اسانس

کلمه «اسانس» در زبان فارسی معادل‌هایی همچون «عطرمایه»، «عصاره»، و «جوهر» دارد.

یک ویال شیشه‌ای حاوی اسانس چوب صندل.

اسانس روغنی (نام‌ واژه از زبان فرانسوی (به فرانسوی: Huile essentielle)) یا عطرمایه یک مایع آبگریز غلیظ حاوی ترکیبات شیمیایی فرار از گیاهان است (در دماهای معمولی به راحتی تبخیر می‌شود). عطرمایه‌ها که به عنوان روغن‌های فرار نیز شناخته می‌شوند، به‌طور ساده به عنوان روغن گیاهی که از آن استخراج شده‌اند شناخته می‌شوند، مانند روغن میخک.

عطرمایه‌ها به‌ طور کلی با استفاده از تقطیر، و غالباً با استفاده از بخار، استخراج می‌شوند. فرآیندهای دیگر شامل چلاندن با پرس، استخراج با حلال، اسفوماتورا (Sfumatura)، استخراج روغن خالص، صمغ‌گیری، جاسازی در موم و پرس سرد است. از اسانس ها(عطر مایه ها), فلاونوئیدها, رنگ ها, عصاره ها در ساخت عطرها، مواد آرایشی، صابون و شامپو و خوشبوکننده های هوا, مواد بهداشتی و سایر محصولات، از اسانس خوراکی برای طعم دادن به غذا و نوشیدنی‌ها و افزودن رایحه به محصولات تمیز کننده خانگی و عود استفاده می‌شود. عطرمایه‌ها را نباید با عطرها و خوشبوکننده‌ها اشتباه گرفت زیرا خوشبوکننده‌ها معمولاً کاملا شیمیایی هستند در حالی که اسانس‌ها از گیاهان گرفته می‌شوند.

از گیاهانی که معمولا در این صنایع و تهیه اسانس میتوان استفاده کرد مثل گل رز, اسطوخودوس, کالندولا که در صنایع آرایشی استفاده می شود. گیاهانی چون جنسینگ, حنزل, گشنیز, ارگانو در که صنایع دارویی استفاده می شود

از اسانس‌ ها اغلب برای رایحه درمانی استفاده می‌شود. اسانس‌ها نوعی داروی جایگزین هستند که در آن اثرات درمانی به ترکیبات معطر نسبت داده می‌شود. رایحه درمانی ممکن است برای ایجاد آرامش مفید باشد، اما شواهد کافی وجود ندارد که عطرمایه‌ها بتوانند به‌طور مؤثری یک بیماری خاص را درمان کنند. استفاده نادرست از اسانس‌ها می‌تواند آسیب‌هایی از جمله واکنش‌های آلرژیک و تحریک پوستی ایجاد کند و کودکان نیز به ویژه در معرض اثرات سمی استفاده نادرست قرار دارند.

تاریخچه

در طول تاریخ از اسانس‌های روغنی در طب عامیانه استفاده می‌شده‌است. اعتقاد بر این است که اولین مورد ذکر شده در مورد تکنیک‌ها و روش‌های تولید اسانس‌های روغنی، مربوط به ابن بیطار (۱۲۸۸–۱۸۸۸)، پزشک، داروساز و شیمی‌دان آندلسی (اسپانیای دوره مسلمان) است.

در کارهای مدرن به جای اشاره به خود اسانس‌های روغنی، در مورد ترکیبات شیمیایی خاصی که اسانس روغنی از آن تشکیل شده‌است بحث می‌شود، برای مثال به جای عبارت «روغن گالتریا» از متیل سالیسیلات استفاده می‌شود.

علاقه به اسانس‌های روغنی در دهه‌های اخیر با محبوبیت رایحه درمانی، که شاخه ای از طب جایگزین است و از اسانس‌های روغنی و سایر ترکیبات معطر استفاده می‌کند، احیا شده‌است.

کاربرد در غذاها

در رابطه با کاربردهای غذایی آنها، اگرچه این روغن‌ها در طول تاریخ به عنوان مواد نگهدارنده غذا استفاده می‌شده‌است، اما در قرن بیستم بود که اسانس‌ها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به عنوان ایمن در حالت عمومی (GRAS) پذیرفته شدند.

