استدبار

---

پشت کردن به چیزی را استدبار گویند. از این عنوان در باب‌های طهارت، صلات، حج، جهاد، نکاح، لعان و قضاء سخن رفته است.

۱ - استدبار در فقه

---

کاربرد رایج آن در فقه، با اضافه به قبله یعنی «استدبار قبله»، مقابل «استقبال قبله» است.

۲ - پشت به قبله نشستن در حال تخلی

---

پشت به قبله نشستن همانند رو کردن به آن هنگام تخلّی حتی- به قول مشهور- در منزل نیز همچون بیابان، حرام است.

۳ - پشت به ماه نشستن در حال تخلی

---

به قولی، پشت کردن به ماه در حال تخلّی همانند رو کردن به آن، مکروه است.

۴ - دفن زن حامله غیر مسلمان با جنین از مسلمان

---

جنازۀ زن حاملۀ غیر مسلمانی که جنین او از مسلمان است، پشت به قبله، به طرف چپ، دفن می‌شود؛ به گونه‌ای که جنین مرده در رحم او، رو به قبله قرار گیرد.

۵ - استدبار در نماز واجب

---

پشت کردن به قبله در نماز واجب، موجب بطلان آن است.

۶ - استدبار در نافله

---

پشت کردن به قبله در نافله، در حال راه رفتن یا سواره بودن، جایز است.
قول مشهور در غیر دو حالت یاد شده عدم جواز است.

۷ - استدبار در نماز باران برای امام

---

از آداب نماز باران آن است که امام در پایان نماز، پس از آن که ذکرها و دعاها را رو به قبله می‌خواند، پشت به قبله و رو به مردم نماید و دعاها و ذکرهای وارد شده را بخواند.

۸ - پشت کردن به قبله در حال طواف

---

پشت کردن به کعبه در حال طواف موجب بطلان آن است.

۹ - استقبال و استدبار در رمی جمرات

---

مستحب است حاجی هنگام سنگ زدن به جمرۀ عقبه، پشت به قبله و در وقت رمی دو جمرۀ دیگر، رو به قبله باشد.

۱۰ - استدبار و رو به قبر معصوم بودن در زیارت

---

پشت به قبله و رو به قبر معصوم علیه السّلام بودن، از آداب زیارت است.

۱۱ - استدبار در جهاد

---

پشت کردن به خورشید برای تغییر موقعیّت جبهۀ خودی، از موارد جواز روی تافتن از دشمن در میدان جنگ است.

۱۲ - استدبار در حال آمیزش

---

پشت به قبله بودن در حال آمیزش همانند رو به قبله بودن، مکروه است.

۱۳ - استدبار و استقبال در لعان

---

مستحب است حاکم هنگام اجرای لعان پشت به قبله باشد، و زن و مرد رو به قبله باشند.

۱۴ - استدبار و استقبال در قضاوت

---

مستحب است قاضی هنگام قضاوت، پشت به قبله باشد، و دو طرف دعوا رو به قبله باشند، لیکن از برخی قدما قول به استحباب استقبال قبله برای قاضی، نقل شده است.

۱۵ - پانویس

---