نماز شب

پیامبر اکرم(ص): إِذَا قَامَ الْعَبْدُ مِنْ لَذِیذِ مَضْجَعِهِ وَ النُّعَاسُ فِی عَینَیهِ لِیرْضِی رَبَّهُ بِصَلَاةِ لَیلِهِ بَاهَی اللهُ بِهِ الْمَلَائِکةَ وَ قَالَ أَمَا تَرَوْنَ عَبْدِی هَذَا قَدْ قَامَ مِنْ لَذِیذِ مَضْجَعِهِ لِصَلَاةٍ لَمْ أَفْرِضْهَا عَلَیهِ اشْهَدُوا أَنِّی قَدْ غَفَرْتُ لَهُ. (ترجمه: هنگامی که انسان از بستر لذتبخش خود برخیزد در حالی که چشمانش خواب آلوده است برای اینکه با نماز شبش پروردگار خود را خشنود کند، خداوند در مقابل فرشتگانش به او می‌نازد و می‌فرماید: آیا بنده مرا نمی‌بینید که از رختخواب گوارایش برخاسته برای نمازی که من بر او واجب نکردم. گواه باشید که او را بخشودم.)

وسائل الشیعة، ج۸، ص: ۱۵۷

نماز شب مهم‌ترین نماز مستحبی است که ۱۱ رکعت دارد و وقت آن پس از نیمه شب شرعی تا طلوع فجر است. بنا بر آیه «وَمِنَ اللَّیلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّک» نماز شب بر پیامبر اکرم(ص) واجب و بر سایر مؤمنان مستحب است. در روایات بر اهمیت آن تأکید شده و آن را شرف مؤمن، کفّاره گناهان روز، برطرف کننده وحشت قبر و ضامن روزی معرفی می‌کند و توصیه شده در صورت گذشتن وقت، قضای آن خوانده شود.

الزامی برای خواندن همه ۱۱ رکعت وجود نداشته و می‌توان کمتر خواند، که در این صورت خواندن سه رکعت آخر (دو رکعت نماز شَفع و یک رکعت نماز وَتر) فضیلت بیشتری دارد.

نماز شب در قرآن

آیه ۷۹ سوره اسراء خواندن نماز شب را بر رسول اکرم واجب دانسته و آن را مقدمه رسیدن ایشان به مقام محمود معرفی می‌کند: وَ مِنَ اللَّیلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسی اَنْ یبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً

نوشتار اصلی: تهجد

اگرچه واژه تهجّد که منظور از آن نماز و عبادت در شب است تنها یک بار در قرآن کریم آمده است، ولی در سوره‌های متعدد به شب زنده‌داری و استغفار سحرگاهی تصریح شده است. آمرزش خواهی در سحر به عنوان یکی از ویژگی‌های پرهیزکاران و شب زنده‌داری به عنوان یکی از صفات بندگان خدای رحمان و مؤمنان واقعی به این معنی ناظرند. به خاطر عظمت پاداش نمازشب و شب‌زنده‌داری، مقدار ثواب آن با مقیاس انسانی غیر قابل تعیین دانسته شده است: فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِی لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْینٍ جَزَاءً بِمَا کانُوا یعْمَلُونَ.(ترجمه:هیچ کس نمی‌داند چه پاداش‌های مهمّی که مایه روشنی چشم‌هاست برای آنها نهفته شده، این پاداش کارهائی است که انجام می‌دادند.)

در آیه دوم سوره مُزَّمِّل «قُمِ اللَّیلَ إِلَّا قَلِیلًا» (پاره‌ای از شب را بپاخیز) ابتدا پیامبر و به پیروی از ایشان، همه مؤمنان دعوت به تهجد شده‌اند.