افزودنی‌های مجاز بر اساس FDA:

نام متداول	نام گیاه‌شناسی منبع گیاهی
یونجه	Medicago sativa L
Allspice	Pimenta officinalis Lindl
بادام، تلخ (از اسید پروسیک خالص)	Prunnus amygdalus Batsch, Prussun armeniaca L , or Prunnus persica (L) Batsch
Ambrette (seed)	Hibiscus moschatus Moench
ریشه سنبل ختایی	Angelica archangelica L
دانه سنبل ختایی	Angelica archangelica L
ساقه سنبل ختایی	Angelica archangelica L
Angostura (cusparia bark)	Galipea officinalis Hancock, Angostura trifoliata
بادیان رومی	Pimpinella anisum L
آنقوزه	Ferula assa-foetida L and related spp of Ferula
فرنجمشک	Melissa officinalis L
Balsam of Peru	Myroxylon pereirae Klotzsch
ریحان	Ocimum basilicum L
برگ بو	Laurus nobilis L
Bay (myrcia oil)	Pimenta racemosa (Mill) J W Moore
ترنج	Citrus aurantium L subsp bergamia Wright et Arn
بادام تلخ (فاقد اسید پروسیک)	Prunus amygdalus Batsch, Prunus armeniaca L , or Prunus persica (L) Batsch
Bois de rose	Aniba rosaeodora Ducke
درخت کاکائو	Theobroma cacao L
بابونه آلمانی, مجارستانی	Matricaria chamomilla L
بابونه رومی	Anthemis nobilis L
درخت کانانگا	Cananga odorata Hook f and Thoms
فلفل دلمه	Capsicum frutescens L and Capsicum annuum L
زیره	Carum carvi L
دانه هل	Elettaria cardamomum Maton
خرنوب	Ceratonia siliqua L
هویج	Daucus carota L
Cascarilla bark	Croton eluteria Benn
دارچین چینی	Cinnamomum cassia Blume
Cassia bark, Padang or Batavia	Cinnamomum burmanni Blume
دارچین سایگون	Cinnamomum loureirii Nees
دانه کرفس	Apium graveolens L
پوست درخت گیلاس سیاه	Prunus serotina Ehrh
جعفری فرنگی	Anthriscus cerefolium (L) Hoffm
کاسنی	Cichorium intybus L
پوست درخت دارچین، سیلان	Cinnamomum zeylanicum Nees
پوست درخت دارچین چینی، چینی	Cinnamomum cassia Blume
پوست درخت دارچین چینی، سایگونی	Cinnamomum loureirii Nees
برگ دارچین، سیلان	Cinnamomum zeylanicum Nees
برگ دارچین، چینی	Cinnamomum cassia Blume
برگ دارچین، سایگون	Cinnamomum loureirii Nees
سیترونلا	Cymbopogon nardus Rendle
پوست مرکبات	Citrus spp
مریم‌گلی مرموک	Salvia sclarea L
شبدر	Trifolium spp
کوکا (جوشانده شده)	Erythroxylum coca Lam and other spp of Erythroxylum
قهوه	Coffea spp
هسته کولا	Cola acuminata Schott and Endl , and other spp of Cola
گشنیز	Coriandrum sativum L
زیره سبز	Cuminum cyminum L
نارنج (پوست نارنج)	Citrus aurantium L
Cusparia bark	Galipea officinalis Hancock
قاصدک	Taraxacum officinale Weber and T laevigatum DC
ریشه قاصدک	Taraxacum officinale Weber and T laevigatum DC
Dog grass (quackgrass, تریتیکوم)	Agropyron repens (L) Beauv
Elder flowers	Sambucus canadensis L and S nigra I
استراگول (esdragol, esdragon, ترخون)	Artemisia dracunculus L
استراگول (ترخون)	Artemisia dracunculus L
رازیانه، شیرین	Foeniculum vulgare Mill
شنبلیله	Trigonella foenum-graecum L
خسرودار (گالانگال)	Alpinia officinarum Hance
شمعدانی	Pelargonium spp
شمعدانی، هند شرقی	Cymbopogon martini Stapf
شمعدانی، گل سرخ	Pelargonium graveolens L'Her
زنجبیل	Zingiber officinale Rosc
گریپ‌فروت	Citrus paradisi Macf
گواوا	Psidium spp
پوست درخت گردوی گرمسیری	Carya spp
Horehound (hoarhound)	Marrubium vulgare L
رازک	Humulus lupulus L
پونه کوهی	Monarda punctata L
زوفا	Hyssopus officinalis L
