شهرستان بهشهر

طبق آخرین سرشماری جمعیت شهرستان بهشهر در سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۱۶۸٬۷۶۹ نفر می‌باشد و پس از شهرستان‌های بابل، ساری، آمل و قائمشهر پرجمعیت‌ترین شهرستان این استان می‌باشد.

• بخش مرکزی شهرستان بهشهر
  • دهستان کوهستان
    • گرجی‌محله، آسیاب سر، کوهستان و شهیدآباد (تروجن)
  • دهستان میان کاله (زاغمرز)
• بخش یانه‌سر
  • دهستان شهدا
  • دهستان عشرستاق

شهرها: خلیل شهر، رستمکلا و بهشهر

شهرستان بهشهر یکی از شهرستان‌های استان مازندران است که از شمال به تالاب بین‌المللی و خلیجِ میانکاله، از شرق به شهرستانِ گلوگاه، از جنوب به دامنه‌های البرز و شهرستانِ دامغان و از غرب به شهرستانِ ساری و نکا محدود می‌شود. بهشهر به دلیلِ آب‌وهوای معتدل و بسیار مطبوعش، در طولِ تاریخ همواره موردِ توجّهِ گردش‌گران، دل‌باختگانِ طبیعت و شاهان و خوانینِ محلّی بوده‌است و وجود کاخ‌های متعدد در این منطقهٔ دیدنی از استان مازندران؛ گواهی برای این ادعاست.

بهشهر در طول تاریخ به نامهای مختلف از جمله «کبودجامه»، «پنج‌هزاره»، «نامیه»، «تمیشه»، «قره‌طغان» و «خرگوران» و «اشرف» خوانده شده‌است. طبقِ اسنادِ تاریخیْ این ناحیه در سالِ ۱۰۲۱هجریِ‌قمری توسّطِ شاه‌عبّاسِ اوّل خریداری شده و از آن پس بوده که نامِ «اشرف» یا «اشرف‌البلاد» گرفته‌است؛ یعنی شریف‌ترینِ شهرها که اقامت‌گاهِ شاه‌عبّاسِ اوّل در مازندران بود. «میرزاغلام‌حسین‌خانِ أفضل‌المَلِکِ‌مستوفی» (متخلّصِ به المعی، مترجم، مورّخ و ادیبِ عصرِ قاجاریه) در کتابِ «س‍ف‍رِ م‍ازن‍دران و وق‍ای‍عِ م‍ش‍روطه» (معروف به رکن‌الأسفار) وجهِ تسمیهٔ دیگری را هم برای اشرف ذکر می‌کند. او معتقد است زمانی که شاه‌عبّاس این شهر را به صورتِ مدرن و امروزی بنا نهاد، پاره‌ای از درباریان گفتند «هنا أشرفُ مِن فَرَح‌آباد» (که نامِ دیگراستراحت‌گاهِ تابستانهٔ شاه‌عبّاس بوده) و هم‌این کلمه به مذاقِ شاه خوش آمد و به عنوانِ نامِ این شهر برگزیدش.<فصلِ ۴، اشرف، صفحاتِ ۸۵و۸۶]</ref> «اسکندربیکِ ترکمانِ‌مُنشی» (مورّخِ صفوی) در کتابِ «تاریخِ عالَم‌آرای عبّاسی» اش دربارهٔ بنای این شهر می‌نویسد: «باغ‌ها و عمارتِ عالی از قبیلِ کاخ، حمّام، تالارها و بیوتاتْ توسّطِ استادانِ چیره‌دست ساخته شده‌است.»

از جمله دیدنی‌های این شهرستان می‌توان به مواردِ زیر اشاره نمود: مجموعهٔ تاریخیِ سدِ عبّاس‌آباد (شاملِ جنگل، دریاچه، قصر، حمّام و برج‌های تاریخی)، مجموعهٔ باغِ صفوی (یا باغِ شاه)، عمارت چهل‌ستون (یا پارکِ ملّتِ فعلی)، بنای تاریخیِ چشمه‌عمارت، کاخِ صفی‌آباد، کاخِ صاحب‌الزّمان، امام‌زاده‌عبداللهِ سفیدچاه، امام‌زاده عبدالله سارو، شبه‌جزیرهٔ میانکاله، خانهٔ قدیمیِ احمدعلی‌خانِ هزارجریبی، حسینیهٔ شیخ‌علی‌زاده، عمارتِ افغان‌نژادِ قره‌تپّه، غارهای التپّه، هوتو و کمربند (با قدمتِ هفتادهزارسال و شاملِ نشانه‌هایی از دورانِ یخچال، عهدِ آهن، نوسنگی و آغازِ پارینه‌سنگی)، روستاهای کِنِت، التپّه و تروجن (شهیدآباد)، برجِ آرام‌گاهیِ امیرکمال‌الدّین در روستایکوهستان، کوسان چشمه کوهستان، آتش‌کده و بقعهٔ بابلکانیِ واقع روستای کوهستان، مهروون رود رستم کلا، پناه‌گاه حیاتِ وحشِ میانکاله، سنگِ‌چشمهٔ گلوگاه، آبشار زنگت، آبشارِ سنگِ نو، چشمهٔ پلنگ‌خِیْل، ارتفاعاتِ فَکِسْتِل، دریای چهارفصل، جنگلِ پاسَنْد، تپّه‌همایون، تالاب و منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ زاغمرز، سایت‌موزه و تپّهٔ تاریخیِ گوهرتپه در رستم کلا (به عنوانِ شاخصِ مطالعاتِ پیش از تاریخِ منطقه).

شبه جزیره میانکاله با طبیعتی بکر، محل اسکان پرندگان مهاجر، حیوانات وحشی در منطقه بوده و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین منابع حیات وحش در جهان به ثبت رسیده‌است. شبه جزیره میانکاله با تپه‌های شنی ساحلی به طول ۵/۶ کیلومتر از دریا منفک می‌گردد. وسعت و به ویژه دهانه آن به نسبت کاهش یا افزایش آب کم و زیاد و کوتاه و دراز می‌شود. فضای شبه جزیره مرغزار نیمه مشجری است که عمده‌ترین درختچه‌های آن را بوته‌های انار و تمشک وحشی تشکیل داده‌اند. همه ساله صدها هزار پرنده مهاجر، از انواع فلامینگو، قو و غازهای خاکستری، پیشانی سفید، قره غاز، انواع اردکها و مرگوس کاکلی در این شبه جزیره فرود می‌آیند و به تولید مثل و زمستان گذارنی می‌پردازند.