نماز شب در روایات

احادیث بسیاری بر اقامه نماز شب تأکید کرده‌اند: پیامبر در وصیت خود به امام علی(ع) سه بار بر نماز شب تأکید کردند: «وَ عَلَیک بِصَلاةِ اللَّیلِ وَ عَلَیک بِصَلاةِ اللَّیلِ وَ عَلَیک بِصَلاةِ اللَّیلِ؛ بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب» و در جای دیگر خطاب به همه مسلمانان فرمود: «بر شما باد به نماز شب اگرچه یک رکعت باشد؛ زیرا نماز شب انسان را از گناه باز می‌دارد و خشم پروردگار را (نسبت به انسان) خاموش می‌کند و سوزش آتش را در قیامت دفع می‌کند.

اهمیت نماز شب به حدی است که سفارش شده در صورت محروم شدن از این نماز در وقت خود، قضای آن به جا آورده شود. و ترک‌کنندگان آن از زیان‌کاران معرفی شده‌اند. در سختی و خستگی سفر نیز توصیه شده پیش از خواب این نماز خوانده شود. از برخی احادیث اهل سنت برمی‌آید که نماز شب در اوایل ظهور اسلام واجب بوده و سپس مستحب شده است.

در کلام معصومین، گناه و پرخوری از عوامل محرومیت از نماز شب دانسته شده‌اند.

آثار نماز شب در احادیث

  • دو رکعت نماز در دل شب برتر از همه دنیا
  • زینت انسان در آخرت
  • جلب دوستی خداوند
  • برترین نماز مستحبی
  • مایۀ فخر مؤمن
  • شرافت مؤمن در قیامت
  • مایه مباهات خداوند به فرشتگان
  • از علامات شیعه واقعی
  • دور کردن بیماری
  • ادب صالحین در همه زمان‌ها
  • بازدارنده از گناهان
  • آمرزش گناهان
  • جلب رحمت خدا
  • زیبایی چهره
  • زیبایی اخلاق
  • افزایش روزی
  • ادای قرض
  • دور کردن همّ و غم
  • نورانیت چشم
  • ضمانت روزی
  • امان از عذاب قبر
  • طول عمر
  • نورانیت خانه
  • رضایت خداوند
  • دوستی ملائکه
  • معرفت بخش
  • سلاح در مقابل دشمنان
  • اجابت دعا
  • باعث قبولی سایر اعمال
  • شفیع نزد عزرائیل
  • نورانیت قبر
  • مونس انسان در قبر
  • دفع بلا از اهل زمین

چگونگی نماز شب

نماز شب ۱۱ رکعت است که به این ترتیب خوانده می‌شود:

  1. هشت رکعت به صورت چهار نماز دو رکعتی به نیت نافله شب.
  2. دو رکعت به نیت نماز شَفع که مستحب است در رکعت اول آن سوره حمد و سوره ناس، و در رکعت دوم سوره حمد و سوره فلق خوانده شود.
  3. یک رکعت به نیت نماز وَتر که بهتر است پس از سوره حمد، سه مرتبه سوره توحید و یک مرتبه سوره‌های فلق و ناس قرائت شود. به طولانی کردن قنوت این نماز سفارش بیشتری شده است.

مستحبّ است در قنوت نماز وتر برای چهل مؤمن دعا یا استغفار کند. هفتاد مرتبه ذکر: اَسْتَغْفِرُاللهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیهِ ، هفت مرتبه : هذا مَقامُ الْعائِذِ بِک مِنَ النّارِ (ترجمه: این است مقام پناه برنده به تو از آتش دوزخ) ، و سیصد بار «اَلعَفو» بگوید (کمتر از این اعداد هم اشکال ندارد) و سپس این دعا را بخواند: رَبِّ اغْفِرْلی وَارْحَمْنی وَ تُبْ عَلی اِنَّک اَنْتَ التَّوّابُ الْغَفُورُ الرَّحیمُ (ترجمه: و به من رحم کن و توبه‌ام را بپذیر، به درستی که تو بسیار توبه پذیر و آمرزنده و مهربانی)


  • بافضیلت‌ترین بخش نماز شب، نماز شَفع و وَتر است و نماز وتر برتر از نماز شفع است.
  • وقت نماز شب از نیمه شب شرعی تا فجر صادق است و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر است.