گل بی‌مرگ	Helichrysum augustifolium DC
یاس	Jasminum officinale L and other spp of Jasminum
ارس (حبه)	Juniperus communis L
دانه کولا	Cola acuminata Schott and Endl , and other spp of Cola
توت لورل	Laurus nobilis L
برگ لورل	Laurus spp
اسطوخودوس	Lavandula officinalis Chaix
اسطوخودوس، شاخه	Lavandula latifolia Vill
لاوندین	Hybrids between Lavandula officinalis Chaix and Lavandula latifolin Vill
لیموترش	Citrus limon (L) Burm f
بادرنجبویه	Melissa officinalis L
علف لیمو	Cymbopogon citratus DC and Cymbopogon lexuosus Stapf
پوست لیموترش	Citrus limon (L) Burm f
لیمو شیرازی	Citrus aurantifolia Swingle
گل‌های نمدار برگ‌ریز	Tilia spp
لوبیای خرنوب	Ceratonia siliqua L,
رازک	Humulus lupulus L
جوز هندی	Myristica fragrans Houtt
ماندارین	Citrus reticulata Blanco
مرزنگوش، شیرین	Majorana hortensis Moench
یربا ماته	Ilex paraguariensis St Hil
Melissa (see balm)
جوهر نعنا	Mentha spp
منتیل استات	Do
ملاس (عصاره)	Saccarum officinarum L
خردل	Brassica spp
نارینژین	Citrus paradisi Macf
Neroli, bigarade	Citrus aurantium L
جوز هندی	Myristica fragrans Houtt
پیاز	Allium cepa L
پرتقال، تلخ، گل	Citrus aurantium L
پرتقال، تلخ، پوست	Do
برگ پرتقال	Citrus sinensis (L) Osbeck
پرتقال، شیرین	Do
پرتقال، شیرین، گل	Do
پرتقال، شیرین، پوست	Do
مرزنگوش	Origanum spp
Palmarosa	Cymbopogon martini Stapf
پاپریکا	Capsicum annuum L
جعفری	Petroselinum crispum (Mill) Mansf
فلفل سیاه	Piper nigrum L
فلفل، سفید	Do
سوسنبر	Mentha piperita L
Peruvian balsam	Myroxylon pereirae Klotzsch
Petitgrain	Citrus aurantium L
Petitgrain lemon	Citrus limon (L) Burm f
Petitgrain mandarin or tangerine	Citrus reticulata Blanco
Pimenta	Pimenta officinalis Lindl
Pimenta leaf	Pimenta officinalis Lindl
Pipsissewa leaves	Chimaphila umbellata Nutt
انار	Punica granatum L
زردچوب‌ها	Xanthoxylum (or Zanthoxylum) Americanum Mill or Xanthoxylum clava-herculis L
رز خالص	Rosa alba L , Rosa centifolia L , Rosa damascena Mill , Rosa gallica L , and vars of these spp
Rose (otto of roses, attar of roses)	Do
جوانه‌های گل سرخ	Do
گل‌های رز	Do
میوه گل رز (hips)	Do
گل شمعدانی رز	Pelargonium graveolens L'Her
برگ‌های گل رز	Rosa spp
رومارن	Rosmarinus officinalis L
زعفران	Crocus sativus L
مریم‌گلی	Salvia officinalis L
Sage, Greek	Salvia triloba L
Sage, Spanish	Salvia lavandulaefolia Vahl
St John's bread	Ceratonia siliqua L
مرزه، تابستان	Satureia hortensis L
مرزه، زمستان	Satureia montana L
فلفل پروئی	Schinus molle L
آلو بخارائی (توت‌ها)	Prunus spinosa L
نعنای دشتی	Mentha spicata L
اسطوخودوس تیری	Lavandula latifolia Vill
تمر هندی	Tamarindus indica L
نارنگی	Citrus reticulata Blanco
ترخون	Artemisia dracunculus L
چای	Thea sinensis L
مازریونیان	Thymus vulgaris L and Thymus zygis var gracilis Boiss
آویشن، سفید	Do
آویشن، وحشی	Thymus serpyllum L
بید گیاه	Elymus repens
گل مریم	Polianthes tuberosa L
زردچوبه	Curcuma longa L
وانیل	Vanilla planifolia Andr or Vanilla tahitensis J W Moore
گل‌های بنفشه	Viola odorata L
برگ‌های بنفشه	Viola odorata L
برگ‌های بنفشه خالص	Viola odorata L
پوست درخت گیلاس سیاه	Prunus serotina Ehrh
درخت کانانگا	Cananga odorata Hook f and Thoms
جدوار	Curcuma zedoaria Rosc

