زمان تقریبی مطالعه: 7 دقیقه
 

پرتاب




پرتاب یا همان رمی افکندن تیر و مانند آن است و از آن به مناسبت در بابهاى طهارت، حج و حدود سخن رفته است.


۱ - موارد بکارگیری عنوان پرتاب در فقه



۱.۱ - باب طهارت


کسى که در بیابان براى وضو یا غسل دسترسى به آب ندارد، براى به دست آوردن آن باید در چهار سمت جست‌وجو کند. حدّ واجب جست‌وجو در هریک از چهار سمت، در بیابان داراى فراز و نشیب یا داراى موانع مانند پوشش درختان به اندازۀ برد تیرى است که از کمان پرتاب مى‌شود (دویست گام) و در بیابان هموار و بى‌مانع به اندازۀ برد پرتاب دو تیر است ( تیمّم).
[۱] تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۰۲‌.    


۱.۲ - باب حج


در رمی جمرات، پرت کردن (زدن) سنگ‌ریزه به جمره ملاک است نه گذاشتن آن روى جمره.
[۲] جواهر الکلام، ج۱۹، ص۱۰۴.    
با این توضیح که اعمال منی در روز عید قربان یکی از مناسک حج است که رمی نمودن جمره عقبه با حصی (ریگ) اولین واجب آن است.
[۳] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۶۹، کتاب الحج، القول فی واجبات منی.    
همچنین «رمی جمرات سه‌گانه یعنی جمره اولی و وسطی و عقبه، در روز شب‌هایی که باید بیتوته کند واجب است، حتی روز سیزدهم برای کسی که بیتوته شب سیزدهم بر او واجب است»
[۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۸۲، کتاب الحج، القول فی رمی الجمار الثلاث، مسالة ۱.    
رمی جمرات عبادت است از این روی باید «مانند بقیه عبادات با نیّت خالص برای خدای متعال»
[۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۷۰، کتاب الحج، القول فی واجبات منی، مسالة ۲.    
انجام شود.
علاوه بر اخلاص و قصد قربت که واجب اول است، چند چیز دیگر نیز در آن واجب است.
دوم: افکندن آن‌ها است به‌طوری که رمی (انداختن) نامیده شود، بنابراین اگر با دست آن‌ها را روی جمره قرار دهد کفایت نمی‌کند.
سوم: اینکه‌ انداختن با دست باشد، پس اگر با پا بیندازد کافی نیست، و احتیاط (مستحب) آن است که با وسیله‌ای پرتاب نشود مانند «فلاخن» اگرچه بعید نیست که جایز باشد.
چهارم: رسیدن سنگ‌ها به جمره، پس سنگ‌هایی که به جمرات نرسد حساب نمی‌شود.
پنجم: رسیدن آن به جمره به‌واسطه پرتاب او باشد، بنابراین اگر‌انداختن ناقص باشد (که به جمره نمی‌رسد) و حرکت دیگری از حیوان یا انسان آن را کامل کند (و موجب رسیدن آن سنگ به جمره شود) کفایت نمی‌کند، ولی اگر رمی کند و به سنگی یا مانند آن بخورد (کمانه کند) و از آنجا بلند شود و به جمره بخورد صحیح است.
ششم: آنکه شماره‌اش هفت (سنگ) باشد.
هفتم: آنکه سنگ‌ها دنبال یکدیگر باشند، پس اگر یک‌دفعه آن‌ها را بزند یک سنگ حساب می‌شود، و لو اینکه پی‌درپی به جمره بخورند، چنان که اگر آن‌ها را پی‌درپی بزند اگرچه یک‌دفعه برسند صحیح است.
[۶] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۷۰، کتاب الحج، القول فی واجبات منی، مسالة ۲.    


۱.۳ - دفاع از نفس


از مراتب دفاع از حریم خانواده و ناموس، پرتاب کردن چیزى همچون سنگ و تیر به سمت تعرّض کننده در صورت کارساز نشدن تذکّر و نصیحت است و در صورت وارد آمدن آسیب بر متجاوز، پرتاب‌کننده ضامن نخواهد بود ( اطّلاع بر عورات).
[۷] جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۶۰.    