احکام نماز شب

امام صادق(ع): شَرَفُ الْمُؤْمِنِ صَلاتُهُ بِاللَّیلِ، وَعِزُّهُ کفُّ الاَذی عَنِ النّاسِ. (ترجمه: شرافت مؤمن به نماز شب اوست و عزّت و بزرگواری او در خودداری از آزار مردم)

الخصال، ج۱، ص: ۶

  1. برای نماز شب می‌توان به نماز شَفْع و وَتر اکتفا کرد، بلکه هنگام تنگی وقت می‌توان تنها به نماز وتر اکتفا نمود.
  2. وقت نماز شب از نیمه شب شرعی تا فجر صادق است. و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر (دارای فضیلت بیشتر) است و تمامی ثلث آخر شب سحر محسوب می‌شود. و افضل از آن خواندن نماز شب نزدیکی‌های سحر خوانده شود.
  3. جایز است انسان نماز شب را نشسته بخواند. ولی اگر می‌خواهد نشسته بخواند بهتر آن است که هر دو رکعت نشسته را یک رکعت ایستاده حساب کند.
  4. مسافر و کسی که برای او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند، می‌تواند آن را در اول شب بجا آورد.
  5. خواندن سوره در رکعت‌های نماز شب لازم نیست و می‌تواند فقط به خواندن سوره حمد اکتفا کند. (گرچه با سوره فضیلت بیشتری دارد) هم چنین قنوت در رکعت‌های دوم مستحب است و می‌تواند بدون قنوت بخواند.
  6. نماز وَتر یک رکعت است و می‌شود آن را بدون قنوت به جا آورد.
  7. لازم نیست همه یازده رکعت را پشت سر هم بخواند و در چند نوبت خواندن بهتر است.
  8. انجام کم و زیادهای اشتباهی در نماز مستحب، سجده سهو ندارد.
  9. اگر مشغول نماز شب بود و هنگام اذان شد، اگر چهار رکعت از نماز شب را خوانده می‌تواند بقیه نماز شب را سبکتر بخواند و اگر هنوز چهار رکعت از نماز شب نخوانده، همان دو رکعتی را که شروع کرده تمام می‌کند و پس از آن دو رکعت نافله صبح را می‌خواند و سپس دو رکعت نماز صبح واجب را می‌خواند و پس از آن، باقیمانده نماز شب را قضا می‌کند.
  10. قضای نماز شب بر تقدیم آن یعنی پیش از نیمه شب خواندن برتری دارد. بنابر این اگر می‌داند که قضای نماز شب از او فوت نخواهد شد قضا اولویت دارد.

