شمس‌الدین مظفر ترکمانی غسانی یمنی«شمس الدین مظفر یوسف بن نور الدین منصور عمر بن علی بن رسول ترکمانی غسانی یمنی» دومین پادشاه از خاندان رسولی در یمن است. ۱ - معرفی اجمالیوی در سال ۶۱۹ ق (۱۲۲۲ م) در مکه دیده به جهان گشود و پس از کشته شدن پدرش ملک منصور در سال ۶۴۷ ق، در صنعا به حکومت رسید و در حکومت داری بسیار با سیاست عمل می‌کرد، به گونه‌ای که او را به معاویه تشبیه می‌کردند. نقل است که پس از حمله سپاهیان مغول به فرماندهی هلاکوخان، سالیان درازی از بغداد که مرکز حکومت اسلامی بود پرده‌ای برای خانه کعبه ، که هر سال به مکه فرستاده می‌شد، ارسال نشد تا این که در سال ۶۵۹ ق وی پرده داخلی و خارجی کعبه را به مکه ارسال نمود و پرده داخلی تا سال ۷۶۱ ق باقی ماند. وی سنگ کاری بخشی از داخل کعبه را نیز تجدید نمود و بر روی یکی از ستون‌های آن این گونه نوشت: «امر بتجدید رخام هذا البیت المعظم العبد الفقیر الی رحمة ربه و انعمه یوسف بن عمر بن علی بن رسول اللهم ایده بعزیز نصرک واغفر له ذنوبه برحمتک یا کریم یا غفار بتاریخ سنته ثمانین و تسمائه». این عبارت هنوز نیز بر یکی از ستون‌های کعبه نقش بسته است. وی علاوه بر مملکت داری و مشغولیت به کارهای نظامی و سیاسی، پادشاهی دانش دوست و دانشمند نیز بود و بارگاه او محل بحث علماء بود. ابوعبدالله تیمی (متوفی ۶۷۷ ق) که از منجمان بزرگ روزگار بود، کتاب « معارج الفکر الوهیج فی حل مشکلات الزیج » را برای خزانه حکومتی او به نگارش درآورد. پسرش عمر بن یوسف که سومین پادشاه خاندان رسولی بود نیز از دانش بهره مند بود و کتاب‌هایی در حوزه طب و دامپزشکی با نام « المعتمد فی مفردات الطب » و « المغنی فی البیطرة » از او نقل شده است. ۲ - تالیفاتوی به سبب علاقه‌ای که به علوم داشت، تالیفاتی نیز در این علوم از خود به یادگار گذاشت. از جمله آنها می‌توان به این آثار اشاره کرد: ۱. المعتمد فی الادویة المفردة . ۲. العقد النفیس فی مفاکهة الجلیس . ۳. المخترع فی فنون الصنع. ۴. البیان فی کشف علم الطب العیان. ۵. اربعین حدیثا . ۶. تیسیر المطالب فی تیسیر الکواکب. ۷. اللمعة الکافیة فی الادویة الشافیة. ۸. درج السیاسة فی علم الفراسة: این اثر پیرامون قیافه شناسی نگاشته شده است. ۹. ما یدل علی الخیل من ملاحة و قباحة. ۳ - وفاتوی در رجب ۶۹۴ ق در قلعه تعز پس از چهل و هفت سال حکومت دیده از جهان فرو بست. البته حاجی خلیفه و بغدادی سال وفات او را سال ۶۹۵ ق دانسته‌اند. گویا در سال تولد او نیز اختلافی به چشم می‌خورد، چرا که ابن کثیر عمر او را هشتاد سال نوشته و با این حساب سال تولد او سال ۶۱۴ ق می‌باشد. ۴ - منبعنرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |