عطرمادّه خوش بو را عِطر گویند.از احکام آن در بابهای طهارت ، صلات ، صوم ، خمس ، حج و نکاح سخن گفته‌اند. ۱ - استعمال عطراستعمال عطر، بویژه درآغاز روز [۱]
مهذب الاحکام، ج۴، ص۴۸۵.
و نیز روز جمعه و سایر اعیاد [۲]
کتاب السرائر، ج۱، ص۳۱۸.
[۳]
هدایة الامّة، ج۱، ص.
مستحب است و در روایات از خوی پیامبران شمرده شده است. در میان انواع عطرها به استفاده از مشک و نیز عنبر سفارش شده است. بسیار هزینه کردن برای عطر مستحب است و اسراف به شمار نمی‌رود. استفاده از عطرهای دارای بوی نهان و رنگ آشکار برای زنان و عکس آن برای مردان مستحب است. بازگرداندن عطر اهدایی مکروه است. [۸]
کشف الغطاء، ج۲، ص۴۲۱.
۲ - عطر و طهارتخوش بو کردن زن خود را برای نامحرم، حرام [۹]
مهذب الاحکام، ج۴، ص۴۸۶.
و پس از ارتکاب آن غسل مستحب است. عطرهایی که از کشورهای غیر اسلامی وارد می‌شوند در صورت عدم علم به نجاست پاک‌اند. [۱۲]
توضیح المسائل مراجع، ج۱، ص۷۱ م ۹۴.
در حرمت یا کراهت خوش بو کردن میّت جز با ذریره و کافور که از آن در حنوط استفاده می‌شود اختلاف است. [۱۵]
مستمسک العروة، ج۴، ص۱۹۵-۱۹۶.
البته کسی که در حال احرام مرده از این حکم مستثنا و خوش بو کردن او مطلقا، حتی با ذریره و کافور نیز حرام است. ۳ - عطر و صلاتاستفاده از عطر برای نماز ، پس از وضو و برای ورود به مسجد ، استحباب ویژه دارد. [۱۷]
کشف الغطاء، ج۲، ص۴۲۰-۴۲۱.
۴ - عطر و صومبوییدن گلها و گیاهان خوش بو برای روزه دار مکروه ، لیکن استعمال عطر مستحب است. برخی مُشک را نیز به گیاهان خوش بو ملحق کرده‌اند. ۵ - عطر و اعتکافبوییدن عطر،گل و گیاهان خوش بو بنابر قول مشهور بر معتکف، حرام است. ۶ - عطر و خمسدر انواع عطرها، جز عنبر خمس ، واجب نیست، مگر آن‌که با آن‌ها تجارت شود که به سود آن‌ها با شرایطی خمس تعلق می‌گیرد. در عنبر اختلاف است که آیا در تعلّق خمس به آن، رسیدن به حدّ نصاب لازم است یا نه؟ بنابر قول نخست، در این‌که عنبر حکم معادن را دارد که نصاب آن بنابر قول جمعی بیست دینار است یا حکم غوص که نصاب آن بنابر قول مشهور یک دینار می‌باشد، اختلاف است. برخی تفصیل داده و گفته‌اند:چنانچه از دریا با غواصی بیرون آورده شود، حکم غوص را دارد، اما اگر از روی آب یا ساحل به دست آید، حکم معادن را دارد . ۷ - عطر و حجاستفاده از عطر به هر گونه؛ اعم از بوییدن، خوردن و مالیدن، جز خَلوق بر محرم حرام و موجب ثبوت کفّاره است؛ لیکن در این‌که هر عطری حرام است یا تنها مصادیقی خاص از آن، همچون مشک و عنبر، اختلاف است. قول نخست مشهور میان فقها است. [۲۵]
منتهی المطلب، ج۱۲، ص۲۲ - ۲۶.
در مقابل مشهور، برخی تنها به حرمت مشک، عنبر، زعفران و وَرْس (گیاهی سرخ رنگ و خوش بو، شبیه زعفران ساییده شده) [۲۷]
کتاب السرائر ، ج۱، ص۵۴۵.
قائل شده‌اند. [۲۸]
المقنع، ص۲۳۱.
برخی دیگر به حرمت پنج مادّه؛ یعنی مشک، عنبر، زعفران، عود و کافور و گروه سوم به حرمت همان پنج مادّه به اضافه وَرس قائل شده‌اند. [۳۲]
النهایة، ص۲۱۹.
کفّاره استعمال عطر یک گوسفند است که آن را قربانی می‌کند. آیا بر مُحرم هنگام گذر از بازار عطر فروشان یا داد و ستد مواد معطّر، گرفتن بینی واجب است یا نه؟ مسئله اختلافی است. ۸ - عطر و نکاحاستعمال عطر بر زن شوهر مرده تا سپری شدن زمان عدّه وفات حرام است . ۹ - پانویس۱۰ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۴۰۰، برگرفته از مقاله«عطر». |