زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

سلامتی





سلامتى یک حالت سالم و بیمار نبودن جسم می باشد.


۱ - معنای سلامتی



سالم و بى عیب بودن و بیمار نبودن را سلامتی می گویند.

۲ - کاربرد سلامتی در فقه



از آن در بابهاى طهارت، صلات، زکات، حج، جهاد، نکاح، کفارات، لعان، قصاص و دیات سخن گفته‌اند.

۲.۱ - سلامتی در باب طهارت


مستحب است انسان در حال سلامتى کفن، سدر و کافور خود را تهیه کند.
[۱] توضیح المسائل مراجع ج۱، ص۳۳۰ م ۵۸۴.


۲.۲ - سلامتی در باب صلات


امام خمینی در تحریرالوسیله می‌فرماید: بدون اشکال، اذان و اقامه برای نمازهای پنج‌گانه - ادا باشد یا قضا، در حضر باشد یا در سفر، در سلامتی‌ باشد یا در بیماری، برای کسی که نماز جماعت می‌خواند یا فرادا، برای مردان و زنان – مستحب مؤکد است، حتی بعضی (از فقها) آن دو را واجب دانسته‌اند و اقوی آن است که آن دو درهرحال؛ مستحب می‌باشند هرچند ترک اذان و اقامه موجب محرومیّت از ثواب فراوانی است. و از شرایط وجوب حضور در نماز جمعه، بیمار نبودن است؛ چنان که سلامت از کوری و لنگی نیز شرط وجوب آن است.
[۵] توضیح المسائل مراجع ج۱، ص۸۶۹.

در اینکه سلامت از جذام، برص و کوری از شرایط امامت نماز جمعه و جماعت است یا نه، اختلاف است.
به عقیده امام خمینی «احتیاط (واجب) آن است که صاحب مرض جذام و برص و کسی که حد شرعی خورده و توبه نموده است، امامت ننمایند و به آن‌ها اقتدا نشود.»

۲.۳ - سلامتی در باب زکات


در زکات انعام ثلاثه (گاو، گوسفند و شتر) در صورت سالم بودن تعداد نصاب، پرداخت حیوان معیوب و بیمار کفایت نمى‌کند.
[۱۰] مستمسک العروة ج۹، ص۸۸.


۲.۴ - سلامتی در باب حج


وجوب حج مشروط به استطاعت و تحقق استطاعت منوط به متمکن بودن فرد از امورى، از جمله برخوردارى از سلامت و توانایى جسمى براى رفتن به مکه و به جا آوردن مناسک حج است.
امام خمینی در تحریرالوسیله آورده است: «(از شرایط وجوب حج) استطاعت از نظر مالی و سلامتی‌ و توانمندی بدن و باز بودن راه و امنیت آن و وسعت داشتن وقت و کافی بودن آن (برای حج) است. بنابراین « قدرت عقلی در وجوب حج کافی نیست، بلکه در وجوب آن استطاعت شرعی معتبر است و استطاعت شرعی توشه سفر و مرکب و سایر چیزهایی (مثل سلامتی) که در آن اعتبار دارد می‌باشد، و با نبودن چنین استطاعتی، حج واجب نیست و کفایت از حجة الاسلام نمی‌کند؛ بدون اینکه بین کسی که با پیاده رفتن و کسب کردن در راه بتواند حج کند و غیر او فرقی باشد؛ خواه چنین کاری مخالف شان و شخصیت او باشد یا نباشد. و (همچنین) بین دور و نزدیک فرقی نیست.»
از شرایط قربانی در حج، سالم بودن آن است. بنابر این، قربانى لنگ و یا یک چشم کفایت نمى‌کند.
به بیان امام خمینی، از جمله شرایط قربانی حج «صحیح‌وسالم بودن (آن است) بنابراین بیمار کفایت نمی‌کند حتی بنابر احتیاط نباید کچلی داشته باشد.»

