گویش گالشی
|
گویش گالشی نام گویشی از زبان زبان گیلکی است. این گویش در مناطق کوهپایه ای و کوهستانی جنوب و جنوب شرقی گیلان شامل نواحی رودبار، رستمآباد، سیاهکل و دیلمان، املش، رحیم آباد، اشکورات و همچنین در غرب مازندران مانند رامسر و تنکابن تکلم میگردد.
به گفته حسین احمدی گالشها به احتمال قوی همان کادوسیان هستند که پیش از آریاییها در این منطقه میزیستند و زبان ایشان به زبان پارتی نزدیک است. بر اساس دانشنامه ایرانیکا و پروفسور رادیگر اشمیت کادوسیان جزو اقوام ایرانی بودند. هم تفاوتهای گویش و هم ویژگیهای فرهنگی-اجتماعی، گیلکها را به سه دسته تقسیم میکند: گیلکهای رشتی و لاهیجانی، به ترتیب در بخش غربی و شرقی دشت، تفاوتهای جزئی نشان میدهند، اما گالشهای گیلک یا دیلمی در جنوب غربی کوه ها زبان کاملاً متفاوتی دارند و همچنین شیوه زندگی آنان در تقابل با شالیکاران گیلک در دشت است.
یکی از نکات جالبی که دربارهٔ گویش گالشها وجود دارد این است که علیرغم وجود گویشهای مختلف گیلکی که در شرق و غرب جلگه گیلان وجود دارد و هر دستهای گیلکی را با لهجه مخصوص به خود صحبت میکنند، اما زبان گالشها شباهت بسیاری به هر دو گویش گیلکی دارد. گویشی از زبان گیلکی که گالشها بدان سخن میگویند، دست نخوردهتر و اصیلتر از گویشی است که سایر گیلکها با آن سخن میگویند.
دستور زبان
ضمایر
در گویش گالشی ضمیر سه حالت دارد: فاعلی، مفعولی و ملکی.
شناسه | ۱ مفرد | ۲ مفرد | ۳ مفرد | ۱ جمع | ۲ جمع | ۳ جمع |
---|---|---|---|---|---|---|
فاعلی، گالشی | mo | to | on | amә | šәmә | išan |
مفعولی، گالشی | mәrә | tәrә | onә | amәrә | šәmәrә | ošanә |
ملکی، گالشی | mi ši | ti ši | onә ši | ami ši | šimi ši | ošanә ši |
منابع
- ↑ https://www.ethnologue.com/language/glk
- ↑ «محمود رنجبر» و «رقیه رادمرد»؛ «بررسی وتوصیف گویش گالشی»؛ نشر گیلکان
- ↑ حسین احمدی؛ تالشان (از دوره صفویه تا پایان جنگ دوم ایران و روس)، مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی، تهران ۱۳۸۰.
- ↑ Cadusii in Encyclopædia Iranica by Rudiger Schmitt [۱]
- ↑ Marcel Bazin- Gilan in Encyclopædia Iranica:Geography and Ethnography [۲] Its main ethnic groups belong all to the northwestern branch of the Iranian linguistic group (Bazin and Bromberger, pp. 13-14 and map 3). The most important one is the Gīlak, who live in the central plain, the eastern coastal fringe and the southeastern highlands. But both dialectal differences and socio-cultural features oblige to divide the Gīlak into three groups: the raštī and lāhījānī Gīlak, respectively in the western and the eastern part of the plain, show only slight differences, but the gālešī Gīlak or deylamī in the southwestern mountains have quite another language as well as an agropastoral way of life opposed to that of the Gīlak paddy-growers in the plain.
- ↑ سجادی. تاریخ و جغرافیای رامسر. تهران: نشر معین
- ↑ رنجبر، محمود (۱۳۸۲). بررسی و توصیف گویش گالشی. نشر گیلکان. ص. ۶۲.