هلاکت یزید بن معاویهیزید بن معاویه بن ابی سفیان دومین خلیفه اموی در سال ۲۲ یا ۲۵ هجری به دنیا آمد. مادرش میسون، دختر بجدل بن انیف کلبی بود. ۱ - مدت زمان حکومت یزیدمعاویه در اواخر دوره حکمرانی خویش، موفق شد با تهدید و تطمیع مسلمانان، برای یزید به عنوان خلافت، بیعت بگیرد و علی رغم مفاد صلح‌نامه‌ای که با امام حسن (علیه‌السّلام) امضاء کرده بود فرزند (فاسد) خویش را حاکم جامعه اسلامی گرداند. [۳]
مقدسی، مطهر بن طاهر، آفرینش و تاریخ، ج۲، ص۹۰۱، تهران، آگه، ۱۳۷۴.
یزید در سال ۶۰ هجری به حکومت رسید و تا سال ۶۴ هجری، حکومتش به طول انجامید.۲ - اخلاق و شیوه زندگی یزیدعموم مورخان، یزید را فردی شرابخوار، میمون‌باز، سگ‌باز و بی‌اعتنا به احکام و دستورات اسلامی معرفی کرده‌اند. در تاریخ آمده است: «عبدالله بن حنظله و گروهی از اهل مدینه به منظور آشنایی با شیوه زندگی یزید به دمشق، سفر کردند. آنها پس از بازگشت به مدینه و در معرفی یزید گفتند: ما از نزد مردی آمدیم که دین ندراد، شراب می‌نوشد، طنبور می‌نوازد، نوازندگان در نزد وی به لهو و لعب مشغولند، با سگ‌ها بازی می‌کند و...» [۴]
طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ج۷، ص۳۰۹۷، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، ۱۳۷۵.
عبدالله بن حنظله گفت: «به خدا سوگند ما در حالی از نزد یزید بیرون آمدیم که خوف آن داشتیم از آسمان، سنگ ببارد.» [۵]
ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳، ص۲۷، بیروت، دارالکتب العربی، ۱۴۱۳ه. ق، چ دوم.
مسعودی هم در مورد یزید می‌نویسد: « سیره او همانند فرعون، بلکه بدتر از فرعون بود.» [۶]
مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۳، ص۶۳، قم، دار الهجره، ۱۴۰۹ه. ق، چ دوم.
برخی از نویسندگان معتقدند که یزید، نزد دائی‌های خود در بادیه پرورش یافت و قبیله مادرش پیش از اسلام آوردن، مسیحی بودند و هنوز حال و هوای مسیحیت در سر آنان بود و از این رو یزید تربیت مسیحی داشت. [۷]
رستم نژاد، مهدی، عاشورا، ص۲۱۴، قم، به نقل از شریف قرشی، محمد، حیاة الامام الحسین بن علی، مدرسه امام علی بن ابیطالب علیه‌السّلام، ۱۳۸۴ ه. ش، چ دوم.
۳ - جنایات یزیدیزید در این دورۀ سه چهار ساله، جنایات هولناکی مرتکب شد. ۳.۱ - به شهادت رساندن امام حسینبزرگترین جنایت او به شهادت رساندن امام حسین ((علیه‌السّلام)) و ۷۲ تن از یاران با وفای آن حضرت می‌باشد. در تواریخ آمده است: «یزید در ابتدای حکومت خویش نامه‌ای به ولید به عتبه، والی مدینه نوشت و از وی خواست تا از امام حسین (علیه‌السّلام) و عده‌ای دیگر بیعت بگیرد. یزید در این نامه دستور داد اگر آنان زیر بار بیعت نرفتند، گردن آنها را بزن و سرهای آنها را نزد من بفرست.» [۹]
یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۷۷۲، ترجمه محمد ابراهیم آیبی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۸۲ ه. ش.
