زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

ابوطلحه زید بن سهل خزرجی انصاری




اَبوطَلْحه، زید بن سهل بن اسود بن حرام خزرجی، از انصار و صحابی مشهور پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) و از دلاوران و تیراندازان برجسته صدر اسلام است.


۱ - شرکت در جنگها


در بیعت عقبه و جنگهای بدر و احد و خندق در رکاب حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) حضور داشت
[۱] الطبقات الکبری،محمد ابن سعد، ج۳، ص۵۰۴، بیروت، دارصادر.    
در جنگ احد پیشاپیش پیامبر تیر می‌انداخت و صدایی چندان مهیب داشت که پیامبر اکرم آن را، برای رعب افکندن در دل دشمن، برتر از گروهی از مردان جنگی می‌دانست.
[۲] محمد بن عمر واقدی، المغاری، ج۱، ص۲۴۳، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
[۳] مسند،احمد بن حنبل، ج۳، ص۲۰۳، بیروت، دارصادر.


۲ - روایت احادیث از پیامبر


ابوطلحه احادیثی از پیامبر اسلام روایت کرده است. پسرش عبدالله و نواده اش اسحاق بن عبدالله و انس بن مالک و عده ای دیگر نیز از او روایت کرده اند.
[۴] علی بن حسن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۶۰۸، به کوشش محمد بن رزی بن طرهونی، عمان، دارالبشیر.
[۵] مسند، احمد بن حنبل، ج۴، ص۲۸ـ ۳۰، بیروت، دارصادر.
[۶] الجمع بین کتابی ابی نصر الکلاباذی و ابی بکر الاصبهانی فی رجال بخاری و مسلم، محمد بن طاهر ابن قسیرانی شیبانی،ج۱، ص۱۴۲، بیروت، ۱۴۰۵ق.


۳ - همواره روزدار


ابوطلحه بسیار روزه می‌داشت و گفته اند: بعد از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و اله و سلم) ۴۰ سال زیست و در این مدت جز در بیماری یا مسافرت و روزهای فطر و قربان در بقیه ایام همواره روزه دار بود.
[۷] الطبقات الکبری، محمد ابن سعد، ج۳، ص۵۰۶، بیروت، دارصادر.    
[۸] علی بن حسن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴، ص۶۲۴، به کوشش محمد بن رزی بن طرهونی، عمان، دارالبشیر.
نوسته‌اند که پیکر پیامبر اکرم را پس از وفات در قبری که ابوطلحه به روش اهل مدینه کنده بود، قرار دادند.
[۹] تاریخ، طبری طبری،ج۳، ص۲۱۳.
[۱۰] اعلام الوری باعلام الهدی،فضل بن حسن طبرسی، ج۱، ص۱۴۴، به کوشش علی اکبر غفاری، بیروت، ۱۳۹۹ق/ ۱۹۷۹م.


۴ - تاریخ و محل مرگ


درباره تاریخ و محل مرگ ابوطلحه در منابع ما اختلاف بسیار است: عده ای وفات او را ۳۱، ۳۲، یا ۳۵ ق در مدینه ذکر کرده اند.
[۱۱] الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، یوسف بن عبدالله ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۵۴، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، مکتبه نهضت مصر.
[۱۲] تاریخ طبری ، طبری،ج۴، ص۳۸۰.
[۱۳] الطبقات، خلیفه بن خیاط، ج۱، ص۲۰۱، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۶م.
[۱۴] شذرات الذهب، عبدالحی بن احمد ابن عماد،ج۱، ص۴۰، قاهره، ۱۳۵۰ق.
به روایت دیگر او در ۷۰ سالگی در ۴۳ق/ ۶۵۵م درگذشت و خلیفه عثمان بن عفّان بر جنازه او نماز گزارد.
[۱۵] مشاهیر علماء الامصار، محمد ابن حبّان،ج۱، ص۱۵، به کوشش م.
ابن اثیر وفات او را در ۳۲ یا ۵۱ق دانسته است.
[۱۶] ابن اثیر، الکامل، ج۳، ص۱۳۰.
همچنین گفته‌اند که وی در ۵۱ یا ۵۲ق ضمن سفر برای جنگی دریایی در کشتی درگذشت و بعد از ۶ روز بدون این‌که تغییری در جنازه‌اش پیدا شده باشد، در جزیره ای به خاک سپرده شد
[۱۷] التاریخ الصغیر،محمد بن اسماعیل بخاری، ج۱، ص۸۷، به کوشش محمود ابراهیم زاید، بیروت، ۱۴۰۶ق/ ۱۹۸۶م.    
[۱۸] المعرفة و التاریخ، یعقوب بن سفیان فسوی،ج۳، ص۳۱۹، به کوشش اکرم ضیاء عمری، بغداد، ۱۴۹۴ق/ ۱۹۷۴م.    
[۱۹] الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، یوسف بن عبدالله ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۵۴، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، مکتبه نهضت مصر.
[۲۰] الطبقات الکبری، محمد ابن سعد،ج۳، ص۵۰۷، بیروت، دارصادر.    

با توجه به این‌که به گفته بعضی از مورخان، ابوطلحه ۴۰ سال بعد از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) زیسته بوده، به نظر می‌رسد وفات او در ۷۰ سالگی و در ۵۰ یا ۵۱ق/ ۶۷۰ یا ۶۷۱ بوده است.

