شهوتشهوت یکی از قوای درونی انسان است که در فقه و اخلاق از آن بحث شده است. ۱ - شهوت در لغتشهوت در لغت از ماده شهو به معنای رغبت و اشتهاء داشتن به چیزی یا کسی می باشد. ۲ - محل بحث از آن در فقهاز آن در بابهای طهارت، صوم، اعتکاف، حج و نکاح سخن گفته‌اند. ۲.۱ - شهوت در باب طهارتطهارت: تجدید وضو بعد از بوسیدن همسر از روی شهوت مستحب است؛لیکن برخی در استحباب آن اشکال کرده‌اند. رطوبتی که از انسان خارج می‌شود و منی بودن آن معلوم نیست، در صورتی که خروج آن با فشار توأم با شهوت و سستی بدن باشد، حکم به منی بودن آن می‌شود. در بیمار، دو نشانه خروج با شهوت و سستی بدن کفایت می‌کند. به قول برخی، در زن، خروج با شهوت کفایت می‌کند . امام خمینی در تحریرالوسیله می‌نویسد: «در صورت علم به منی بودن (آنچه بیرون آمده) اشکالی در تحقق جنابت نیست. و اگر نداند، معیار شناختن آن در شخص سالم این است که با فشار و شهوت خارج شده و موجب سستی بدن گردد و ظاهر این است که در شخص بیمار و زن، تنها شهوت کفایت می‌کند ولی ضمیمه کردن وضو به غسل - مخصوصاً برای زن - درصورتی‌که مسبوق به طهارت نباشد احتیاطی است که ترکش سزاوار نیست. بلکه احتیاط (مستحب) آن است که در صورت جمع نبودن سه حالت فوق اگر مسبوق به حدث اصغر باشد هم غسل کند و هم وضو بگیرد و اگر مسبوق به طهارت باشد فقط غسل نماید.» [۴]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۸، کتاب الطهارة، فصل فی غسل الجنابة، القول فی السبب، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
۲.۲ - شهوت در باب صومصوم: بوسیدن همسر و مانند آن چنانچه موجب تحریک شهوت گردد، برای روزه دار- بویژه جوان- مکروه است. اگر بر اثر نگاه شهوت آمیزِ روزه دار به زن، منی از او خارج شود، در صورتی که خروج منی با چنین نگاهی عادت او باشد و قصد وی نیز از نگاه بیرون آمدن منی باشد، روزه‌اش باطل و قضا و کفاره بر او واجب می‌شود؛ اما اگر عادت او خروج منی نباشد و قصد آن را نیز نداشته باشد، آیا روزه‌اش باطل و قضا بر او واجب می‌گردد یا نه؟ مسئله محل اختلاف است . ۲.۳ - شهوت در باب اعتکافاعتکاف: به قول مشهور، بوسیدن و لمس کردن همسر از روی شهوت بر معتکف حرام است. در تحریرالوسیله آمده است: «بلکه این کارها اعتکاف را باطل (نیز) می‌کند.» [۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۲۶، کتاب الصوم، خاتمة فی الاعتکاف، القول فی احکام الاعتکاف، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
به‌عبارت‌دیگر «لمس کردن و بوسیدن از روی شهوت. و جماع کردن اگرچه از روی سهو باشد، اعتکاف را باطل می‌کند و اما در سایر کارهای حرامی که گفته شد بنابر احتیاط (واجب) اگر عمداً یا سهواً مرتکب شود و نیز در مورد لمس کردن و بوسیدن با شهوت که از روی سهو باشند، اگر اعتکاف واجب معیّن باشد باید آن را تمام کند و سپس قضا نماید و اگر واجب معیّن نباشد درصورتی‌که این محرّمات را روز اول یا دوم انجام دهد باید اعتکاف را از نو شروع کند و اگر در روز سوم انجام دهد آن را تمام کند و بعد از سر بگیرد.» [۱۰]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۲۶، کتاب الصوم، خاتمة فی الاعتکاف، القول فی احکام الاعتکاف، مسالة۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
