زورگویانه، و بستن راه بازرگانی یک کشور دیگر است. برای نمونه، آمریکا تحریم در برابر کوبا را برای بیش از ۴۰ سال دنبال کرده‌است.

موانع بازرگانی

اگر چه بیشتر جاها، مرزبندیهای بازرگانی در میان کشورها هست، بازرگانی جهانی با سهمیه و مرزبندیهای دولتی برنامه ریزی و با تعرفه مشمول مالیات است. تعرفه بیشتر بر واردات است، اما گاهی پیش می آید که کشورها دیگر کشورها را به پرداخت تعرفه یا یارانه‌های صادراتی را وادار کنند. همه اینها موانع تجاری نامیده می‌شوند. اگر دولت موانع (بازدارنده های) بازرگانی را کنار بگذارد، یکی از زمینه های بازرگانی آزاد هست. دولتی که راهبردهای پشتیبانی از فراورده های داخلی را پیاده می‌کند موانع بازرگانی را پدید می آورد.

دسترسیِ برابر

جنبش بازرگانیِ برابر، همچنین به نام جنبش برابری بازرگانی شناخته شده و به گسترش بهره گیری از نیروی کار، استانداردهای زیست محیطی و اجتماعی برای ساخت کالاها، به ویژه برای بازیگران اقتصادی از جهان سوم و جهانی دوم می پردازد، چنین باورهایی این گفتمان را آغاز کرد که آیا بازرگانی باید به نام حقوق بشر برنامه ریزی شود؛ واردات از بنگاهی که خودخواسته استانداردهای تجارت منصفانه را دنبال کرده یا دولت‌ها که آن‌ها را از راه آمیزه ای از کار و قانون تجارت به کار می‌بندند. راهبردهای بازرگانیِ برابر به‌ گونه گسترده‌ای گوناگون است، مانند قدغن بودن یکسان کالاهای ساخته شده با بهره گیری از نیروی کار برده‌ها با کمترین دستمزد، مانند آن‌هایی که در ۱۹۸۰ قهوه فراوری می کردند. سازمان‌های غیر دولتی نیز نقش بزرگی را در گسترش استانداردهای بازرگانیِ برابر با کارکردی همچون بازرسان خودگردان برای سازگاری با باید و نبایدهای وابسته به این دیدگاه بازی می‌کنند.

این نوع از تجارت که به روش آنلاین است و به معنی داد و ستد الکترونیک است. در تجارت الکترونیک برترین و چالش بر انگیزترین نکته ای که باید به آن نگاه شود، امنیت است که در این نوع از تجارت بسیار سرنوشت ساز است.

تجارت خانه یک لغت قدیمی است که برای اشاره به مکان‌هایی که در آن عمل تجارت صورت می‌گیرد استفاده می‌شود. دکان‌ها و مغازه‌ها به مانند مغازه‌های بازار بزرگ تهران صورت‌های قدیمی تر و مقیاس کوچک تجرات خانه‌ها و هلدینگ‌ها نمونه ‌های بزرگ مقیاس این تجارت‌خانه ها اند. به طور مثال می‌توان از شرکت‌های رفاه، افق کوروش ، صبا تامین، کانی اپال و اتکا نام برد.

• Beckwith, Christopher I (2011) [2009]. Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton: University Press. ISBN 978-0-691-15034-5.
• Bernstein, William (2008). A Splendid Exchange: How Trade Shaped the World. New York: Grove Press. ISBN 978-0-8021-4416-4.
• Davies, Glyn (2002) [1995]. Ideas: A History of Money from Ancient Times to the Present Day. Cardiff: University of Wales Press. ISBN 978-0-7083-1773-0.
• Nomani, Farhad; Rahnema, Ali (1994). Islamic Economic Systems. New Jersey: Zed Books. ISBN 978-1-85649-058-0.
• Paine, Lincoln (2013). The Sea and Civilisation: a Maritime History of the World. Atlantic. (Covers sea-trading over the whole world from ancient times.)
• Watson, Peter (2005). Ideas: A History of Thought and Invention from Fire to Freud. New York: HarperCollins Publishers. ISBN 978-0-06-621064-3.