پیهپیه، نوعی خاص از چربی جانوران می‌باشد. فهرست مندرجات۲ - تعریف پیه ۳ - معادل عربی ۴ - کاربرد پیه ۵ - پیه در قرآن ۵.۱ - استثنای آیه ۵.۱.۱ - پیه پشت و کتف گاو و گوسفند ۵.۱.۲ - الحوایا ۵.۱.۳ - پیه مخلوط با استخوان ۵.۱.۴ - تفسیر دیگر از الحوایا ۵.۲ - علت تحریم پیه بر یهود ۵.۲.۱ - مراد از ظلم یهود ۵.۳ - تفسیر مفسران از «اِنّا لَصدِقون» ۵.۴ - نکوهش یهود در مورد فروش پیه ۶ - فهرست منایع ۷ - پانویس ۸ - منبع ۱ - معنای واژه پیهپیه واژه‌ای فارسی به معنای چربی گوسفند و جانوران دیگر است. ۲ - تعریف پیهمادهای است که بر گوشت قرار دارد [۱]
لغت‌نامه، ج ۴، ص ۵۲۹۸، «پیه».
و رنگ و نوع آن بر حسب جنس و سن حیوان متفاوت است [۲]
فرهنگ فارسی، ج۱، ص۹۸۴.
و وجود یا عدم آن در حیوان نشانه چاقی یا لاغری آن شمرده می‌شود. [۳]
اولین دانشگاه، ج۸، ص۴۷.
۳ - معادل عربیمعادل عربی آن «شَحْم» است که دقیقاً به همین معنا به کار رفته است. [۴]
مفردات، ص۴۴۶.
[۵]
لسان‌العرب، ج۷، ص۴۷.
[۶]
التحقیق، ج۵، ص۲۳، «شحم».
۴ - کاربرد پیهپیه ماده‌ای است که افزون بر خوراکی بودن [۷]
اولین دانشگاه، ج۸، ص۲۴.
در تأمین نیازهای صنعتی و دارویی بشر نیز کاربرد دارد. [۸]
دائرة‌المعارف بستانی، ج۱۰، ص۴۲۶ـ۴۲۷.
[۹]
الموسوعة العربیه، ج ۱۴، ص ۸۲ ـ ۸۳.
۵ - پیه در قرآنقرآن کریم از پیه در یک آیه به صراحت یاد کرده و در آن از حرمت پیه گاو و گوسفند بر یهود سخن گفته است: «و عَلَی الَّذینَ هادوا حَرَّمنا کُلَّ ذی ظُفُر ومِنَ البَقَرِ والغَنَمِ حَرَّمنا عَلَیهِم‌شُحومَهُما...». در ادامه آیه، بخشی از پیه این دو حیوان از این حکم استثنا شده و بر آنان حلال شمرده شده است؛ از جمله: ۵.۱ - استثنای آیه۵.۱.۱ - پیه پشت و کتف گاو و گوسفند«ما‌حَمَلَت ظُهورُهُما». [۱۵]
جامع‌البیان، مج۵، ج۸، ص۹۹.
[۱۷]
کشف الاسرار، ج۳، ص۵۱۲ـ۵۱۳.
برخی گفته‌اند: مراد از آن، دنبه گوسفندان است [۱۸]
جامع البیان، مج۵، ج۸، ص۹۹.
[۱۹]
الدر المنثور، ج۳، ص۳۷۹.
؛ ولی عده‌ای دیگر برآن‌اند که مراد پیه پشت و پهلوهای حیوان است. [۲۰]
جامع‌البیان، مج ۵، ج ۸، ص ۹۹؛ التفسیر الکبیر، ج ۷، ص ۲۲۳ ـ ۲۲۴.
نظر گروهی دیگر آن است که در پشت و دو پهلوی حیوان پیه وجود ندارد و مراد از این تعبیر در آیه‌گوشت سفید پشت و دو پهلوی حیوان است که به گوشت قرمز چسبیده است. [۲۱]
التفسیر الکبیر، ج۷، ص۲۲۴.
[۲۲]
اللباب، ج ۸، ص ۴۹۱.
۵.۱.۲ - الحوایا«الحَوایا»که جمع حاویه یا حویه [۲۳]
لسان‌العرب، ج۳، ص۴۰۹-۴۱۰، «حوا».
[۲۵]
التفسیر الکبیر، ج۷، ص۲۲۴.
و به نظر بیشتر مفسران مراد از آن چرب [۲۶]
دائرة المعارف قرآن کریم، جلد ۶، صفحه ۵۸۶
روده‌هاست. [۲۷]
مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۸۵.
[۲۸]
التفسیر الکبیر، ج۷، ص۲۲۴.
[۲۹]
تفسیر قرطبی، ج ۷، ص ۸۳.