جستارهای وابسته

پانویس

  1. رجوع کنید به آل عمران: ۱۷؛ ذاریات: ۱۷ ۱۸
  2. رجوع کنید به فرقان: ۶۴
  3. رجوع کنید به سجده: ۱۶
  4. (سجده/۱۷)
  5. صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۸۱ و ج۴، ص۱۷۹.
  6. متقی هندی،‌ کنز العمال، ج۷، ص۷۹۱، ح۲۱۴۳۱.
  7. مجلسی، بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۲۰۲.
  8. مجلسی، بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۶.
  9. ابراهیم بن سیابه می‌گوید: یکی از خانواده من به امام عسکری(ع) نامه نوشت و در مورد نماز شب مسافر در اوّل شب سوال کرد، امام(ع) در پاسخ نوشت: فضیلت نماز شب مسافر در اوّل شب مثل فضیلت نماز آخر شب غیر مسافر است: فَضْلُ صَلاةِ الْمُسافِرِ اَوَّلَ اللَّیلِ کفَضْلِ صَلاةِ الْمُقِیمِ فِی الْحَضَرِ مِنْ آخِرِ اللَّیلِ. بحارالانوار، ج ۷۸، ص۲۱۰.
  10. رجوع کنید به طبری، ج ۲۹، ص۷۸؛ ابوداوود، ج ۲، ص۷۱۷۲
  11. مردی خدمت امیرالمؤمنین آمد و گفت:‌ای امیر مؤمنان من از نماز شب محروم شدم، علی(ع) فرمود: تو مردی هستی که گناهانت تو را به بند کشیده است: یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ اِنّی قَدْ حُرِمْتُ الصَّلاةَ بِاللَّیلِ، فَقالَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینَ: اَنْتَ رَجُلٌ قَدْ قَیّدَتْک ذُنُوبُک. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۶.
  12. امام صادق(ع) فرمود: مرد گناه می‌کند به همین جهت از نماز شب محروم می‌شود، همانا کار بد (گناه) در صاحبش زودتر کارگر می‌شود تا کارد در گوشت: اِنَّ الرَّجُلَ یذْنِبُ الذَّنْبَ فَیحْرَمُ صَلاةَ اللَّیلِ، وَاِنَّ الْعَمَلَ السَّیئَ اَسْرَعُ فِی صاحِبِهِ مِنَ السِّکینِ فِی اللَّحْمِ. میزان الحکمة، ج ۵/۱۰۴۶۷.
  13. قطب راوندی از امیر مؤمنان(ع)روایت کرده:در سه چیز با سه چیز طمع مکن: در بیداری شب با پرخوری، در نور چهره با خوابیدن در همه ساعات شب و در امان از دنیا، با همنشینی اهل فسق. مستدرک الوسایل، ج۶، ص۳۴۰
  14. رسول خدا صلی الله علیه و آله می‌فرمود: دو رکعت نماز در دل شب پیش من از دنیا و آنچه در آن است محبوب‌تر است. اَلرَّکعَتانِ فِی جَوْفِ اللَّیلِ اَحَبُّ اِلَی مِنَ الدُّنْیا وَما فِیها. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۸.
  15. امام صادق علیه‌السلام فرمود: ثروت و فرزندان، زیور زندگی دنیایند، و هشت رکعت نماز در آخر شب و یک رکعت نماز «وتر» زیور آخرتند، که گاهی خدا همه آن زیورها را برای عدّه‌ای جمع می‌کند: اَلمالُ وَآلْبَنُونُ زینَةُ الْحَیوةِ الدُّنْیا وَثَمانُ رَکعاتٍ مِنْ آخِرِ اللَّیلِ وَالْوَتْرُ زینَةُ الآخِرَةِ، وَقَدْ یجْمَعُهَا اللهُ لاِقْوامٍ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۵۰.
  16. جابربن عبدالله انصاری می‌گوید: از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که می‌فرمود: خداوند متعال ابراهیم علیه‌السلام را جز بخاطر دو کار دوست و خلیل خود انتخاب نکرد: ۱ اطعام دادنش ۲ نماز شب خواندنش هنگامی که مردم خوابند. مَا اتَّخَذَّ اللهُ اِبْراهِیمَ خَلیلاً اِلاّ لاِطْعامِهِ الطَّعامَ، وَ صَلاْتِهِ بِاللَّیلِ وَالنَّاسُ نِیامٌ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۴.
  17. پیامبر(ص): بهترین نماز بعد از نماز واجب، نماز خواندن در دل شب است: اَفْضَلُ الصَّلاةِ بَعْدَ الصَّلاةِ الْمَکتُوبَةِ الصَّلاةُ فِی جَوْفِ الَلَّیلِ. کنز العمال، ۷/۲۱۳۹۷.
