اسید استئاریک
اسید استاریک یا اسید استئاریک (به انگلیسی: Stearic acid (که هجای اول کلمهٔ استئاریک در آن، به صورت استیرsteer (استیریک اسید) یا به صورت استایر stair (استایریک اسید) نیز تلفظ می‌شود) یا ۱۸:۰ یک اسید چرب اشباع شده با نام رسمی اسید اکتا دکانوئیک octadecanoic در طبقه‌بندی آیوپاک IUPAC می‌باشد. این ترکیب مومی شکل و جامد بوده و فرمول شیمیایی آن C۱۸H۳۶O۲، یا CH۳ (CH۲) ۱۶COOH می‌باشد. نام آن برگرفته از کلمه یونانی استیر stéar(که در حالت مضافٌ‌الیهی : استئاتوز stéatos خوانده می‌شود) است، که به معنی چربی یا پیه نهنگ آمده‌است. [ماده‌ای که برای شمع‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد]. املاح (نمک‌ها) و استرهای اسید استاریک، اصطلاحاً استئاراتها stearates نامیده می‌شوند.
| اسید استئاریک | |
|---|---|
Octadecanoic acid | |
دیگر نام‌ها C18:0 (Lipid numbers) | |
| شناساگرها | |
| شماره ثبت سی‌ای‌اس | 57-11-4 |
| پاب‌کم | 5281 |
| دراگ‌بانک | DB03193 |
| ChEMBL | CHEMBL46403 |
| جی‌مول-تصاویر سه بعدی | Image 1 |
| |
| خصوصیات | |
| فرمول مولکولی | C18H36O2 |
| جرم مولی | ۲۸۴٫۴۸ g mol |
| شکل ظاهری | white solid |
| چگالی | 0.847 g/cm at 70 °C |
| دمای ذوب | ۶۹٫۶ درجه سلسیوس (۱۵۷٫۳ درجه فارنهایت؛ ۳۴۲٫۸ کلوین) |
| دمای جوش | ۳۸۳ درجه سلسیوس (۷۲۱ درجه فارنهایت؛ ۶۵۶ کلوین) |
| انحلال‌پذیری در آب | 3 mg/L (20 °C) |
| ضریب شکست (nD) | 1.4299 |
| خطرات | |
| لوزی آتش | |
| به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |
 (بررسی) (چیست:  / ؟)
| |
| Infobox references | |
|
| |
منابع غذایی
این ترکیب در بسیاری از چربی‌ها و روغن‌های حیوانی و نباتی یافت می‌شود، اما در مجموع در چربی‌های حیوانی بیشتر از چربی‌های گیاهی موجود است. استثناء مهم در این ارتباط کره کاکائو و کره درخت شیا می‌باشند که تا ۴۵ درصد از اسید چربهای موجود در آن‌ها از اسید استاریک تشکیل شده‌است.
تولید
اسید استاریک از طریق افزودن اسید به چربی حیوانی به همراه آب در فشار و دمای بالا پدید می‌آید که این فرایند، منجر به هیدرولیز تری گلیسیریدها می‌گردد. اسید استاریک همچنین می‌تواند از طریق هیدروژنه کردن برخی از روغن‌های گیاهی اشباع نشده به دست آمده باشد. به‌طور معمول اسید استاریک در واقع ترکیبی از اسید استاریک و اسید پالمیتیک palmitic می‌باشد، هرچند که اسید استاریک خالص نیز به صورت جداگانه در دسترس است.
کاربردها
اسید استاریک به عنوان یک عنصر در ساخت شمع، پلاستیک، مکمل‌های غذایی، پاستیل‌های روغنی و مواد آرایشی، و همین‌طور برای نرم کردن لاستیک، بسیار مفید و سودمند است. همچنین از اسید استئاریک جهت سخت کردن صابون‌ها، و به خصوص صابونهایی که با روغن نباتی ساخته می‌شوند نیز، استفاده می‌شود.
اسید استئاریک همچنین به عنوان یک ترکیب جداکننده، در هنگام ساخت گچ‌های ریخته گری از یک قطعه قالب گچی یا از آشغال و پسماندهٔ قالب استفاده می‌شود، و نیز در موقعی که قالبی با استفاده از یک خاک رس جلا داده شدهٔ اصلی ساخته می‌شود. در این کاربرد، پودر اسید استاریک در آب حل شده و محلول حاصل بر روی سطحی که باید از قالب ریخته‌گری جدا شود، کشیده می‌شود. واکنش این ترکیب با کلسیم موجود در گچ، به شکل‌گیری یک لایه نازک از استئارات کلسیم منجر می‌شود که به صورت یک عامل رهاشونده عمل می‌کند.
