رمدورم کردن چشم و دردمند شدن آن را رَمَد گویند. از آن به مناسبت در بابهایى نظیر طهارت، صلات، صوم و حجر سخن گفتهاند. فهرست مندرجات۲ - رمد در باب طهارت ۲.۱ - وضو و غسل مبتلا به رمد ۲.۱.۱ - تیمم بدل از وضو و غسل ۲.۱.۲ - حکم زخم و جبیره ۲.۱.۳ - جمع بین تیمم و جبیره ۲.۲ - ترک مداوای رمد ۳ - رمد در باب صلات ۳.۱ - نمازگزاردن به حالت اضطجاع ۴ - رمد در باب صوم ۴.۱ - روزه در صورت ضرر داشتن ۵ - رمد در باب حجر ۵.۱ - جواز تصرف تبرعی در اموال ۶ - پانویس ۷ - منبع ۱ - تعریف رمدرمد نوعى بیماری چشمى است؛ از این رو، در فقه به آن به عنوان مصداقى از بیماریها نگریسته شده و متعلق احکام متناسب با بیمارى قرار گرفته است که به نمونههایى از آن در ابواب یاد شده اشاره مىکنیم. ۲ - رمد در باب طهارتاحکام مرتبط با رمد در باب طهارت ۲.۱ - وضو و غسل مبتلا به رمد۲.۱.۱ - تیمم بدل از وضو و غسلبا ضرر داشتن آب براى مکلّف، وظیفه او از وضو و غسل به تیمّم منتقل مىشود؛ از این رو، شخص مبتلا به رمد، در صورتى که شستن صورت به چشمش زیان مىرساند، وظیفهاش تیممّ است. لیکن چنانچه آب تنها براى چشم زیان داشته باشد و شستن باقى صورت، ضررى به چشم نرساند، در انتقال به تیمّم اختلاف است. بنابر قول بسیارى از فقها، وظیفه مکلّف در این صورت به تیمّم انتقال مىیابد؛ [۳]
مصباح الهدى ج۴، ص۲۹.
[۴]
العمل الأبقى ج۲، ص۲۶۰-۲۶۱.
بلکه این قول به ظاهر کلمات فقها نسبت داده شده است. [۶]
مفتاح الکرامة ج۱، ص۴۷۷.
۲.۱.۲ - حکم زخم و جبیرهبرخى، حکم زخم و جبیره را بر آن جارى و شستن صورت و اطراف چشم را لازم دانستهاند. در اینکه گذاشتن پارچه‌ای تمیز بر روى چشم و مسح بر روى آن نیز لازم است یا نه، اختلاف است. [۸]
العروة الوثقى ج۱، ص۴۴۶.
۲.۱.۳ - جمع بین تیمم و جبیرهبرخى نیز احتیاط را در جمع بین تیمّم و وضو یا غسل جبیره‌ای دانستهاند. [۹]
وسیلة النجاة، ص۳۵.
[۱۰]
العروة الوثقى ج۱، ص۴۴۵-۴۴۶.
۲.۲ - ترک مداوای رمدترک مداوای بعضى بیماریها از جمله بیمارى رمد، در فرض امکان صبر و نداشتن خطر، مستحب است. ۳ - رمد در باب صلاتاحکام مرتبط با رمد در باب صلات ۳.۱ - نمازگزاردن به حالت اضطجاعنمازگزار مبتلا به رمد، چنانچه بیمارىاش بهبود نمىیابد جز به اضطجاع (به پهلو دراز کشیدن) نماز را به همان حال مىخواند هرچند قادر به ایستادن باشد. ۴ - رمد در باب صوم۴.۱ - روزه در صورت ضرر داشتناز شرایط صحت روزه، زیان نداشتن آن براى انسان است. بنابر این، چنانچه روزه موجب تشدید بیمارى رمد گردد، صحیح نیست. ۵ - رمد در باب حجر۵.۱ - جواز تصرف تبرعی در اموالبنابر قول گروهى از فقها، انسان در بیماری منجر به مرگ نمىتواند در افزون بر یک سوم از اموال خود تصرّف تبرعی کند، مانند آنکه آن را به کسى ببخشد. لیکن بیمارىاى که چنین وضعیتى ندارد، مانند چشم درد، از این حکم مستثنا و در آن، تصرف در افزون بر یک سوم نافذ است. ۶ - پانویس
۷ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۴۱-۱۴۲. |