۱۸برخی دیگر مراد از آن را شیردان یا شکمبه یا روده حیوان دانسته‌اند که بر روی آن چربی وجود دارد. [۳۰]
التبیان، ج ۴، ص ۱۴۶.
[۳۱]
تفسیر قرطبی، ج ۷، ص ۸۳.
عده‌ای نیز آن را تمامی محتویات شکم حیوان دانسته‌اند که در درون پوشش کره‌ای شکل قرار دارد. ۵.۱.۳ - پیه مخلوط با استخوان«اَو مَا اختَلَطَ بِعَظم».عده‌ای مراد از آن را پیه دنبه و پهلو دانسته‌اند که با استخوان مخلوط است [۳۳]
جامع البیان، مج۵، ج۸، ص۱۰۱.
[۳۵]
مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۸۵.
و برخی گفته‌اند: مراد پیه موجود در رانها، پهلو، سر و چشم است. [۳۶]
جامع البیان، مج۵، ج۸، ص۱۰۱.
[۳۷]
التفسیر الکبیر، ج۷، ص۲۲۴.
[۳۸]
الدر المنثور، ج ۳، ص ۳۷۹.
۵.۱.۴ - تفسیر دیگر از الحوایاگفتنی است که برخی مفسران جمله «اَوِ الحَوایا اَو مَا اختَلَطَ بِعَظم»را در آیه شریفه معطوف به مستثنا منه دانسته‌اند نه مستثنا. بنابراین قول، آیه بر حرمت این بخش از پیه بر یهود دلالت دارد. [۳۹]
التفسیر الکبیر، ج۷، ص۲۲۴.
با توجه به حلیت پیه موجود در این سه مورد بر یهود برخی نتیجه گرفته‌اند که تنها پیه‌ای از گوسفند و گاو بر یهود حرام شده بود که به سهولت از گوشت جدا می‌شد؛ اما پیه‌ای که جدا کردن آن با زحمت همراه بود، بر حلیت خود باقی مانده بود. [۴۰]
تفسیر المنار، ج۸، ص۱۷۲.
تورات نیز به حرمت برخی از پیهها بر یهود اشاره کرده است. [۴۱]
کتاب مقدس، لاویان، ۳: ۱۷.
۵.۲ - علت تحریم پیه بر یهودقرآن کریم علت تحریم پیه را بر یهود ظلم و تجاوزگری آنان دانسته است: «... ذلِکَ جَزَینـهُم بِبَغیِهِم...». ۵.۲.۱ - مراد از ظلم یهودمفسران مراد از ظلم یهود را اموری مانند کشتن انبیای بنی‌اسرائیل، سد کردن راه خدا، خوردن ربا و حلال دانستن اموال مردم ذکر کرده‌اند [۴۳]
مجمع‌البیان، ج ۴، ص ۵۸۵.
[۴۴]
کشف الاسرار، ج ۳، ص ۵۱۳.
[۴۵]
التفسیر الکبیر، ج ۷، ص ۲۲۴.
، چنان‌که در آیات ۱۶۰ ـ ۱۶۱ به برخی از این امور اشاره شده است: «فَبِظُـلم مِنَ الَّذینَ هادوا حَرَّمنا عَلَیهِم طَیِّبـت اُحِلَّت لَهُم وبِصَدِّهِم عَن سَبیلِ اللّهِ کَثیرا • واَخذِهِمُ الرِّبوا وقَد نُهوا عَنهُ واَکلِهِم اَمولَ النّاسِ بِالبـطِـلِ...».برخی برآن‌اند که به سبب ظلم یهود بر خود، خداوند پیه را بر آنان حرام کرد. [۴۷]
مجمع‌البیان، ج۴، ص۵۸۵.
بر پایه برخی احادیث پادشاهان بنی‌اسرائیل تهیدستانشان را از خوردن گوشت پرندگان و چربی‌ها منع کردند و خداوند به این جهت چربی‌های گاو و گوسفند را بر آنان حرام کرد. [۴۸]
مجمع‌البیان، ج۴، ص۵۸۵.
۵.۳ - تفسیر مفسران از «اِنّا لَصـدِقون»در ادامه آیه ۱۴۶ انعام آمده است: «اِنّا لَصـدِقون». به نظر برخی مفسران [۵۲]
دائرة المعارف قرآن کریم، ج۶، ص۵۸۷
مقصود آن است که ما در نقل خبر حرمت این خوراکی‌ها بر یهود راستگو هستیم [۵۳]
جامع البیان، مج۵، ج۸، ص۱۰۲.
[۵۵]
مجمع البیان، ج ۴، ص ۵۸۵.