۱.۳.۱ - دیدگاه امام خمینی


تفصیل مطلب در مبحث دفاع از نفس کتاب تحریرالوسیله امام خمینی چنین است که:
۱- اگر «کسی که بر عورات‌ قومی سر بکشد تا آنچه را که از ایشان برای او حرام است نگاه کند. (مثلاً از بالای خانه به داخل آن نگاه کند) پس آن‌ها حق دارند، بلکه واجب است که او را منع کرده و جلوگیری نمایند. و اگر امتناع نکرد، دفع او با زدن و مانند آن جایز است، پس اگر امتناع نورزد و با سنگ کوچک یا غیر آن حتی چیزهایی که کشنده است به سمت او پرتاب کند و جنایت بر او واقع شود، هدر می‌باشد ولو اینکه به قتل منتهی گردد. و اگر قبل از نهی کردن و آگاه نمودن، مبادرت به پرت‌کردن سنگ و مانند آن نمایند بنابر احتیاط (واجب) ضامن می‌باشند.»
[۸] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۱، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۰.    
همچنین است «اگر به قصد نگاه با شهوت به پسر صاحب‌خانه، سر بکشد، صاحب‌خانه حق دارد او را دفع نموده و نهی کند و اگر دست برنداشت، حقّ دارد چیزی را به‌سوی او پرت کند و جنایت واقع شده، هدر می‌باشد.»
[۹] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۲، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۵.    
و «ظاهر آن است که دفع به آنچه گذشت جایز است ولو اینکه برای زن‌ها پوشش یا داخل شدن به جایی که بیننده آن‌ها را نمی‌بیند ممکن باشد.»
[۱۰] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۳، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۴۰.    

۲- البته «اگر کسی که به عورات‌ مردم سرکشی می‌کند، کور باشد، جایز نیست که با چیزی متعرض او شود؛ پس اگر متعرض شود و جنایتی بر او واقع سازد، ضامن می‌باشد. و همچنین است اگر از کسانی باشد که دور را نمی‌بیند و فاصله بین او و زن‌ها به‌اندازه‌ای باشد که آن‌ها را نمی‌بیند و یا تشخیص نمی‌دهد.»
[۱۱] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۲، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۴.    
همچنین «اگر به خانه‌ای سرکشی کند که در آن کسی که نگاه به او حرام باشد نیست، پرت‌کردن چیزی به‌سوی او جایز نیست پس اگر پرتاب کند و جنایت واقع شود ضامن می‌باشد.»
[۱۲] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۲، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۶.    

۳- کسی که به عورات‌ مردم سرکشی می‌کند «اگر زیاد دور باشد که امکان دیدن عورات برایش نباشد و لیکن با وسایل جدید ( دوربین) آن‌ها را ببیند حکمش مانند آن است که از نزدیک سرکشی نموده است، پس دفع او به آنچه گذشت جایز است و جنایت بر او هدر می‌باشد.»
[۱۳] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۳، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۸.    
همچنین «اگر آیینه‌ بگذارد و به‌وسیله آن عورات را ببیند ظاهر آن است که حکم کسی را که بدون وسیله آن‌ها را می‌بیند دارد، لیکن احتیاط (مستحب) آن است که چیزی به‌سوی او پرتاب نکند و به یک نحو دیگر تخلّص پیدا کند، بلکه احتیاط ترک نشود.»
[۱۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۳، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۹.    


۲ - پانویس

 
۱. ↑ تحریر الوسیلة، ج۱، ص۱۰۲‌.    
۲. ↑ جواهر الکلام، ج۱۹، ص۱۰۴.    
۳. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۶۹، کتاب الحج، القول فی واجبات منی.    
۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۸۲، کتاب الحج، القول فی رمی الجمار الثلاث، مسالة ۱.    
۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۷۰، کتاب الحج، القول فی واجبات منی، مسالة ۲.    
۶. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۷۰، کتاب الحج، القول فی واجبات منی، مسالة ۲.    
۷. ↑ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۶۰.    
۸. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۱، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۰.    
۹. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۲، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۵.    
۱۰. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۳، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۴۰.    
۱۱. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۲، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۴.    
۱۲. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۲، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۶.    
۱۳. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۳، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۸.    
۱۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۳، کتاب الامر بالمعروف، فصل فی الدفاع، الدفاع عن النفس، مسالة ۳۹.    


۳ - منبع


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص۲۵۰ -۲۵۱.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : حج | دیدگاه های فقهی امام خمینی | رمی جمرات | طهارت | فقه | وضو




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.