غرقغرق، به غوطه ور شدن در آب اطلاق میشود. ۱ - احکام مرتبطاز احکام آن در بابهای صلات ، زکات ، خمس ، صوم ، صلح ، ارث و دیات سخن گفتهاند. ۱.۱ - در باب صوم و صلاتنجات دادن مسلمانی که در حال غرق شدن میباشد، واجب است و در صورت توقف نجات او بر قطع نماز ، قطع نماز واجب است؛ چنان که در صورت توقف نجات وی بر فرورفتن در آب، بر روزهدار، واجب است این کار را انجام دهد، هرچند روزهاش باطل میشود. [۳]
مهذب الاحکام، ج۱۰، ص۸۰.
نمازی که وقت آن داخل شده، از مکلّف در آستانه غرق شدن، ساقط نیست و بر او واجب است به هر نحو ممکن نماز را به جا آورد.۱.۲ - در زکاتاز شرایط وجوب زکات ، متمکن بودن شخص از تصرف در مال متعلق زکات است. بنابراین، در مالی که در دریا غرق شده است و دسترسی به آن ممکن نیست، زکات واجب نخواهدبود. ۱.۳ - در باب خمسمالی که در دریا غرق شده و مالکش از آن اعراض کرده است، آیا چنانچه دیگری به آن دست یابد مالک میشود یا نه؟ مسئله اختلافی است. بنابر قول نخست، در صورتی که مال از جواهرات ، از قبیل مروارید و مرجان باشد و یابنده با غواصی آن را بیرون آورده باشد، آیا خمس در آن واجب است یا نه؟ مسئله محل اختلاف است. ۱.۴ - در دیاتآب انداختن به جبهه دشمن کافر به قصد غرق کردن نیروهای در حال جنگ ، بدون ضرورت مکروه است. اگر کسی در حدّ نیاز در ملک خود آب رها کند و براثر آن، مال دیگری غرق شود، در صورت عدم علم به تعدّی و تجاوز آب، ضامن نخواهد بود. کسی که طناب کشتی دیگری را باز کرده و بر اثر آن کشتی غرق شده، ضامن است. ناخدای کشتیای که در حال حرکت اقدام به تعمیر بخش آسیب دیده آن کرده و بر اثر آن کشتی غرق و در پی آن، جان یا مال کسی تلف شده است، ضامن میباشد. ۱.۵ - در باب ارثدو یا چند نفری که از یکدیگر ارث میبرند، چنانچه همزمان غرق شوند و معلوم نباشد کدام یک زودتر مرده است، همه از یکدیگر ارث میبرند. ۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهمالسلام، ج۵، ص۵۴۱. |