  18. امام صادق علیه‌السلام فرمود: سه چیز مایه افتخار مؤمن و زینت و آرایش انسان در دنیا و آخرت است: ۱ نماز در آخر شب ۲ قطع امید از آنچه در دست مردم است ۳ پذیریش ولایت امام معصومی از خاندان محمد صلی الله علیه و آله: ثَلاثَةٌ هُنَّ فَخْرُ المُؤْمِنِ وَزینَةٌ فِی الدُّنْیا وَاْلآخِرَةَ: الَصَّلاةُ فِی آخِرِ اللَّیلِ، وَ یأْسُهُ مِمّا فِی اَیدی النّاسِ، وَوِلایةُ اْلاِمامِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلِهِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۰.
  19. امام صادق علیه‌السلام فرمود: شرافت انسان با ایمان به نماز شب اوست و عزّت و بزرگواری او خودداری از اذیت مردم است: شَرَفُ الْمُؤْمِنِ صَلاتُهُ بِاللَّیلِ، وَعِزُّهُ کفُّ الاَذی عَنِ النّاسِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۱.
  20. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هنگامی که انسان از بستر لذتبخش خود برخیزد در حالی که چشمانش خواب آلوده است برای اینکه با نماز شبش پروردگار خود را خوشنود کند، خداوند در مقابل فرشتگانش به او می‌نازد و می‌فرماید: آیا بنده مرا نمی‌بینید که از رختخواب گوارایش برخاسته برای نمازی که من بر او واجب نکردم. گواه باشید که او را بخشودم: اِذا قامَ الْعَبْدُ مِنْ لَذیذِ مَضْجَعِهِ وَالنُّعاسُ فِی عَینَیهِ لِیرْضِی رَبَّهُ جَلَّ وَ عَزَّبِصَلاةِ لَیلِهِ، باهَی اللهُ بِهِ مَلائِکتَهُ، فَقالَ: اَما تَرَوْنَ عَبْدی هذا، قَدْ قامَ مِنْ لَذیذِ مَضْجَعِهِ اِلی صَلاةٍ لَمْ اَفْرُضْها عَلَیهِ اِشْهَدُوا اَنِّی قَدْ غَفَرْتُ لَهُ. بحار الانوار،ج ۸۷، ص۱۵۶.
  21. امام صادق علیه‌السلام فرمود: کسی که نماز شب را بجا نیاورد از شیعیان ما نیست: لَیسَ مِنْ شیعَتِنا مَنْ لَمْ یصَلِّ صَلاةَ اللَّیلِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۶۲.
  22. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب، زیرا آن روش شایستگان پیش از شماست، و بیداری شب انسان را به خدا نزدیک می‌کند، و از گناه باز می‌دارد و گناهان را می‌پوشاند، و بیماری را از بدن می‌زداید: عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ فَاِنَّهُ دَأْبُ الصّالِحینَ قَبْلَکمْ، وَاِنَّ قِیامَ اللَّیلِ قُرْبٌ اِلَی اللهِ، وَمِنْهاةٌ عَنِ اْلاِثْمِ، وَتَکفیرُ السَّیئاتِ وَمَطْرَدَةُ الدّاءِ فِی الْجَسَدِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۲۳.
  23. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب، زیرا آن روش شایستگان پیش از شماست، و بیداری شب انسان را به خدا نزدیک می‌کند، و از گناه باز می‌دارد و گناهان را می‌پوشاند، و بیماری را از بدن می‌زداید: عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ فَاِنَّهُ دَأْبُ الصّالِحینَ قَبْلَکمْ، وَاِنَّ قِیامَ اللَّیلِ قُرْبٌ اِلَی اللهِ، وَمِنْهاةٌ عَنِ اْلاِثْمِ، وَتَکفیرُ السَّیئاتِ وَمَطْرَدَةُ الدّاءِ فِی الْجَسَدِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۲۳.
  24. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب، زیرا آن روش شایستگان پیش از شماست، و بیداری شب انسان را به خدا نزدیک می‌کند، و از گناه باز می‌دارد و گناهان را می‌پوشاند، و بیماری را از بدن می‌زداید: عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ فَاِنَّهُ دَأْبُ الصّالِحینَ قَبْلَکمْ، وَاِنَّ قِیامَ اللَّیلِ قُرْبٌ اِلَی اللهِ، وَمِنْهاةٌ عَنِ اْلاِثْمِ، وَتَکفیرُ السَّیئاتِ وَمَطْرَدَةُ الدّاءِ فِی الْجَسَدِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۲۳.
