زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

دینار





دینار: سکه ی طلا، مقابل درهم است .


۱ - ماهیت دینار



دینار، واحد پول فلزى از جنس طلا است که از صدر اسلام، بلکه دوران جاهلى تا اوائل سده ی چهاردهم هجری قمری میان مسلمان ان رایج بود.

۲ - وزن دینار شرعی



وزن دینار شرعی که به تصریح بسیارى، همواره ثابت بوده و هیچ گونه تغییرى در آن ایجاد نشده، یک مثقال شرعی و سه چهارم مثقال صیرفی است که معادل ۲۶۵/ ۴ گرم است. برخى بر این مطلب ادعاى اجماع کرده‌اند.

۳ - مقایسه ی دینار با درهم



- یک دینار، بیست قیراط شرعی و در مقایسه با درهم از نظر وزنى، معادل یک و سه هفتم‌ درهم و از نظر ارزشى -معادل ده درهم بوده است.
[۱] اوزان المقادیر، ص ۱۳۲ تا ۱۳۳

- دینار همچون درهم- بر خلاف پول هاى رایج امروزى که صرفاً داراى ارزش اعتباری‌ اند- علاوه بر ارزش اعتباری داراى ارزش ذاتی است و آنچه مورد نظر فقها است، همان طلا ى مسکوک با وزن معیّن است.
[۷] ذکرى الشیعة،ج ۱، ص ۲۷۹


۴ - کاربرد فقهی



از این عنوان در باب هاى طهارت، زکات، خمس، تجارت، حدود و دیات سخن گفته‌اند.

۵ - طهارت و دینار



کفّاره ی آمیزش در حال حیض، در یک سوم نخست مدت حیض، یک دینار و در یک سوم میانى، نصف دینار و در یک سوم آخر، یک چهارم دینار است. در وجوب یا استحباب آن اختلاف است. چنان که در وجوب پرداخت دینار (یک مثقال طلا ى خالص مسکوک) یا کفایت پرداخت قیمت آن اختلاف مى‌باشد.
[۱۳] مسالک الافهام،ج ۱، ص ۶۴.


۶ - زکات و دینار




۶.۱ - نصاب دینار


در دینار همچون درهم، در صورت رسیدن به حدّ نصاب، زکات واجب است. در نصاب بیست دینار، بنابر مشهور، نصف دینار (ده قیراط) با شرایطى واجب مى‌شود که یک چهلم بیست دینار خواهد بود، و در بیشتر از بیست دینار در هر چهار دینار افزایش، دو قیراط (یک چهلم چهار دینار، برابر یک دهم دینار) به عنوان زکات افزایش مى‌یابد.

۶.۲ - شرط تعلّق زکات به دینار


شرط تعلق زکات به دینار، مسکوک و رایج بودن آن در بازار است؛ بنابر این، در دینار غیر مسکوک و یا مسکوک غیر رایج، زکات ثابت نیست. البته اگر قبلا رایج بوده و اکنون از رواج افتاده، زکات به آن تعلّق مى‌گیرد. در اینکه به طلا و نقره ی مسکوک و رایج در بازار که براى زینت استفاده مى‌شود، زکات تعلّق مى‌گیرد یا نه، اختلاف است.

۶.۳ - پرداخت زکات مستحب به دینار


پرداخت زکاتمادیان ى که در چراگاه طبیعى مى‌چرد و یک سال از مالکیت آن گذشته، مستحب است. مقدار زکات آن، براى هر رأس از نوع تازی دو دینار و از نوع غیر تازى یک دینار است.

۷ - خمس و دینار




۷.۱ - نصاب خمس معدن


نصاب خمس معدن- بنابر نظر برخى- رسیدن قیمت آن به ارزش بیست دیناراست.
[۲۲] ذخیرة المعاد، ص ۴۷۸.


۷.۲ - نصاب خمس غوص در دریا


نصاب آنچه با غواصی ازدریا به دست مى‌آید، همچون جواهر بنابر مشهور، رسیدن قیمت آن به قدر یک دینار است.

۸ - تجارت و دینار




۸.۱ - شرط صحّت معامله ی درهم و دینار


شرط صحّت معامله ی درهم و دینار با یکدیگر- که از آن به بیع صرف، تعبیر مى‌کنند- بنابر مشهور،تقابض در مجلس است.
[۲۵] رسائل فقهیة (الربا فقهیا و اقتصادیا)، ص ۱۶۵ تا ۱۶۶.