استرهای اسید استئاریک با اتیلن گلیکول، گلیکول استئارات و گلیکول دی استئارات، برای ایجاد یک تأثیر مروارید گونه در شامپوها، صابون‌ها، و سایر محصولات آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد به محصولات مذکور در حالتی که به صورت مذاب هستند، افزوده می‌شوند و به آن‌ها اجازه داده می‌شود که تحت شرایط کنترل شده کریستالیزه یا متبلور بشوند .
در آتشکاری یا کارهای مرتبط به آتش، اسید استاریک اغلب برای پوشاندن توسط پودرهای فلزی از قبیل آلومینیم و آهن مورد استفاده واقع می‌شود. این فرایند از طریق جلوگیری از اکسیداسیون، اجازه می‌دهد که ترکیب حاصل شده برای مدت زمان طولانی تری ذخیره بشود.
اسید استاریک همراه با قند (شکر) ساده یا به همراهی شربت ذرت به عنوان یک سخت‌کننده در آب نبات‌ها استفاده می‌شود.[مانند آب نباتهای حاوی ویتامین C که در درمان علایم سرماخوردگی و بیماری‌های دیگر مورد استفاده هستند.]
اسید استاریک به همراه روی و به عنوان استئارات روی، به صورت پودر باد زننده یا آهار زننده بر روی انواع کارت استفاده می‌شود، تا انتقال و جنبش کارت‌ها به راحتی صورت بپذیرد.
اسید استاریک یکی از معمولترین و پرکاربردترین لوبریکان‌ها یا روان‌کننده‌ها در طی تزریق به قالب و تحت فشار قرار دادن پودرهای سرامیکی می‌باشد.
اسید استئاریک به عنوان یک اپی لیم epilame (یا مانع یا سد روی فیلم) نیز آماده می‌شود . این ماده به سطح فیلم افزوده می‌شود تا دقت اجزای مکانیکی آن را بیفزاید و از تغییر خواص سطحی آن جلوگیری کند و گسترش (و یا خزش) آن را کاهش دهد . این قبیل فیلم‌های حاوی روان‌کننده متعاقباً کاربردی خواهند شد.
واکنش‌ها
اسید استئاریک، دستخوش انواعی از واکنش‌های معمول و تیپیک از اسیدهای اشباع شده کربوکسیلیک اسید می‌گردد، از جمله کاهش یافتن به الکل استئاریل stearyl alcohol و استری شدن یا استریفیکاسیون esterification، با طیف وسیعی از الکلها.
اسید استئاریک در همراهی با روغن کرچک برای تهیهٔ نرم‌کننده پارچه و اندازه بندی(سایزینگ) آن، استفاده می‌شود. ترکیب این دو ضمن مخلوط شدن با پتاس سوزاننده یا سودای سوزاننده، حرارت داده می‌شود.
متابولیسم
از یک مطالعهٔ آزمایشگاهی بر روی ایزوتوپ‌های این ترکیب در انسان‌ها این نتیجه‌گیری به عمل آمد که کسری از اسید استئاریک اکسیداتیو موجود در رژیم غذایی که به اسید اولئیک دساچوره و تبدیل می‌شد، ۲٫۴ بار بیشتر از کسری از اسید پالمیتیک بود که به صورت آنالوگ به پالمیتوئیک اسید مبدل می‌گردید. همچنین، اسید استئاریک با احتمال کمتری از استرهای کلسترول تشکیل شده بود. در مطالعات اپیدمیولوژیک و بالینی اسید استئاریک در مقایسه با سایر اسیدهای چرب اشباع شده، با کاهش بیشتری در میزان کلسترول LDL همراه بود. این یافته‌ها ممکن است حاکی از این باشند که اسید استئاریک در مقایسه با دیگر اسیدهای چرب اشباع شده، به میزان کمتری برای سلامتی زیان‌آور است.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ Susan Budavari, ed. (1989). Merck Index (11th ed.). Rahway, New Jersey: Merck & Co., Inc. p. 8761. ISBN 978-0-911910-28-5.