؛ ولی عده‌ای این جمله را ردّ این ادعای یهود دانسته‌اند که تحریم پیه و دیگر خوراکی‌ها از سوی خود یهودیان و به جهت پیروی از حضرت یعقوب بوده است [۵۶]
التحریر والتنویر، ج۸-۹، ص۱۴۶.
، زیرا وی این خوراکی‌ها را بر خود حرام کرده بود، چنان‌که در آیه۹۳ آل عمران این موضوع آمده است: «کُلُّ الطَّعامِ کانَ حِلاًّ لِبَنِی اِسرءیلَ اِلاّ ما حَرَّمَ اِسرءیلُ عَلی نَفسِهِ مِن قَبلِ اَن تُنَزَّلَ التَّورةُ...».به تصریح مفسران یعقوب(علیه السلام)گوشت چارپایان یا برخی قسمتهای درون شکم حیوانات از جمله پیه را بر خود ممنوع کرده بود [۵۹]
التفسیر الکبیر، ج۸، ص۱۴۸.
[۶۰]
روح المعانی، مج۳، ج۴، ص۴.
؛ ولی بر پایه برخی روایات آن حضرت گوشت شتر را به جهت ناسازگاری آن با مزاج خویش بر خود ممنوع کرده بود. [۶۱]
کنز العمال، ج۹، ص۶۷۲.
احتمال دیگر این است که مراد از«اِنّا لَصـدِقون»درستی اخبار خداوند از بغی یهود و تحریم این خوراکی‌ها به سبب بغی آنان است. [۶۴]
التفسیر الکبیر، ج ۱۳، ص ۲۲۴.
[۶۵]
مجمع البیان، ج ۴، ص۵۸۵.
۵.۴ - نکوهش یهود در مورد فروش پیهپس از حرام شدن پیه این دو حیوان بر یهود، آنان حیله‌گرانه با فروش پیه پول آن را صرف می‌کردند که قرآن کریم در آیاتی ضمن نکوهش این رفتار بنی‌اسرائیل لعن‌شدن آنان را از سوی داود و عیسی یادآور می‌شود:«لُعِنَ الَّذینَ کَفَروا مِن بَنی اِسرءیلَ عَلی لِسانِ داوودَ و عیسَی ابنِ مَریَمَ ذلِکَ بِما عَصَوا و کانوا یَعتَدون • کانوا لا یَتَناهَونَ عَن مُنکَر فَعَلوهُ لَبِئسَ ما کانوا یَفعَلون». مفسران یکی از مصادیق مُنکَر را در این آیه، فروش پیه و صرف کردن پول آن دانسته‌اند. [۶۷]
مجمع‌البیان، ج۳، ص۳۵۸.
[۶۹]
زادالمسیر، ج ۲، ص ۴۰۶.
بنا به روایتی، پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز این گروه از یهودیان را به سبب این‌کار ناپسند نکوهش و نفرین کرده است. [۷۰]
جامع‌البیان، مج۵، ج۸، ص۹۹
[۷۲]
مسند احمد، ج۱، ص۲۵.
[۷۳]
مسند احمد، ج۱، ص۴۳.
حرمت پیه این دو حیوان و برخی خوراکی‌های دیگر بر بنی‌اسرائیل تا بعثت حضرت عیسی(علیه‌السلام)ادامه داشت؛ ولی با نزول انجیل این حرمت از میان برداشته شد [۷۴]
جامع البیان، مج۳، ج۳، ص۳۸۴.
[۷۵]
روض الجنان، ج۴، ص۳۳۶.
[۷۶]
تفسیر قرطبی، ج۴، ص۶۲.
: «و لاُِحِلَّ لَکُم بَعضَ الَّذی حُرِّمَ عَلَیکُم.». ۶ - فهرست منایعاولین دانشگاه و آخرین پیامبر؛ بحارالانوار؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ تفسیر التحریر والتنویر؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر المنار؛ تفسیر نمونه؛ تفسیر نورالثقلین؛ جامع البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ دائرة‌المعارف بستانی؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم؛ روض‌الجنان و روح الجنان؛ زادالمسیر فی علم التفسیر؛ فرهنگ فارسی؛ الکافی؛ کتاب مقدس؛ کشف الاسرار و عدة‌الابرار؛ کنزالعمال فی سنن الاقوال والافعال؛ اللباب فی علوم الکتاب؛ لسان العرب؛ لغت‌نامه؛ مجمع‌البحرین؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ مسند احمد‌بن حنبل؛ مفردات الفاظ القرآن؛ الموسوعة‌العربیة العالمیه؛ المیزان فی تفسیر‌القرآن؛ دائرة المعارف قرآن کریم، جلد ۶، صفحه ۵۸۸. ۷ - پانویس
۸ - منبعدانشنامه موضوعی قرآن. رده‌های این صفحه : احکام خوردنی و آشامیدنی ها | فقه
|