منابع

↑ https://www.vajehyab.com/moein/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3. Moein Dictionary (online ed.). Retrieved 2021-08-26. ;
↑ "essential oil". Oxford English Dictionary (online, American English ed.). Archived from the original on 2014-08-09. Retrieved 2014-07-21.
↑ Lee, Myeong Soo; Choi, Jiae Choi (2012). "Aromatherapy for health care: an overview of systematic reviews". Maturitas. 3 (71): 257–260. doi:10.1016/j.maturitas.2011.12.018. PMID 22285469.
↑ Posadzki, P; Alotaibi, A; Ernst, E (2012). "Adverse effects of aromatherapy: A systematic review of case reports and case series". The International Journal of Risk & Safety in Medicine. 24 (3): 147–61. doi:10.3233/JRS-2012-0568. PMID 22936057.
↑ "Essential Oils: Poisonous when Misused". www.poison.org (به انگلیسی). Retrieved 2017-12-01.
↑ Houtsma, M.Th. (1993). E. J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936. Vol. 4. Brill. pp. 1011–. ISBN 978-90-04-09790-2.
↑ Gilman, A. G.; Rall, T. W.; Nies, Alan S.; Taylor, Palmer, eds. (1990). Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics (8th ed.). New York: Pergamon. ISBN 978-0-08-040296-3.
↑ Klaassen, Curtis D.; Amdur, Mary O.; Casarett, Louis J.; Doull, John (1991). Casarett and Doull's Toxicology: The Basic Science of Poisons. New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-105239-9.
↑ «اسانس پارس».
↑ "CFR - Code of Federal Regulations Title 21". www.accessdata.fda.gov. Retrieved 2018-12-08. This article incorporates text from this source, which is in the public domain.

[1] ttps://www.vajehyab.com/moein/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3. Moein Dictionary (online ed.). Retrieved 2021-08-26. ;

[2] "essential oil". Oxford English Dictionary (online, American English ed.). Archived from the original on 2014-08-09. Retrieved 2014-07-21.

[ReferenceD-3] Lee, Myeong Soo; Choi, Jiae Choi (2012). "Aromatherapy for health care: an overview of systematic reviews". Maturitas. 3 (71): 257–260. doi:10.1016/j.maturitas.2011.12.018. PMID 22285469.

[ReferenceE-4] Posadzki, P; Alotaibi, A; Ernst, E (2012). "Adverse effects of aromatherapy: A systematic review of case reports and case series". The International Journal of Risk & Safety in Medicine. 24 (3): 147–61. doi:10.3233/JRS-2012-0568. PMID 22936057.

[poison.org-5] "Essential Oils: Poisonous when Misused". www.poison.org (به انگلیسی). Retrieved 2017-12-01.

[Houtsma1993-6] Houtsma, M.Th. (1993). E. J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936. Vol. 4. Brill. pp. 1011–. ISBN 978-90-04-09790-2.

[G&G-7] Gilman, A. G.; Rall, T. W.; Nies, Alan S.; Taylor, Palmer, eds. (1990). Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics (8th ed.). New York: Pergamon. ISBN 978-0-08-040296-3.

[ISBN_0-07-105239-9-8] Klaassen, Curtis D.; Amdur, Mary O.; Casarett, Louis J.; Doull, John (1991). Casarett and Doull's Toxicology: The Basic Science of Poisons. New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-105239-9.

[9] «اسانس پارس».

[US_FDA-10] "CFR - Code of Federal Regulations Title 21". www.accessdata.fda.gov. Retrieved 2018-12-08. This article incorporates text from this source, which is in the public domain.