حاج علی‌اکرام علیاف
|
| |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | حاج علی‌اکرام علیاف |
| زادروز |
۵ آوریل ۱۹۴۰م ۱۶ فروردین ۱۳۱۹ش |
| شهر تولد | نارداران باکو |
| کشور تولد | آذربایجان |
| تاریخ درگذشت |
۱۷ مارس ۲۰۱۱م ۲۶ اسفند ۱۳۸۹ش |
| شهر درگذشت | نارداران |
| کشور درگذشت | آذربایجان |
| آرامگاه | امامزاده رحیمه خاتون نارداران |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه دوازده امامی |
| پیشه | زراعت • پرورش گل |
| اطلاعات سیاسی | |
| پست‌ها | عضویت در مجلس سنا • مؤسس و دبیرکل حزب اسلامی آذربایجان |
| پیش از | حاج موسوم صمد‌اف |
حاج علی‌اِکرام علی‌اُف (۱۹۴۰-۲۰۱۱م) معروف به خمینیچی و ابوذر قفقاز پس از فروپاشی شوروی، حزب اسلامی آذربایجان را در سال ۱۹۹۲م تأسیس کرد و دبیرکلی آن را برعهده گرفت و اولین رهبر اسلامگرایان معاصر جمهوری آذربایجان و منطقه قفقاز به شمار می‌رود.
حاج علی‌اکرام علیاف در سال‌های ۱۹۹۰-۱۹۹۵ میلادی از حزب به مجلس سنا راه یافت. او به جرم جاسوسی برای ایران، طرفداری از انقلاب اسلامی ایران و برخی مواضعش همچون مخالفت با حضور آمریکا و اسرائیل در جمهوری آذربایجان زندانی شد. علی‌اُف در سال ۲۰۱۱ میلادی درگذشت و در امامزاده رحیمه‌خاتون نارداران به خاک سپرده شد.
زندگی‌نامه
حاج علی‌اکرام علیاف، در پنجم آوریل ۱۹۴۰ میلادی برابر با ۱۶ فروردین ۱۳۱۹ش در نارداران (۲۵ کیلومتری باکو) به دنیا آمد. او اولین رهبر اسلامگرایان معاصر جمهوری آذربایجان و منطقه قفقاز بود و به خمینیچی (طرفدار و عاشق خمینی) و ابوذر قفقاز شهرت داشت. وی فارغ‌التحصیل رشته تربیت‌بدنی از باکو بود اما به زراعت و پرورش گل مشعول بود.
حاج علی‌اکرام از حدود سال ۱۹۷۵ میلادی (۱۳۵۴ش) از زبان یک دانشجوی شیعه و ترک‌زبان یمنی که در باکو تحصیل می‌کرد، نام امام خمینی را شنید. وی پیش از فروپاشی شوروی، به دلیل طرفداری از امام خمینی و انقلاب اسلامی ایران، زیر نظر سازمان امنیت شوروی (ک.گ.ب) بود و از نزدیک‌شدن به مناطق جنوبی آذربایجان به دلیل ترس از فرار به ایران، منع می‌شد. وی در سال ۱۳۶۸ش، برای نخستین‌بار از شوروی به عتبات عالیات عراق سفر کرد و از آنجا به ایران رفت.
حاج‌علی پس از فروپاشی شوروی و تثبیت حکومت حیدر علی‌اِف در آذربایجان بیش از شش سال در زندان بود. در سال ۱۹۹۶ میلادی (۱۳۷۵ش)، حاج‌علی به جرم مخالفت با حضور آمریکا و رژیم صهیونیستی در باکو دستگیر شد. از دیگر اتهامات وی جاسوسی برای ایران بود. البته او این اتهام را رد کرده و ارتباطش با ایران را ناشی از انگیزه‌های مذهبی می‌دانست. چرا که مراجع تقلید ایرانی بودند و فقه شیعه را از حوزه‌های علمیه ایران می‌گرفت. بنابر ادعای حاج علی‌اکرام، آزادی او از زندان در سال ۱۹۹۹ میلادی (۱۳۷۸ش) به سفارش سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت. وی در سال ۲۰۰۲ میلادی (۱۳۸۱ش)، به اتهام تحریک مردم به قیام علیه دولت آذربایجان در جریان کشف حجاب به ۱۸ ماه حبس محکوم گردید و در سال ۲۰۰۳ میلادی از زندان آزاد شد.
