ساختنبنا کردن ساختمان را ساختن گویند. از این عنوان به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات، زکات، حج، جهاد و غصب سخن گفته‌اند. ۱ - احکام ساختن۲ - مستحبات و مکروهات ساختنساخت و ساز بنا جز در صورت نیاز مکروه است؛ چنان که مستحب است در ساخت و ساز به مقدار نیاز بسنده کنند. در حدیثى از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله آمده است: «کسى که افزون بر نیاز و به قصد فخر فروشی بر همسایگان و مباهات کردن بر برادران دینی بنایى بسازد، خداوند آن بنا را در روز قیامت به صورت آتشى شعله ور بر او بار مى‌کند و بر گردنش مى‌اندازد و او را به آتش مى‌افکند، مگر آنکه توبه کند». ساختن بنا بر روى قبر مکروه است، مگر قبور پیامبران، امامان و عالمان دینی که ساختن بنا روى قبر آنان مصداق تعظیم شعائر الهی است. ساختن مسجد هر چند کوچک مستحب و داراى ثواب فراوان است. به حسب آنچه در روایات آمده هرکس مسجدى- هرچند کوچک- بسازد، خداوند براى او خانه‌ای در بهشت مى‌سازد. بنابر قول مشهور، بلندتر ساختن بنابر کعبه براى اهالی مکه مکروه است. ظاهر کلام برخى قدما حرمت آن است. ۳ - از مصارف زکات، ساختن بناهای دارای مصلحت عمومیازجمله مصارف زکات، ساختن بناهاى داراى مصلحت عمومى همچون مسجد، مدرسه، بیمارستان و پل است. [۱۰]
توضیح المسائل مراجع ج۲، ص۱۴۰-۱۴۱ م۱۹۲۵.
۴ - ساخت و ساز ذمیان در قلمرو حکومت اسلامیذمّیان نمى‌توانند در قلمرو حکومت اسلامی، معبد، همچون کنیسه احداث کنند؛ چنان که حق ندارند خانه‌هاى خود را بلندتر از خانه‌هاى همسایگان مسلمان خود بسازند؛ هرچند ابقاى پرستشگاه و خانه‌هاى موجود قبل از عقد ذمه و نیز مرمت و تعمیر آنها جایز است؛ چنان که خریدن خانه بلندتر، از مسلمان براى ایشان جایز مى‌باشد. ۵ - ساختن بنا در زمین غصبیچنانچه کسى در زمین غصبی بنایى احداث کند، مالکیت او بر مصالح ساختمانی ای که از خود او مى‌باشد، محفوظ است و مالک زمین تنها مى‌تواند او را ملزم به تخریب ساختمان نماید و در صورت آسیب دیدن زمین بر اثر تخریب بنا، غاصب ضامن ارش آن خواهد بود. ۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۳۴۶-۳۴۸. |