  25. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب، زیرا آن روش شایستگان پیش از شماست، و بیداری شب انسان را به خدا نزدیک می‌کند، و از گناه باز می‌دارد و گناهان را می‌پوشاند، و بیماری را از بدن می‌زداید: عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ فَاِنَّهُ دَأْبُ الصّالِحینَ قَبْلَکمْ، وَاِنَّ قِیامَ اللَّیلِ قُرْبٌ اِلَی اللّهِ، وَمِنْهاةٌ عَنِ اْلاِثْمِ، وَتَکفیرُ السَّیئاتِ وَمَطْرَدَةُ الدّاءِ فِی الْجَسَدِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۲۳.
  26. امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: بیداری شب باعث سلامتی بدن و خشنودی پروردگار بزرگ و در معرض رحمت و لطف خدا قرار گرفتن و چنگ زدن به اخلاق پیامبران است: قیامُ اللَّیلِ مُصِحَّةٌ لِلْبَدَنِ، وَ مَرْضاةٌ لِلرِّبِّ عَزَّوَجَلَّ، وَ تَعَرُّضٌ لِلرَّحْمَةِ وَ تَمَسُّک بِاَخْلاقِ النَّبِیینَ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۴۴.
  27. امام صادق علیه‌السلام فرمود: نماز شب انسان را خوش سیما و خوش اخلاق و خوشبو می‌کند، و روزی را زیاد، و قرض را ادا می‌کند و غم را می‌برد و دید انسان را نورانی می‌کند: صَلاةُ اللَّیلِ تُحسِنُ الْوَجْهَ، وَتُحْسِنُ الْخُلْقَ، وَتُطِیبُ الرّیحَ، وَتُدِرُّ الرِّزْقَ، وَ تَقْضِی الدَّینَ، وَتَذْهَبُ بالْهَمِّ، وَتَجْلُو الْبَصَرَ. وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۷۲.
  28. حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲.
  29. حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲.
  30. حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲.
  31. حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲.
  32. حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲.
  33. امام صادق علیه‌السلام فرمود: دروغ گفته کسی که گمان کند نماز شب می‌خواند و گرسنگی می‌کشد زیرا نماز شب غذای روز را ضمانت می‌کند: کذِبَ مَنْ زَعَمَ اَنَّهُ یصَلّی صَلاةَ اللَّیلِ وَهُوَ یجُوعُ اِنَّ صَلاةَ اللَّیلِ تَضْمِنُ رِزْقَ النَّهارَ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۵۴.
  34. امام رضا علیه‌السلام فرمود: بر شما باد به نماز شب، هیچ بنده‌ای نیست که آخر شب بیدار شود و هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت آن هفتاد بار استغفار کند مگر اینکه خداوند او را از عذاب قبر و آتش پناه داده و عمر او را طولانی کرده، به زندگی او گشایش خواهد داد. سپس امام علیه‌السلام فرمود: خانه هائی که در آنها نماز شب خوانده می‌شود نورش برای اهل آسمان می‌درخشد همانطور که نور ستارگان برای مردم زمین می‌درخشد: عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ فَما مِنْ عَبْدٍ یقُومُ آخِرَ اللَّیلِ فَیصَلِّی ثَمانَ رَکعاتٍ وَ رَکعَتَی الشَّفْعِ وَ رَکعَةَ الْوَتْرِ وَاسْتَغْفَرَ اللهَ فی قُنُوتِهِ سَبْعینَ مَرَّةً اِلاّ، اُجیرُ مِنْ عَذابِ الْقَبْرِ، وَمِنْ عَذابِ النّارِ، وَمُدَّلَهُ فِی عُمْرِهِ، وَوُسِّعَ عَلَیهِ فِی مَعِیشَتِهِ، ثُمَّ قالَ علیه‌السلام:اِنَّ الْبَیوتَ الَّتی یصَلّی فِیها بِاللَّیلِ یزْهَرُ نُورُها لاِهْلِ السَّماءِ کما یزْهَرُ نُورُ الْکواکبِ لاِهْلِ اْلاَرْضِ. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  35. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  36. