آهنآهن (به عربی، حدید) به فلز معروف به همین نام اطلاق می شود. از احکام آهن در ابواب طهارت، صلات، خمس و صید و ذباحه به مناسبت آمده است. ۱ - تیمم کردن بر آهنتیمم بر براده آهن جایز نیست. ۲ - استفاده آهن در تجهیز میتگذاشتن آهن بر شکم محتضر و میت و نیز بریدن کفن با آهن مکروه است. ۳ - سجده بر آهنسجده کردن بر آهن جایز نیست. ۴ - اداء نماز مقابل آهننماز خواندن مقابل آهن مکروه است. ۵ - همراه داشتن آهن در نمازهمراه داشتن آهن آشکار مانند شمشیر و چاقو در حال نماز مکروه است. ۶ - استفاده از انگشتر آهنیدر دست کردن انگشتر آهنى کراهت دارد. ۷ - خمس معدن آهناگر آهن استخراج شده از معدن به حد نصاب برسد، خمس دارد. ۸ - ذبح حیوان با ابزار آهنیتذکیه حیوانات در صورت امکان باید با ابزار آهنى انجام شود. به بیان دقیق‌تر تذکیه اگر به طریق ذبح صورت گیرد باید به‌وسیله آهن باشد نه مطلق تذکیه؛ پس در تذکیه حیوان به روش شکار و صید با وسیله آلت جمادی «بعید نیست که آهن بودن آن (وسیله) معتبر نباشد؛ پس همین که سلاح برنده یا سوراخ‌کننده باشد از هر فلزی حتی از برنج و طلا و نقره، کفایت می‌کند. و احتیاط (مستحب) اعتبار آن است.» [۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۱۴۷، کتاب الصید و الذباحة، القول:فی الصید. مسالة ۶.
به هرحال، لزوم ذبح با آهن مختص حال اختیار است لذا در کلام فقها به جواز ذبح با غیرآهن، در حال اضطرار و عدم اختیار تصریح شده است. امام خمینی در تحریرالوسیله در این باره می‌نویسند: «نعم، لو لم یوجد الحدید وخیف فوت الذبیحة بتاخیر ذبحها، او اضطرّ الیه، جاز بکلّ ما یفری اعضاء الذبح؛ ولو کان قصباً او لیطة او حجارة حادّة او زجاجة او غیرها. نعم، فی وقوع الذّکاة بالسنّ و الظفر مع الضرورة اشکال؛ و ان کان عدم الوقوع بهما فی حال اتّصالهما بالمحلّ لا یخلو من رجحان، والاحوط الاجتناب مع الانفصال ایضاً؛ و ان کان الوقوع لا یخلو من قرب.» یعنی: بله، اگر آهن نباشد و با تاخیر ذبح، ترس مردن ذبیحه باشد یا اضطرار به آن پیدا کند، با هر چیزی که اعضای ذبح را جدا می‌کند، ذبح آن جایز است ولو اینکه قلم یا پوست نی یا سنگ تیز یا شیشه یا غیر این‌ها باشد. البته در وقوع تذکیه با دندان و ناخن در صورت ضرورت، اشکال است؛ اگرچه عدم وقوع تذکیه به آن‌ها درحالی‌که متّصل به محل خودشان باشند، خالی از رجحان نیست. و احتیاط (مستحب) آن است که در صورت انفصال آن‌ها هم اجتناب شود اگرچه وقوع آن در این صورت خالی از قرب نیست. ۹ - استعمال آهن در قصاصبنابر قول مشهور در آلت قصاص اعضا شرط است که از جنس آهن باشد. ۱۰ - پانویس۱۱ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۱۶۷-۱۶۸. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |