خوشرودپی
خوشرودپی یکی از شهرهای شهرستان بابل در استان مازندران و کشور ایران است و به عنوان مرکزبخش بندپی غربی در فاصله ۲۴ کیلومتری جنوب بابل قراردارد. این شهر شامل محله‌های قدیمی پایین خوشرودپی (شهرک) و بالا خوشرودپی و تسکا و افراسیاب‌کلا و بزرودپی و شانه تراش می‌باشد که طبق مصوبه شماره ۹۹۱۲ /ت/۲۱۲۹ک کمیسیون سیاسی دفاعی هیئت دولت و مجوز صاده از وزارت عالیه کشور به شماره ۷۷۹۷/۱/۳/۳۴ مورخ ۱۳۷۹/۸/۱۴ (به شماره ثبت ۱۸۸۹۱/۲/۲۲ مورخ ۱۳۷۹/۱۰/۵ استانداری مازندران) مجوز تأسیس شهر را در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۲۹دریافت و اولین شهردار آن در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۲۷ حکم خود را دریافت نمود. حرفه مردم این شهر و نواحی اطراف بیشتر کشاورزی و باغداری، دامداری و پرورش طیور می‌باشد. مردم خوشرودپی از قومیت طبری هستند و به زبان مازندرانی گویش می‌کنند. این شهر مطابق سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ دارای ۱۲۶۰ خانوار و ۴۷۸۴ نفر جمعیت بوده‌است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر برابر با ۵،۷۴۳ نفر جمعیت بوده است.
| خوشرودپی خِش‌روپه | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | مازندران |
| شهرستان | بابل |
| بخش | بخش بندپی غربی |
| نام(های) دیگر | خوشرود |
| سال شهرشدن | ۱۳۷۹ |
| مردم | |
| جمعیت | ۵،۷۴۳ |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۹- |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۲۵ |
| روزهای یخبندان سالانه | دی وبهمن |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مرتضی بابا تبار صلح‌دار |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۱۱ |
| وبگاه | |
زبان
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر برابر با ۵،۷۴۳ نفر جمعیت بوده است. مردم خوشرودپی از قومیت طبری هستند و به زبان مازندرانی گویش می‌کنند.
جمعیت
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر برابر با ۶۰۰۰ نفر جمعیت بوده است. مردم خوشرودپی به زبان مازندرانی گویش می کنند.
تاریخچه
وجه تسمیه
نام خوشرودپی از نام رودخانه‌ای به نام خشرو که از میان آن می‌گذرد، گرفته شده‌است. تکیه مقریکلا و سقانفار روستای شیاده از اثار تاریخی حومه‌ی شهر خوشرودپی به شمار می‌آیند.
دوران باستان
استان مازندران پیش از اسلام تپورستان (به پهلوی: 
) نامیده می‌شد که برگرفته از نام قوم تپوری (به یونانی: Τάπυροι) می‌باشد که پس از اسلام قوم طبری نام گرفتند و سرزمینشان طبرستان نامیده شد.
به گفته واسیلی بارتلد تپوری‌ها در قسمت جنوب شرقی ولایت سکونت داشتند و در قید اطاعت هخامنشیان درآمده بودند و آماردها مغلوب اسکندر مقدونی و بعد مغلوب اشکانیان شدند و اشکانیان در قرن دوم ق. م آنها را در حوالی ری سکونت دادند و اراضی سابق آماردها به تصرف تپوری‌ها درآمد و بطلمیوس در شرح دیلم یعنی قسمت شرقی گیلان در ساحل بحر خزر فقط از تپوری‌ها نام می‌برد. به گفته مجتبی مینوی قوم آمارد و قوم تپوری در سرزمین مازندران می‌زیستند و تپوری‌ها در ناحیه کوهستانی مازندران و آماردها در ناحیه جلگه‌ای مازندران سکونت داشتند. در سال ۱۷۶ ق. م فرهاد اول اشکانی قوم آمارد را به ناحیه خوار کوچاند و تپوری‌ها تمام ناحیه مازندران را فرو گرفتند و تمام ولایت به اسم ایشان تپورستان نامیده شد. شهرهای آمل، چالوس، کلار، سعیدآباد و رویان جزئی از سرزمین قوم تپوری بودند.
ویلیام اسمیت در فرهنگ لغت جغرافیای یونان و روم می‌نویسد : تپورها قومی بودند که محل سکونت آنها در دوره‌های مختلف تاریخ به نظر می‌رسد در امتداد فضای وسیعی از کشور از ارمنستان به سمت شرق تا آمودریا گسترش یافته بود. استرابون آنها را در کنار دروازه‌های کاسپین و ری، در پارت و بین دربیک و اسرم هیرکانی و همراه با آماردی‌ها و سایر مردم در امتداد سواحل جنوبی دریای مازندران قرار میدهد که آخرین دیدگاه یعنی سکونت در امتداد سواحل جنوبی دریای مازندران مطابق نظر کوینت کورس و دیونیسوس و پلینی هم می‌باشد. بطلمیوس در جایی آنها را در زمره اقوام سرزمین ماد به حساب می‌آورد و در جایی دیگر آنها را به مارگیانا نسبت میدهد. تپوری‌هایی که در پلینی و کوینت کورس به آنها اشاره می‌کند شکی در آن نیست که ناحیه کنونی طبرستان نام خود را از آنها گرفته است. آلیان توصیف عجیبی از تپوری‌هایی که در ماد زندگی می‌کردند ارائه میدهد.
آثار تاریخی
- تپه قلعه کتی در محله بزرودپی و در ورودی شهر
سقاخانه پازمین در روستای پازمین از ابنیه تاریخی و زیبای منطقه.
- تکیه عبدالحسینخانی واقع در روستای مقریکلا از توابع این شهر با بیش از۱۳۰سال قدمت از آثار تاریخی دوره قاجار و از جمله مهم‌ترین آثار ملی شهرستان بابل و استان مازندران می‌باشد و این اثر در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۰۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موسسات عالی
- دانشگاه جامع علمی و کابردی خوشرودپی
- دانشگاه پیام نورواحد بندپی
نامداران
- شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی:حسن ملکشاهی، علی نجفی
- هنرمندان: بیژن بیژنی
- ورزشکاران: جهان پهلوان عیسی رمضانی
مراکز مهم شهری
بلوار شهیددکترداداش نیا به عنوان خیابان اصلی، شمال و جنوب شهر را به هم وصل می‌کند و از محدوده اداره آموزش و پرورش و شهرداری و پاسگاه و بخشداری و موسسات اداری و دولتی و بازار اصلی عبور می‌کند.
امکانات ورزشی
- استادیوم فوتبال شهرک
- سالن سرپوشیده کشتی سید رسول حسینی
- سالن سرپوشیده فوتسال والیبال و بسکتبال و … شهرک
- سالن سرپوشیده فوتسال والیبال و بسکتبال و … تسکا
- زمین چمن و سالن سرپوشیده بزرودپی
- مجتمع تفریحی ورزشی استخر کوثر واقع در جاده سفیدطور
رودخانه
رودخانه خوشرود (در گویش برخی مردم به عنوان بزرو معروف است) که از کلارود و همچنین سد شیاده تغذیه می‌گردد از مرکز شهر عبور می‌کند و انشعابات مختلف آن پس از اتصال به آب بندان بزرگ خوشرودپی برای آبیاری شالیزارهای منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پمپ بنزین
این شهر دارای دو ایستگاه پمپ بنزین ویک CNG در دوسوی جاده اصلی می‌باشد.
مراکز درمانی
این شهر دارای یک درمانگاه قدیمی بابیش از ۳۵ سال قدمت می‌باشد که طی بازدید وزیر بهداشت در سال ۹۴ احداث یک کلینیک تخصصی در محوطه آن در دستور کار قرار گرفته‌است و همچنین در چند مطب پزشک عمومی نیز خدمات درمانی به صورت شبانه‌روزی ارائه می‌گردد. تعداد ۲ واحد داروخانه که یکی از آنها به نوبت شبانه‌روزی می‌باشد نیز در شهر فعال می‌باشد.
بازار محلی
هر هفته بازار محلی موسوم به سه شنبه بازار تشکیل می‌شود که محلی برای عرضه محصولات کشاورزی و دامداری و … می‌باشد.
بانک‌ها
بانکهای صادرات و ملی و کشاورزی و پست بانک در این شهر شعبه دارند.
تابلوی خوش آمدگویی
به شهر کوه و دشت و جنگل خوش آمدید
در قدیم
در لغتنامهٔ دهخدا به نقل از فرهنگ جغرافیایی ایران جلد ۳ در مورد خوشرود آمده: خوشرود دهی است از دهستان بندپی شهرستان بابل مازندران در ۲۱ هزار گزی جنوب باختری بابل و ۹ هزار گزی جنوب شوسهٔ بابل به آمل.
منابع
- http://farmandari-babol.ir بایگانی‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
- http://www.bandpey.mpnu.ac.ir/
- https://web.archive.org/web/20160404184635/http://khoshroudpey.ir/
- اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.
- مختصات و ارتفاع
- ↑ نصری اشرفی، جهانگیر (۱۳۹۹). جعفر شجاع کیوانی، ویراستار. دانشنامهٔ تبرستان و مازندران جلد سوم. نشرنی = ۶۵.
- ↑ نصری اشرافی، جهانگیر (١٣٧٧). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحه ۳۱ جلد اول. شابک ۰-۵-۹۱۱۳۱-۹۶۴.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
- ↑ نصری اشرفی، جهانگیر (۱۳۹۹). جعفر شجاع کیوانی، ویراستار. دانشنامهٔ تبرستان و مازندران جلد سوم. نشرنی = ۶۵.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
- ↑ نصری اشرافی، جهانگیر (١٣٧٧). واژه نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحه ۳۱ جلد اول. شابک ۰-۵-۹۱۱۳۱-۹۶۴.
- ↑ نصری اشرفی، جهانگیر (۱۳۹۹). جعفر شجاع کیوانی، ویراستار. دانشنامهٔ تبرستان و مازندران جلد سوم. نشرنی = ۶۵.
- ↑ عمادی، اسدالله (۱۳۷۲). بازخوانی تاریخ مازندران. نشر فرهنگ خانه مازندران. ص. ۷۲.
- ↑ مارکوارت، یوزف (۱۳۷۳). ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی. ترجمهٔ مریم میر احمدی. تهران انتشارات اطلاعات. ص. ۲۴۵.
- ↑ BORJIAN, HABIB (2004). "Mazandaran: Language and People (The State of Research)". Yerevan State University (به انگلیسی): 289. doi:10.1163/1573384043076045.
- ↑ بارتلد، واسیلی (۱۳۰۸). تذکره جغرافیای تاریخی ایران. اتحادیه تهران. ص. ۲۸۳.
- ↑ مینوی، مجتبی (۱۳۴۲). مازیار. مؤسسه مطبوعاتی امیرکبیر. ص. ۹.
- ↑ محمدپور، صفرعلی (۱۳۸۶). چالوس در آیینه تاریخ. انتشارات کلام مسعود. ص. ۳۷۰.
- ↑ "Dictionary of Greek and Roman Geography, illustrated by numerous engravings on wood. William Smith, LLD. London. Walton and Maberly, Upper Gower Street and Ivy Lane, Paternoster Row; John Murray, Albemarle Street. 1854. ,TAPU´RI". www.perseus.tufts.edu. Retrieved 2021-02-04.
- ↑ لغتنامهٔ دهخدا