۲.۵ - سلامتی در باب جهاد


از شرایط وجوب جهاد ابتدایی، سلامت از کورى، زمین‌گیرى و بیمارى بازدارنده از دویدن و سوار شدن است.

۲.۶ - سلامتی در باب نکاح


مستحب است عقیقه سالم و بى عیب باشد.
آیا در حضانت، سلامت از بیمارى مسرى خطرناک، از قبیل پیسی و جذام، شرط است یا نه؟ مسئله اختلافى است.
[۲۰] الأنوار اللوامع ج۲، ص۳۴۰.


۲.۷ - سلامتی در باب لعان


از شرایط صحّت لعان، سلامت ملاعَنه (زن لعان شده) از کرى و لالى است.

۲.۸ - سلامتی در باب کفارات


از شرایط برده‌اى که به عنوان کفاره آزاد مى‌شود، سالم بودن او از عیبهایى است که موجب آزادى قهری وى مى‌گردد، مانند کورى، جذام و زمین گیرى.

۲.۹ - سلامتی در باب قصاص


از شرایط قصاص اعضاى بدن، همسانى عضو آسیب رساننده با عضو آسیب دیده از حیث سالم و شَل بودن است. بنابر این، دست سالم در برابر دست شل قصاص نمى‌شود؛ لیکن اگر عضو جانى شَل باشد، در برابر عضو سالم قصاص مى‌شود.

۲.۱۰ - سلامتی در باب دیات


از شرایط حیوان پرداختى به عنوان دیه قتل، سالم بودن آن از عیب و بیمارى (معیوب و بیمار نبودن) است؛ چنان که سلامت از عیب در دیگر چیزیهایى که به عنوان دیه پرداخت مى‌گردد نیز شرط است.
[۲۴] تحریرالوسیلة ج۲، ص۵۵۵.



۳ - پانویس


 
۱. توضیح المسائل مراجع ج۱، ص۳۳۰ م ۵۸۴.
۲. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۶۱، کتاب الصلاة، المقدمة الخامسة فی الاذان و الاقامة، مسالة۱.    
۳. جواهر الکلام ج۱۱، ص۲۵۷.    
۴. جواهر الکلام ج۱۱، ص۲۶۱-۲۶۳.    
۵. توضیح المسائل مراجع ج۱، ص۸۶۹.
۶. جواهر الکلام ج۱۱، ص۲۹۷-۲۹۹.    
۷. جواهر الکلام ج۱۳، ص۳۸۱-۳۸۳.    
۸. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۹۱، کتاب الصلاة، القول فی شزائط امام الجماعة، مسالة۹.    
۹. العروة الوثقی ج۴، ص۴۰.    
۱۰. مستمسک العروة ج۹، ص۸۸.
۱۱. مستند الشیعة ج۱۱، ص۶۴.    
۱۲. العروة الوثقی ج۴، ص۴۱۶.    
۱۳. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، ثالثها.    
۱۴. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، مسالة۹.    
۱۵. جواهر الکلام ج۱۹، ص۱۳۹.    
۱۶. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۴۷۲، کتاب الحج، القول فی واجبات منی، مسالة۸.    
۱۷. الروضة البهیة ج۲، ص۳۸۲.    
۱۸. جواهر الکلام ج۳۱، ص۲۶۸.    
۱۹. مسالک الأفهام ج۸، ص۴۲۸-۴۲۹.    
۲۰. الأنوار اللوامع ج۲، ص۳۴۰.
۲۱. جواهر الکلام ج۳۴، ص۳۰.    
۲۲. جواهر الکلام ج۳۳، ص۲۰۴.    
۲۳. جواهر الکلام ج۴۲، ص۳۴۸-۳۴۹.    
۲۴. تحریرالوسیلة ج۲، ص۵۵۵.


۴ - منبع



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۵۱۹-۵۲۰.    
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    






منبع: ویکی فقه ویکی فقه
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.