اکرام علیاف در ۲۶ اسفند ۱۳۸۹ش برابر با ۱۷ مارس ۲۰۱۱ میلادی، در ۷۱ سالگی از دنیا رفت و در امامزاده رحیمه‌خاتون نارداران به خاک سپرده شد. ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعه در پیامی درگذشت وی را تسلیت گفت. در سال ۱۳۹۴ش مستند «ابوذر قفقاز» که برش‌های کوتاه از زندگی حاج علی‌اکرام است، توسط مهدی نعلبندی ساخته و از شبکه سهند تبریز پخش گردید.
حاج موسوم صمد‌اف و حاج الهام علیاف از جانشینان وی در حزب هستند.
فعالیت‌ها
فعالیت‌های سیاسی، مذهبی و اجتماعی حاج علی‌اکرام به شرح ذیل است:
- تشکیل و رهبری هسته اولیه طرفداران انقلاب اسلامی ایران و مقلدان امام خمینی در نارداران در سال ۱۳۵۷ش
- سامان‌دهی تظاهراتی به نفع انقلاب اسلامی ایران در باکوی عضو فدراسیون شوروی در خرداد ۱۳۵۸ش
- ضبط و تکثیر برنامه‌های رادیویی معارف ایران در بین مردم و خرید رادیوهای کوچک جیبی و دادن آن به افراد شاخص
- پرداخت وجوهات شرعی و کمک‌های مردمی و نیز خرید مخفیانه برخی ادوات جنگی ساخت روس در سال‌های جنگ ایران و عراق و ارسال مخفیانه به ایران در حدود سال‌های ۱۹۸۱-۱۹۸۲ میلادی
- کمک‌رسانی به مردم ایران در زلزله گیلان در سال ۱۳۶۹ش در قالب نمایندگان شوروی
- آرام‌کردن مردم مسلمان باکو و جلوگیری از کشتار ارامنه باکو در سال ۱۹۹۰ میلادی در مناقشه بین آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ
- فعالیت در جبهه خلق و تشکیل شورای دینی حزب.
- انصراف از ادامه همکاری با جبهه خلق به دلیل جهت‌گیری غربی و سکولار و تأسیس حزب اسلامی آذربایجان (A. I. P) و دبیر کلی آن بعد از فروپاشی شوروی در سال ۱۳۷۱ش (۱۹۹۲ میلادی)
- راهیابی از حزب اسلام به مجلس ملی در سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ میلادی
دیدگاه‌ها
حاج علی‌اکرام هدف از تشکیل حزب را برپایی حکومت جمهوری اسلامی می‌دانست. وی در جریان بازدید یک گروه آمریکایی در سال ۱۹۹۵م از دفتر حزب در باکو اعلام کرد که حزبش بر پایه اندیشه‌های دینی و ایدئولوژی اسلامی فعالیت می‌کند.
سید حسن عاملی نماینده ولی فقیه و امام جمعه اردبیل در همایش نکوداشت حاج اکرام در بیانه‌ای اشتباه بودن روابط رژیم صهیونیستی و جمهوری آذربایجان، فریب مردم توسط دولت به واسطه رسانه و ایجاد شایعه‌پراکنی و نفرت علیه ایران، تقلید دولت جمهوری آذربایجان از دولت‌های غربی و ایجاد فرهنگ سکولار و ضد دین، فساد‌زا و فقر‌زا‌بودن تقسیم‌‌بندی موجود کشور از جهت مالی و اقتصاد به رغم داشتن منابع عظیم انرژی و ضرورت ساماندهی‌شدن آذری‌های جهان را از باورهای او دانسته است.
آثار
از حاج علی‌اکرام علیاف آثاری منتشر شده است از جمله:
- کتاب نامه‌هایی از زندان حاوی ۳۰ نامه و ۲۰ یادداشت از دوران زندان وی که به صورت مخفیانه برای خانواده و دوستانش ارسال می‌كرد. این کتاب با ترجمه مصطفی قلی‌زاده علیار در سال ۱۳۸۹ش توسط نشر یاز به چاپ رسید.
