تخلی
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
| فروع دین |
|---|
| نماز |
|
نماز واجب • نمازهای یومیه • نماز مستحبی • نماز جمعه • نماز عید • نماز جماعت • نماز آیات • نماز میت • ارکان نماز • واجبات نماز |
| دیگر عبادت‌ها |
|
روزه • خمس • زکات • حج • جهاد امر به معروف و نهی از منکر • تولی • تبری |
| احکام طهارت |
|
وضو • غسل • تیمم نجاسات • مطهرات |
| احکام مدنی |
| وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث |
| احکام خانواده |
| ازدواج • ازدواج موقت • تعدد زوجات • نشوز • محارم • طلاق • مهریه • شیردادن • آمیزش • استمتاع • صیغه ازدواج • ام ولد • ظهار • لعان • ایلاء • خلع و مبارات |
| احکام قضائی |
| قضاوت • دیات • حدود • قصاص • تعزیرات |
| احکام اقتصادی |
| عقود: (تجارت • مضاربه • اجاره) • محرمات (رشوه • ربا • احتکار • مکاسب محرمه) • احکام وابسته (مجهول المالک، وجوهات شرعی • کفاره • جزیه) |
| احکام دیگر |
| حجاب • صدقه • نذر • تقلید • خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها • وقف • قسم • فسخ • ابراء • اقاله • وقف |
| جستارهای وابسته |
| بلوغ • فقه • احکام شرعی • توضیح المسائل • واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروه • نیت • قصد قربت • مسائل مستحدثه |
تَخَلّی در فقه اسلامی، به معنای دفع ادرار و مدفوع، در باب طهارت ذکر شده و احکامی دارد؛ از جمله اینکه پوشاندن عورت از دیگران در هنگام تخلّی واجب است.
واجبات تخلی
پوشاندن عورت هنگام تخلّی از ناظر محترم (انسان بالغ یا غیر بالغ ممیز) و نیز پاک کردن محل خروج ادرار و مدفوع پس از آن برای عباداتی مثل نماز واجب است. در صورتی که محل تخلّی روبه قبله ساخته شده باشد، انحراف از قبله واجب است. در این حکم بنابر مشهور فرقی بین خانه و محیط باز نیست؛ هرچند برخی قدما نشستن بر محل تخلّی‌ای را که در خانه، رو یا پشت به قبله ساخته شده جایز دانسته‌اند.
محرّمات
رو به قبله یا پشت به قبله بودن در حال تخلّی؛ همچنین تخلّی در ملک دیگری یا کوچه‌های بن‌بست بدون اجازه صاحبان آنها حرام است.
مستحبّات تخلی
موارد زیر از آداب و مستحبات تخلّی به شمار می‌رود:
- پنهان و پوشیده بودن تمام بدن از انظار
- پوشاندن سر
- بردن نام خدا
- پیش نهادن پای چپ هنگام ورود و پای راست هنگام خروج از محل تخلّی
- خواندن دعاهای وارد شده
- تکیه کردن بر پای چپ
- تطهیر مخرج مدفوع پیش از مخرج ادرار
- تنحنح (سرفه کردن)
- استبراء پس از ادرار
- انتخاب مکان مناسب برای ادرار کردن مانند مکانی که قدری بلند است به جهت مصون ماندن از ترشّح ادرار به بدن و لباس.
مکروهات
امور ذیل از مکروهات تخلّی به شمار می‌رود:
- تخلّی در راه‌ها
- چاه‌های آب
- زیر درختان میوه‌دار
- توقّفگاه‌های کاروان‌ها و مسافران
- جلوی درِ خانه‌ها و مانند آن همچون مغازه‌ها که موجب لعن و نفرین مردم می‌گردد
- روی قبر مؤمنین و بین آنها؛ و اگر بی‌احترامی به صاحب قبر باشد حرام است
- عورت را به سمت قرص ماه یا خورشید گرفتن
- خوردن
- آشامیدن
- مسواک زدن
- طولانی نشستن
- سخن گفتن
ادرار کردن در حالت ایستاده، رو به باد، از بلندی مانند پشت بام، بر زمین سخت، در آب اعم از راکد و جاری و در لانه حیوانات مکروه است.
پانویس
- ↑ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج۱، ص۳۰۵؛ حسینی سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۱.
- ↑ محقق حلی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۹ق، ج ۱، ص۱۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، دار الکتب الاسلامیه، ج ۲، ص۸۱۱.
- ↑ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج ۱، ص۳۱۱ و ۳۱۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، دار الکتب الاسلامیه، ج ۲، ص۶ و ۵۵-۵۹؛ طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، قم، ج ۱، ص۳۲۶-۳۲۸.
- ↑ نراقی، مستند الشیعة، مؤسسة آل البیت، ج ۱، ص۳۹۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، دار الکتب الاسلامیه، ج ۲، ص۵۹-۷۵؛ طباطبائی یزدی، العروه الوثقی، قم، ج ۱، ص۳۲۸.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص۳۹۴.
- طباطبائی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، ۱۴۱۷-۱۴۲۰ق.
- حسینی سیستانی، علی، منهاج الصالحین، قم، مکتب آیة الله السید علی الحسینی السیستانی، ۱۴۱۶ق.
- محقق حلی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسایل الحلال و الحرام، تهران، انتشارات استقلال، ۱۴۰۹ق.
- نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه و المکتبه الاسلامیه، ۱۳۶۲-۱۳۶۹ش.
- نراقی، احمد بن محمد مهدی، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، ۱۴۱۵-۱۴۱۹ق.