دودمان زنگیان

زنگیان دودمانی از ترکمانان بودند که از سال ۵۰۶ تا ۶۳۸ جلالی بر سرزمین‌هایی فرمان راندند که امروز در شمال عراق و سوریه واقع است. پایتخت شان نخست حلب و از سال ۱۱۵۴م دمشق بود.

دودمان زنگی (خراجگزار امپراتوری سلجوقی)
۱۱۲۷–۱۲۵۹
Zengid black banner
دودمان زنگی در بزرگترین حد خود
پایتخت	حلب
زبان(های) رایج	ترکی عربی
دین(ها)	سنی تصوف
حکومت	امیرنشین
دودمان زنگیان
• ۱۱۲۷–۱۱۴۶	عمادالدین زنگی (نخستین)
• ۱۲۴۱_۱۲۵۹	محمود ملک ظهیر (واپسین)
تاریخ
• بنیان‌گذاری	۱۱۲۷
• فروپاشی	۱۲۵۹
واحد پول	دینار
پیشین پسین امپراتوری سلجوقی کنت‌نشین ادسا ایلخانان ایوبیان

بنیادگذار این دودمان، عمادالدین زنگی پسر آق‌سنقر از سرداران سلجوقیان بود و ایشان از همین رو به زنگیان آوازه یافتند. مرگ زودهنگام ملکشاه، سبب شد که میان درباریان درباره بر تخت نشستن فرزندان خردسال سلطان کشمکش و جنگ درگیرد، چندان که سراسر روزگار سلطنت برکیارق به مدعیان سلطنت را فروکوفتن گذشت. به این ترتیب قدرت مرکزی سلجوقیان رو به سستی نهاد و چندان که خوارزمشاهیان در فرارود قدرت می‌گرفتند، در گوشه و کنار نیز حکومت‌هایی محلی، چون اتابکان فارس، اتابکان آذربایجان و اتابکان لرستان راه خود را از در حکومت پیش‌می‌گرفتند. زنگیان نیز در همین روزگار برآمدند.

آق‌سنقر از همراهان و یاران نزدیک ملکشاه و حاجب او بود و لقب قسیم‌الدوله و نیز فرمان امارت بر حلب را از او داشت و در لشکرکشی ملکشاه به اورشلیم، از فرماندهان سپاه او بود. اما پس از ملکشاه، در جنگی که میان آق‌سنقر و تُتش پسر آلپ‌ارسلان درگرفت، آق‌سنقر کشته شد. چون برکیارق، عمویش، تتش را در نزدیکی ری شکست داد و در تکریت به زندان کرد، عمادالدین پسر آق‌سنقر به رویارویی با صلیبیان رفت و ایشان را با چندین نبرد پس‌راند.

روزگار حکومت زنگیان بیش‌تر به جنگ‌های صلیبی گذشت. سیف‌الدین و نورالدین، پسران عمادالدین، اگرچه حکومت موصل و حلب را میان خود بخش کردند، اما همواره در پی هم‌پیمانی با دیگر حکومت‌های مسلمان بودند تا بر صلیبیان بتازند. امارت این دودمان با حمله مغول برچیده شد.