امدادامداد به یاری کردنی اطلاق می‌شود که جنبه دائمی داشته باشد و به صورت مستمر ادامه یابد. فهرست مندرجات۲ - معنای اصطلاحی امداد ۳ - امداد خداوند به مؤمنین در قرآن ۴ - انواع امداد مؤمنین از دیدگاه قرآن ۴.۱ - امداد بیرونی مؤمنین ۴.۱.۱ - امداد غیر طبیعی ۴.۱.۲ - امداد طبیعی ۴.۲ - امداد درونی مؤمنین ۴.۲.۱ - ایجاد آرامش روحی ۴.۲.۲ - ایجاد ترس و وحشت در دل کفار ۵ - شرائط امداد مؤمنین ۵.۱ - کسب آمادگی لازم برای دفاع ۵.۲ - اطاعت از خدا و رسول و پرهیز از اختلاف ۵.۳ - صبر و تقوا ۶ - فهرست منابع ۷ - پانویس ۸ - منبع ۱ - معنای لغوی امدادکلمه" امداد" مصدر باب "افعال"، به معنی یاری رساندن و به فریاد رسیدن است، یاری رساندن ممکن است در راه خیر باشد یا در راه شر [۱]
دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۸، ص۱۷۳.
۲ - معنای اصطلاحی امدادو در اصطلاح به معنای یاری رساندن بصورت متصل، مداوم و پی‌درپی می‌باشد، [۲]
داورپناه، ابوالفضل، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، چ اول، ج۶، ص ۴۴۴.
بنابراین امداد به یاری کردنی اطلاق می‌شود که جنبه دائمی داشته باشد و به صورت مستمر ادامه یابد. [۳]
طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج۲، ص۴۳۸.
۳ - امداد خداوند به مؤمنین در قرآنامداد خداوند به مؤمنین و یاری رساندن به آنان در شرایط و حالات مختلف به‌طور دائمی می‌باشد که چنین امدادی از طرف خداوند قطع نمی‌گردد، مگر این‌که صفت ایمان از افراد جامعه سلب شود که در چنین حالتی امدادی در کار نخواهد بود. قرآن کریم در آیات متعدد به تحقق تاریخی سنت امداد مؤمنین اشاره نموده است: «وَ لَقَدْ أَوْحَیْنا إِلی مُوسی أَنْ أَسْرِ بِعِبادی فَاضْرِبْ لَهُمْ طَریقاً فِی الْبَحْرِ یَبَساً لا تَخافُ دَرَکاً وَ لا تَخْشی» «ما به موسی وحی فرستادیم که شبانه بندگانم را (از مصر) با خود ببر و برای آنها راهی خشک در دریا بگشا که نه از تعقیب (فرعونیان) خواهی ترسید، و نه از غرق شدن در دریا!» «فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِیَهُمْ مِنَ الْیَمِّ ما غَشِیَهُمْ» «فرعون با سپاهیانش بدنبال ایشان حرکت کردند، آب دریا فرعون و سپاهیانش را پوشاند و غرق کرد» ۴ - انواع امداد مؤمنین از دیدگاه قرآن۴.۱ - امداد بیرونی مؤمنین۴.۱.۱ - امداد غیر طبیعییکی از جنگ‌هایی که در صدر اسلام میان مسلمانان و کفار اتفاق افتاد جنگ بدر بود که خداوند در این باره می‌فرماید: «إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِینَ أَلَنْ یَکْفِیَکُمْ أَنْ یُمِدَّکُمْ رَبُّکُمْ بِثَلاثَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ مُنْزَلِینَ» «در آن هنگامی که تو به مؤمنان می‌گفتی: آیا کافی نیست که پروردگارتان، شما را به سه هزار نفر از فرشتگان ، که (از آسمان ) فرود می‌آیند یاری کند؟» صاحب تفسیر تبیان از ابن عباس، حسن، قتاده، مالک بن ربیعه و... نقل کرده که امداد به واسطه ملائکه در روز بدر بود. ۴.۱.۲ - امداد طبیعیخداوند در مورد امداد غیبی به واسطه فرستادن باد و طوفان ، می فرماید: «.. إِذْ جاءَتْکُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِیحاً وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها...» «در آن هنگام که لشکرهایی (عظیم) به سراغ شما آمدند؛ ولی ما باد و طوفان سختی بر آنان فرستادیم و لشکریانی که آنها را نمی‌دیدید.» ۴.