استمناخارج کردن منی به قصد انزال با استفاده از دست و امثال آن را استمناء می گویند و از این موضوع در باب‌هاى صوم، اعتکاف، حج و حدود سخن گفته شده است. ۱ - معنای استمناءخارج کردن منى بدون آمیزش، با دست و مانند آن را استمناء می گویند. ۲ - فرق استمناء با امناءمفهوم استمناء اخص از امناء است؛ زیرا استمناء خارج کردن منی با قصد انزال است، امّا امناء خارج کردن منى است؛ با قصد انزال یا بدون آن. ۳ - حکم استمناءاستمناء به هر نحوى جز توسط همسر و کنیز حرام، بلکه از گناهان کبیره شمرده شده است. برخى متأخّران، استمناء با دست کنیز و همسر را نیز حرام دانسته‌اند. ۴ - آثار استمناءدر شریعت بر استمناء آثارى مترتّب شده است: ۱. جنابت: استمناء موجب جنابت است که آثار خاص خود مانند وجوب غسل و حرمت مس کلمات قرآن را دارد. ۲. بطلان روزه: استمناء حتى به نحو حلال، موجب بطلان روزه است و بر بطلان عمدی روزه ماه رمضان، قضا و کفاره مترتّب مى‌گردد. ۳. بطلان اعتکاف: آنچه موجب بطلان روزه مى‌شود، اعتکاف را نیز- در صورتى که در روز رخ دهد- باطل مى‌کند. در بطلان اعتکاف به وسیله استمناء در شب اختلاف است؛ هر چند عمل یاد شده از محرمات اعتکاف شمرده شده است. ۵ - حکم استمناء در حجاستمناء حتى به نحو حلال بر محرم ، حرام و موجب کفّاره است و کفّاره آن یک شتر است، لیکن در بطلان حج به معناى اتمام و اعاده آن در سال آینده، در صورتى که عمل یاد شده پیش از وقوف در مشعر الحرام رخ دهد، اختلاف است. برخى در مسأله توقّف کرده‌اند. امام خمینی در این‌باره می‌نویسند: استمناء؛ یعنی طلب بیرون آمدن منی کردن به دست یا غیر آن هرچند به خیال باشد یا به بازی کردن با زن خود یا کس دیگر به هر نحو باشد، پس اگر منی خارج شود کفاره آن یک شتر است. باید توجه داشت که حرمت استمناء به این معنا و تعریف مربوط به باب حج و حال احرام است و دلالت بر حرمت استمناء به بازی کردن با زن خود به طور مطلق نمی‌کند. و «احتیاط واجب آن است که در جایی که جماع موجب بطلان است استمناء نیز موجب بطلان باشد به نحوی که در جماع گفته شد. و در بیان مواردی که جماع در حال احرام علاوه بر کفاره موجب بطلان حج می‌شود فرموده‌اند: «اگر در احرام حج این عمل (جماع) را از روی علم و عمد به‌جا آورد؛ اگر قبل از وقوف به عرفات بوده حج او فاسد است مسلماً، و اگر بعد از وقوف به عرفات و قبل از وقوف به مشعرالحرام بوده حج او فاسد است بنا بر اقوا، و در هر دو صورت کفاره آن یک شتر است». «در این دو صورت که حج فاسد شد باید حج را تمام کند و در سال دیگر نیز حج به‌جا آورد.» و «اگر این عمل بعد از وقوف به عرفات و مشعر واقع شد دو صورت دارد: یکی آن که قبل از تجاوز از نصف طواف نساء مرتکب شده، در این صورت حج او صحیح است، و فقط باید کفاره بدهد. دوم آن که بعد از تجاوز از نصف طواف نساء مرتکب شده، پس حج او صحیح است و کفاره هم ندارد بنا بر اقوا.» ۶ - راه اثبات استمناءاستمناء با گواهی دو مرد عادل یا دو بار، بلکه یک بار اقرار استمناء کننده، ثابت مى‌شود؛ هر چند برخى قدما یک بار اقرار را موجب ثبوت آن ندانسته‌اند. ۷ - کیفر استمناءکیفر استمناء، تعزیر است که مقدار و چگونگى آن توسط حاکم شرع تعیین مى‌شود. ۸ - پانویس۹ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد۱، صفحه۴۸۸-۴۸۹. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. |