۵ - فهرست منابع


(۱) ابن اثیر، الکامل.
(۲) محمد ابن حبّان، مشاهیر علماء الامصار، به کوشش م.
(۳) فلایش هامر، قاهره، ۱۳۷۹ ق/ ۱۹۵۹م.
(۴) محمد ابن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دارصادر.
(۵) یوسف بن عبدالله ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، مکتبه نهضت مصر.
(۶) علی بن حسن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، به کوشش محمد بن رزی بن طرهونی، عمان، دارالبشیر.
(۷) عبدالحی بن احمد ابن عماد، شذرات الذهب، قاهره، ۱۳۵۰ق.
(۸) محمد بن طاهر ابن قسیرانی شیبانی، الجمع بین کتابی ابی نصر الکلاباذی و ابی بکر الاصبهانی فی رجال بخاری و مسلم، بیروت، ۱۴۰۵ق.
(۹) احمد بن حنبل، مسند، بیروت، دارصادر.
(۱۰) محمد بن اسماعیل بخاری، التاریخ الصغیر، به کوشش محمود ابراهیم زاید، بیروت، ۱۴۰۶ق/ ۱۹۸۶م.
(۱۱) یعقوب بن سفیان فسوی، المعرفة و التاریخ، به کوشش اکرم ضیاء عمری، بغداد، ۱۴۹۴ق/ ۱۹۷۴م.
(۱۲) خلیفه بن خیاط، الطبقات، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۶ م.
(۱۳) فضل بن حسن طبرسی، اعلام الوری باعلام الهدی، به کوشش علی اکبر غفاری، بیروت، ۱۳۹۹ ق/ ۱۹۷۹م.
(۱۴) طبری، تاریخ.
(۱۵) محمد بن عمر واقدی، المغاری، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.

۶ - پانویس

 
۱. ↑ الطبقات الکبری،محمد ابن سعد، ج۳، ص۵۰۴، بیروت، دارصادر.    
۲. ↑ محمد بن عمر واقدی، المغاری، ج۱، ص۲۴۳، به کوشش مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶م.
۳. ↑ مسند،احمد بن حنبل، ج۳، ص۲۰۳، بیروت، دارصادر.
۴. ↑ علی بن حسن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۶۰۸، به کوشش محمد بن رزی بن طرهونی، عمان، دارالبشیر.
۵. ↑ مسند، احمد بن حنبل، ج۴، ص۲۸ـ ۳۰، بیروت، دارصادر.
۶. ↑ الجمع بین کتابی ابی نصر الکلاباذی و ابی بکر الاصبهانی فی رجال بخاری و مسلم، محمد بن طاهر ابن قسیرانی شیبانی،ج۱، ص۱۴۲، بیروت، ۱۴۰۵ق.
۷. ↑ الطبقات الکبری، محمد ابن سعد، ج۳، ص۵۰۶، بیروت، دارصادر.    
۸. ↑ علی بن حسن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴، ص۶۲۴، به کوشش محمد بن رزی بن طرهونی، عمان، دارالبشیر.
۹. ↑ تاریخ، طبری طبری،ج۳، ص۲۱۳.
۱۰. ↑ اعلام الوری باعلام الهدی،فضل بن حسن طبرسی، ج۱، ص۱۴۴، به کوشش علی اکبر غفاری، بیروت، ۱۳۹۹ق/ ۱۹۷۹م.
۱۱. ↑ الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، یوسف بن عبدالله ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۵۴، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، مکتبه نهضت مصر.
۱۲. ↑ تاریخ طبری ، طبری،ج۴، ص۳۸۰.
۱۳. ↑ الطبقات، خلیفه بن خیاط، ج۱، ص۲۰۱، به کوشش سهیل زکار، دمشق، ۱۹۶۶م.
۱۴. ↑ شذرات الذهب، عبدالحی بن احمد ابن عماد،ج۱، ص۴۰، قاهره، ۱۳۵۰ق.
۱۵. ↑ مشاهیر علماء الامصار، محمد ابن حبّان،ج۱، ص۱۵، به کوشش م.
۱۶. ↑ ابن اثیر، الکامل، ج۳، ص۱۳۰.
۱۷. ↑ التاریخ الصغیر،محمد بن اسماعیل بخاری، ج۱، ص۸۷، به کوشش محمود ابراهیم زاید، بیروت، ۱۴۰۶ق/ ۱۹۸۶م.    
۱۸. ↑ المعرفة و التاریخ، یعقوب بن سفیان فسوی،ج۳، ص۳۱۹، به کوشش اکرم ضیاء عمری، بغداد، ۱۴۹۴ق/ ۱۹۷۴م.    
۱۹. ↑ الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، یوسف بن عبدالله ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۵۴، به کوشش علی محمد بجاوی، قاهره، مکتبه نهضت مصر.
۲۰. ↑ الطبقات الکبری، محمد ابن سعد،ج۳، ص۵۰۷، بیروت، دارصادر.    


۷ - منبع

دانشنامه بزرگ اسلامی نویسنده، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوطلحة»، ج۵، ص۲۲۹۴.    


رده‌های این صفحه : اصحاب پیامبر | رجال




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.