۸.۲ - حکم معامله دینار با دینار


گرفتن زیادى در معامله ی دینار با دینار، ربا به شمار مى‌رود و حرام است.

۸.۳ - حکم معامله دینار با درهم


گرفتن زیادى در معامله ی دینار با درهم، از آن جهت که دو جنس محسوب مى‌شوند، اشکال ندارد؛ چنان که معامله ی یک درهم و یک دینار با دو درهم و دو دینار- از آن جهت که هر کدام از آن دو در برابر جنس مخالف خود قرار مى‌گیرد- ربا محسوب نمى‌شود و بدون اشکال است.

۹ - حدود و دینار



از شرایط اجراى حدّ سرقت مال ، رسیدن آن به حدّ نصاب است، که بنا بر مشهور یک چهارم دینار یا قیمت آن مى‌باشد.

۱۰ - دیات و دینار



دیه ی کامل مرد آزاد مسلمان، صد شتر یا دویست حلّه یا هزار گوسفند یا دویست گاو یا هزار دینار و یا ده هزار درهم است.

۱۱ - پانویس


 
۱. اوزان المقادیر، ص ۱۳۲ تا ۱۳۳
۲. الحدائق الناضرة،ج ۱۲، ص ۸۹ تا ۹۰.    
۳. مستند الشیعة،ج ۹، ص ۱۴۵.    
۴. جواهر الکلام،ج۱۵، ص۱۷۴ تا ۱۷۵.    
۵. جواهر الکلام،ج ۳، ص ۲۳۵.    
۶. جواهر الکلام،ج ۱۵، ص ۱۶۸.    
۷. ذکرى الشیعة،ج ۱، ص ۲۷۹
۸. مستمسک العروة،ج ۳، ص ۳۳۳.    
۹. جواهر الکلام،ج ۱۵، ص ۱۷۴ تا ۱۷۶.    
۱۰. جواهر الکلام،ج ۳، ص ۲۳۵.    
۱۱. جواهر الکلام،ج ۴۳، ص ۱۰ تا ۱۱    
۱۲. جواهر الکلام،ج ۳، ص ۲۳۰ تا ۲۳۴.    
۱۳. مسالک الافهام،ج ۱، ص ۶۴.
۱۴. الحدائق الناضرة،ج ۳، ص ۲۶۹.    
۱۵. جواهر الکلام،ج ۳، ص ۲۳۵.    
۱۶. جواهر الکلام،ج ۱۵، ص ۱۶۸ تا ۱۶۹.    
۱۷. العروة الوثقیٰ،ج ۴، ص ۵۴ تا ۵۵.    
۱۸. جواهر الکلام،ج ۱۵، ص ۱۸۰ تا ۱۸۲.    
۱۹. العروة الوثقیٰ،ج ۴، ص ۵۶ تا ۵۷.    
۲۰. جواهر الکلام،ج ۱۵، ص ۲۹۲.    
۲۱. جواهر الکلام،ج ۱۶، ص ۱۸ تا ۱۹.    
۲۲. ذخیرة المعاد، ص ۴۷۸.
۲۳. جواهر الکلام،ج ۱۶، ص ۳۹ تا ۴۰.    
۲۴. جواهر الکلام،ج ۲۴، ص ۳ تا ۴.    
۲۵. رسائل فقهیة (الربا فقهیا و اقتصادیا)، ص ۱۶۵ تا ۱۶۶.
۲۶. الحدائق الناضرة،ج ۱۹، ص ۲۷۸.    
۲۷. جواهر الکلام،ج ۲۴، ص ۱۳.    
۲۸. جواهر الکلام،ج ۲۳، ص ۳۹۱.    
۲۹. جواهر الکلام،ج ۲۳، ص ۳۹۱.    
۳۰. جواهر الکلام،ج ۴۱، ص ۴۹۵.    
۳۱. جواهر الکلام،ج ۴۳، ص ۴.    


۱۲ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج‌۳، ص۶۸۶‌ تا ۶۸۸    


رده‌های این صفحه : احکام نقود | فقه




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.