در اینکه در حال اعتکاف، نگاه شهوت آمیز به همسر نیز حرام است یا نه، اختلاف می‌باشد.. ۲.۴ - شهوت در باب حجحج: بوسیدن و لمس کردن همسر از روی شهوت بر محرم حرام و موجب ثبوت کفاره است. نگاه کردن شهوت آمیز به همسر نیز همین حکم را دارد. لیکن از برخی قدما عدم ثبوت کفاره بر اثر آن، نقل شده است. امام خمینی در تحریرالوسیله می‌نویسد: اگر زنی را از روی شهوت ببوسد کفّاره‌اش یک شتر است، و اگر بدون شهوت باشد (کفّاره‌اش) یک گوسفند است اگرچه احتیاط (مستحب) یک شتر است. و اگر به زن خودش از روی شهوت نگاه کند و منی از او بیرون بیاید کفّاره‌اش بنابر مشهور فقها یک شتر است، و اگر از روی شهوت نباشد چیزی بر او نیست، و اگر به غیر زن خودش نگاه کند و از او منی بیرون آید، احتیاط (واجب) آن است که در صورت امکان، یک شتر کفّاره بدهد وگرنه یک گاو و اگر آن هم ممکن نباشد یک گوسفند (کفّاره بدهد). و اگر از روی شهوت او را لمس کند و از او منی بیاید کفّاره بر عهده او است و احتیاط (مستحب) یک شتر است و کفایت گوسفند خالی از قوت نیست. و اگر منی بیرون نیاید کفّاره‌اش یک گوسفند است. [۱۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۴۲، کتاب الحج، القول فی تروک الاحرام، مسالة۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
۲.۵ - شهوت در باب نکاحنکاح: هرگاه پدر از روی شهوت به بدن کنیز خود نگاه کند یا آن را لمس نماید، به قول مشهور، آن کنیز بر پسر حرام می‌گردد. همچنین است اگر پسر به بدن کنیز خود با شهوت نگاه کند یا آن را لمس نماید. به تصریح بسیاری از فقیه ها، نگاه شهوانی به صورت و کف دست کنیز خود موجب حرمت نمی‌شود. در اینکه لمس آن دو موجب حرمت می‌شود یا نه، اختلاف است. [۲۱]
مبانی العروة (النکاح) ج۱، ص ۴۰۹.
بسیار روزه گرفتن و بلند گذاشتن موها جهت فرونشاندن شهوت برای کسی که توانایی ازدواج ندارد، مستحب است. به قول مشهور، نگاه کردن به آن بخش از بدن زنان غیر مسلمان که نپوشاندن آن در میان آنان متعارف می‌باشد، بدون شهوت جایز است. برخی، زنان روستایی و عشایری و غیر آنان را که چنین عرف باشد، در حکم یاد شده به زنان غیر مسلمان ملحق کرده‌اند. [۲۵]
مبانی العروة (النکاح) ج۱، ص ۳۴- ۴۰.
.در وجوب پوشاندن عورت از نابالغ ممیز ی که غریزه شهوت در او به هیجان نیامده، اختلاف است. ۲.۶ - شهوت در ابواب دیگر۱- اگر خویشاوند به چیزی نگاه کند که بر او نگاه به آن جایز نیست مانند عورت، یا نگاهش با شهوت باشد، مانند بیگانه می‌باشد، بنابراین بعد از نهی کردن و تذکر دادن پرتاب کردن چیزی به او جایز است و اگر جنایتی بر او واقع شود هدر است. [۲۷]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۲، فصل فی الدفاع، القول فی القسم الثانی، مسالة۳۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
اگر به‌قصد نگاه با شهوت به پسر صاحب خانه، سر بکشد، صاحب‌خانه حق دارد او را دفع نموده و نهی کند و اگر دست برنداشت، حقّ دارد چیزی را به‌سوی او پرت کند و جنایت واقع شده، هدر می‌باشد. [۲۸]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۵۲۲، فصل فی الدفاع، القول فی القسم الثانی، مسالة۳۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
۲- رجوع (در طلاق رجعی) یا با قول است و آن هر لفظی است که بر انشای رجوع دلالت کند... و یا با فعل است، به اینکه کاری با او بکند که فقط برای شوهر با حلیله‌اش جایز است؛ مانند وطی و بوسیدن و لمس با شهوت یا بدون آن. [۲۹]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۳۷۳، کتاب الطلاق، القول فی الرجعة، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
۳- اگر پسر بچه‌ای را از روی شهوت ببوسد، بلکه اگر مرد یا زن کوچک یا بزرگ را ببوسد، تعزیر می‌شود. [۳۰]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۵۰۳، کتاب الحدود، الفصل الثانی فی اللواط، مسالة۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.
۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص ۷۶۵. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ، رده‌های این صفحه : اعتکاف | حج | دیدگاه های فقهی امام خمینی | فقه | محرمات احرام | مکروهات روزه دار | نکاح | وضو
|