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  37. رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: نماز شب مایه خشنودی پروردگار و دوستی فرشتگان و روش پیامبران و نور معرفت و ریشه ایمان و موجب آرامش بدن و نفرت شیطان و سلاح در مقابل دشمن و مستجاب شدن دعا و پذیرش اعمال و برکت روزی است. و نماز شب بین نمازگزار و ملک الموت واسطه می‌شود و چراغ قبر و فرش زیر او در قبر و پاسخ نکیر و منکر و مونس انسان در قبر و زیارت کننده او در قبر تا روز قیامت خواهد بود: صَلاةُ اللَّیلِ مَرْضاةُ الرّبِّ، وَحُبُّ الْمَلائِکةِ، وَسُنَّةُ اْلاَنْبِیاء، وَنُورُ الْمَعْرِفَةِ، وَ اَصْلُ الاْیمانِ، وَ راحَةُ اْلاَبْدانِ، وَکراهِیةُ الشَّیطانِ، وَسِلاحٌ عَلَی الاْعْداءِ، وَ اِجابَةٌ لِلدُّعاءِ، وَقَبُولُ اْلاَعْمالِ، وَبَرَکةٌ فی الرِّزْقِ، وَشفیعٌ بَینَ صاحِبِها وَبَینَ مَلَک الْمَوْتِ، وَ سِراجٌ فی قَبْرِهِ وَ فِر‌اش تَحْتَ جَنْبِهِ، وَجَوابٌ مَعَ مُنْکرٍ و َ نَکیرٍ، وَمُونِسٌ وَزائِرٌ فِی قَبْرِهِ اِلی یوْمِ الْقِیامَةِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۶۱.
  38. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  39. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  40. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  41. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  42. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  43. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  44. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  45. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱.
  46. امام علی علیه‌السلام فرمود: هنگامی که خداوند بزرگ اراده می‌کند مردم روی زمین را گرفتار عذاب کند می‌گوید: اگر نبودند کسانی که مرا بخاطر جلال و جبروتم دوست می‌دارند و مساجد مرا آباد می‌کنند و سحرگاهان استغفار می‌کنند عذابم را بر زمینیان نازل می‌کردم: اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ اِذا اَرادَ اَنْ یُصیبَ اَهْلَ اْلاَرْضِ بِعَذابٍ قالَ لَوْلاَ الذَّینَ یتَحابُّونَ بِجَلالی، وَیعْمُرُونَ مَساجِدی وَیسْتَغْفِرُونَ بِاْلاَسْحارِ لاَنْزَلْتُ بِهِمْ عَذابی.مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۵۰.
  47. قمی، مفاتیح الجنان، کتاب باقیات الصالحات، کیفیت نماز شب.
  48. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: آسوده‌ترین شما در توقفگاه قیامت کسی است که قنوت نماز وتر او طولانی‌تر باشد: اَطْوَلُکمْ قُنُوتا فِی الْوَتْرِ اَطْوَلُکمْ راحَةً یوْمَ القِیامَةِ فِی المَوْقِفِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۲۸۷
  49. قمی، عباس، ‌مفاتیح الجنان، صص۸۶۹-۸۷۲.
  50. رجوع کنید به: عرفانیان، میرزاغلامرضا، «صلاة اللیل» صص ۱۲۵-۱۲۶

منابع

  • حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۹ق.
  • صدوق، محمد بن علی بن بابویه، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی،‌ چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
  • عرفانیان، میرزا غلامرضا، صلاة اللیل، فضلها و وقتها و عددها و کیفیتها و الخصوصیات الراجعة الیها من الکتاب و السنة، النجف الاشرف، مطبعة الادب، ۱۴۰۱ق.
  • قمی، عباس، مفاتیح الجنان، تهران، نشر مشعر، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار،‌ بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.

پیوند به بیرون