- کتاب خاطرات حاج علی‌اکرام علیاف رهبر اسلامگرایان جمهوری آذربایجان به قلم عبدالحسین شهیدی ارسباران که در سال ۱۳۸۵ش از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی در تهران به چاپ رسید.
پانویس
- ↑ ، وبگاه حقایق قفقاز.
- ↑ ، وبگاه حقایق قفقاز.
- ↑ رادمرد، ، وبگاه برگزیده‌ها.
- ↑ ، وبگاه حقایق قفقاز.
- ↑ قلی‌زاده علیار، ، وبگاه شبکه اطلاع‌رسانی دانا.
- ↑ قربانی گلشن‌آباد،، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ قلی‌زاده علیار، ، وبگاه شبکه اطلاع‌رسانی دانا.
- ↑ ، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ قلی‌زاده علیار، ، وبگاه شبکه اطلاع‌رسانی دانا.
- ↑ ، وبگاه حقایق قفقاز.
- ↑ قلی‌زاده علیار، ، وبگاه شبکه اطلاع‌رسانی دانا.
- ↑ رادمرد، ، وبگاه برگزیده‌ها.
- ↑ دل‌آرام، ، وبگاه عصر تبریز.
- ↑ قربانی گلشن‌آباد،، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ قربانی گلشن‌آباد، ، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ قلی‌زاده علیار،، وبگاه شبکه اطلاع‌رسانی دانا.
- ↑ ، وبگاه حقایق قفقاز .
- ↑ ، سایت بنیاد مطالعات قفقاز، بنیاد مطالعات قفقاز.
- ↑ ، وبگاه تبریز بیدار.
- ↑ ، وبگاه حقایق قفقاز.
- ↑ حجتی، ، وبگاه هم‌نوا.
- ↑ قلی‌زاده علیار، ، وبگاه شبکه اطلاع‌رسانی دانا.
- ↑ رادمرد،، وبگاه برگزیده‌ها.
- ↑ قربانی گلشن‌آباد،، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ ، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ ، وبگاه مجله الکترونیکی اخوت.
- ↑ ، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ ، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ↑ رادمرد، ، وبگاه برگزیده‌ها.
- ↑ قلی‌زاده علیار،، وبگاه شبکه اطلاع‌رسانی دانا.
- ↑ نعلبندی، ، وبگاه پایگاه خبری تحلیلی آناج.
- ↑ رادمرد، ، وبگاه برگزیده‌ها.
- ↑ ، وبگاه رهیافتگان.
- ↑ ، وبگاه پرسمان.
- ↑ ، وبگاه سازمان تبلیغات اسلامی.
- ↑ ، وبگاه پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه‌‌های ایران.
منابع
- ، سایت برگزیده‌ها، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اسفند ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت مجله الکترونیکی اخوت، تاریخ درج مطلب: ۲۹ بهمن ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت سازمان تبلیغات اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ خرداد ۱۳۸۹ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت ویکی فقه، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت پایگاه اطلاع رسانی کتابخانه‌‌های ایران، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت حقایق قفقاز، تاریخ درج مطلب: ۲۵ اسفند ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت حقایق قفقاز، تاریخ درج مطلب: ۲۲ اسفند ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت رهیافتگان، تاریخ درج مطلب: ۹ مرداد ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت تبریز بیدار، تاریخ درج مطلب: ۹ آذر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱۴ مهر ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اسفند ۱۳۹۹، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- ، سایت پرسمان، تاریخ درج مطلب: ۲۲ دی ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- حجتی، نرگس، ، سایت هم‌نوا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اسفند ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- دل‌آرام، سمیرا، ، سایت عصر تبریز، تاریخ درج مطلب: ۹ آذر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- قربانی گلشن‌آباد، محمد، ، سایت حقایق قفقاز، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اسفند ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- قلی‌زاده علیار، جواد، ، سایت شبکه اطلاع رسانی دانا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اسفند ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
- نعلبندی، مهدی، «جای خالی حاج علی اکرام در این روزهای آذربایجان»، سایت پایگاه خبری تحلیلی آناج، تاریخ درج مطلب: ۱۹ فروردین ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۹ خرداد ۱۴۰۰ش.
پیوند به بیرون