۲ - امداد درونی مؤمنین۴.۲.۱ - ایجاد آرامش روحیدر مورد جنگ حنین خداوند به مؤمنین متذکر می‌شود که شما را در مراحل مختـلف یـاری رسانـدیم با ایـن که دارای نیـروی زیـادی بودیـد ولی در عیـن حـال نتو انستید بر دشمن غلبه کنید، اما خداوند برای شما آرامش روحی ایجاد نمود: «ثُمَّ أَنْزَلَ اللَّهُ سَکِینَتَهُ عَلی رَسُولِهِ وَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ وَ أَنْزَلَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها..» «سپس خداوند آرامش خود را بر پیامبرش و بر مؤمنان نازل کرد و لشکرهایی فرستاد که شما نمی‌دیدید.» ۴.۲.۲ - ایجاد ترس و وحشت در دل کفار«سَنُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُوا الرُّعْبَ بِما أَشْرَکُوا بِاللَّهِ...» «بزودی در دلهای کافران، بخاطر این‌که بدون دلیل، چیزهایی را برای خدا همتا قرار دادند، رعب و ترس می‌افکنیم» ۵ - شرائط امداد مؤمنین۵.۱ - کسب آمادگی لازم برای دفاع«وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ..» «هر نیرویی که در توان دارید، برای مقابله با آنها (دشمنان) آماده سازید و (همچنین) اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد)، تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید» کلمه" قوة" به معنای هر چیزی است که با وجودش کار معینی از کارها ممکن می‌گردد، قوه در جنگ به معنای هر چیزی است که جنگ و دفاع با آن امکان پذیر است، از قبیل انواع اسلحه و مردان جنگی با تجربه و دارای سوابق جنگی و تشکیلات نظامی. ۵.۲ - اطاعت از خدا و رسول و پرهیز از اختلاف«وَ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ رِیحُکُمْ..» «و (فرمان) خدا و پیامبرش را اطاعت نمایید و نزاع (وکشمکش) نکنید، تا سست نشوید، و قدرت شما از میان نرود» ۵.۳ - صبر و تقوا«بَلی إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا وَ یَأْتُوکُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هذا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُمْ بِخَمْسَةِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَةِ مُسَوِّمینَ» «آری، اگر استقامت و تقوا پیشه کنید، و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان، که نشانه‌هایی با خود دارند، مدد خواهد داد!» ۶ - فهرست منابع(۱) علی اکبر دهخدا، لغت نامه دهخدا، تهران؛ انتشارات دانشگاه تهران؛ س ۱۳۴۵، ج ۸، ص ۱۷۳؛ (۲) ابوالفضل داور پناه، انوار العرفان فی تفسیر القرآن؛ تهران: انتشارات صدر، س۱۳۷۵ ش، چ اول، ج۶، ص ۴۴۴؛ (۳) فضل بن حسن طبرسی، تفسیر جوامع الجامع؛ ترجمه مترجمان، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، س۱۳۷۷ ش، چ دوم، ج۲، ص۴۳۸؛ (۴) محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیرعاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج۲، ص۵۷۹. (۵) علامه طباطبایی، ترجمه المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمد باقر، قم: جامعه مدرسین، چ پنجم، ج ۹، ص ۱۵۰. ۷ - پانویس
۸ - منبعسایت پژوهه. رده‌های این صفحه : امداد | واژگان قرآنی
|