۳.۲ - جنایت حرهحمله به شهر مدینه و قتل و غارت و جنایت در این شهر می‌باشد که به واقعه «حره» مشهور است.در این سال یزید، پنج هزار نفر از شامیان را به فرماندهی "مسلم به عقبه" به مدینه گسیل داشت. مسلم با حمله به مدینه، واقعه حره را به وجود آورد. در این واقعه، افراد زیادی کشته شدند. او سه روز افرادش را آزاد گذاشت تا هر کاری می‌خواهند انجام دهند. دینوری می‌نویسد: «در واقعه حره، هشتاد مرد از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) کشته شدند. از مهاجرین و انصار ۷۰۰ نفر و از سایر مسلمین ده هزار نفر کشته شدند.» ۳.۳ - جنایت حمله به شهر مکهجنایت دیگر وی حمله به شهر مکه و شکستن حرمت حریم کعبه و سنگ باران کعبه می‌باشد. مسلم بن عقبه پس از جنایت حره برای نبرد با ابن زبیر به سوی مکه حرکت کرد وی در بین راه به هلاکت رسید. حصین بن نمیر به فرماندهی لشکر یزید انتخاب شد. لشکریان شام، مکه را محاصره کردند و با منجنیق به این شهر حمله کردند حرم امن الهی را آتش‌باران کردند. در این واقعه، خانه کعبه ویران شد و بسیاری از خانه‌های مردم دچار حریق شدند. و در سال ۶۴ هجری به دنبال انتشار خبر هلاکت یزید، لشکریان به شام بازگشتند. [۱۴]
ابن خلدون، العبر، ج۲، ص۳۸، ترجمه عبدالمحمد آیتی، مؤسسه مطالعات فرهنگی، ۱۳۶۳، چاپ اول.
۴ - هلاکت یزیدشیخ عباس قمی نقل می‌کند: «چهاردهم ماه ربیع الاول سال ۶۴ هجری روز هلاکت وی می‌باشد». [۱۵]
قمی، شیخ عباس، وقایع الایام، ص۲۷۷، قم، صبح پیروزی، ۱۳۸۵.
طبری می‌نویسد: «یزید روز پنج شنبه نیمه ماه ربیع الاول سال ۶۴ هجری مرد». سهیل طقوش می‌نویسد: «یزید در ناحیه «حوران» بعد از سه سال و هشت ماه و چهارده روز حکمرانی درگذشت» [۱۷]
طقوش، محمد سهیل، دولت امویان، ص۹۸، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۰.
۴.۱ - علت مرگ یزیددر باب علت مرگ وی آمده است وی به مرضی ذات الجنب در حوران از دنیا رفت. [۱۸]
قمی، شیخ عباس، وقایع الایام، ص۲۷۷، قم، صبح پیروزی، ۱۳۸۵.
شیخ عباس قمی می‌نویسد: «در روایت شیخ صدوق است که وی به بلای ناگهانی هلاک گشت. شب به حالت مستی به خواب رفت. صبح او را مرده یافتند و چنان تغییر کرده بود که گویا او را قیر مالیده بودند». [۱۹]
قمی، شیخ عباس، وقایع الایام، ص۲۷۷، قم، صبح پیروزی، ۱۳۸۵.
۴.۲ - سایر اقوالاقوال دیگر نیز در این زمینه نقل شده است که از اهمیت چندانی برخوردار نیست. شیخ عباس قمی می‌نویسد: «محل دفن وی محلی است به نام حواریین [۲۰]
قمی، شیخ عباس، وقایع الایام، ص۲۷۷، قم، صبح پیروزی، ۱۳۸۵.
و در نقلی دیگر آورده است جنازه‌اش را به دمشق آوردند و در باب صغیر دفن کردند و قبرش اینک زباله‌دان می‌باشد». [۲۱]
قمی، شیخ عباس، وقایع الایام، ص۲۷۷، قم، صبح پیروزی، ۱۳۸۵.
منابع تاریخی سن او را هنگام هلاکت ۳۷، [۲۲]
قمی، شیخ عباس، وقایع الایام، ص۲۷۷، قم، صبح پیروزی، ۱۳۸۵.
۳۹، ۳۵ سال ذکر کرده‌اند.۵ - عناوین مرتبطیزید بن معاویه. ۶ - پانویس
۷ - منبعسایت پژوهه، برگرفته از مقاله «هلاکت یزید بن معاویه»، تاریخ بازیابی ۹۵/۰۱/۱۷. |