ابوالفضل صالح بن عبدالقدوس ازدیابوالفضل صالح بن عبدالقدوس ازدی جذامی بصری (م ۱۶۷ هـ)، از شعرای حکیم و متکلمین اهل بصره بود و با ابوهذیل مناظرات و مباحثات علمی داشت. ۱ - معرفی اجمالیابوالفضل صالح بن عبدالقدوس بن عبدالله بن عبدالقدوس ازدی جذامی بصری، از موالی اسد، ازد یا جذام [۳]
سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۳، ص۲۳۶.
بود. از رؤسای متکلمین در دولت بنی‌عباس و علمای ششگانه علم کلام در بصره به شمار می‌رفت.او شاعری حکیم، ادیب و صاحب فلسفه محسوب می‌شد که در بصره مردم را موعظه می‌کرد و فضایل مذهب ثنویّه را برای آنان بیان می‌نمود. [۸]
کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۲، ص۱۷.
او با ابوهذیل علاّف مناظراتی داشته است.۲ - سرانجامصالح بن عبدالقدوس متهم به زندقه است و گفته شده که به ظاهر مسلمان بود، ولی در باطن کافر بود و کفر خود را مخفی می‌داشت و به همین جهت مهدی عباسی (خلافت ۱۵۸-۱۶۹ هـ) او را از دمشق فراخواند و به اتهام زندقه کشت. و بر روی پل بغداد به دار آویخت. سال مرگش را ۱۶۷ هـ نوشته‌اند. وی در آخر عمر نابینا شده بود. ۳ - آثارصالح بن عبدالقدوس دارای آثاری از جمله کتاب الشکوک و دیوان شعری است که شامل دو هزار مَثَل و پنجاه ورق می‌باشد و گفته شده که همگی اشعارش امثال و حکم و آداب است. [۱۹]
سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۳، ص۲۳۷.
گویند: وی ثنویت را به گونه‌ای نیکو برای مردم جلوه می‌داد.۴ - مطالعه بیشتربرای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود. ۵ - پانویس۶ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۹۸، برگرفته از مقاله «ابوالفضل صالح بن عبدالقدوس ازدی». • عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۳۸۱. رده‌های این صفحه : اهالی بصره | درگذشتگان سال 167 (قمری) | شاعران عرب | شاعران قرن دوم | متکلمان اهل‌سنت قرن 2 (قمری)
|