بیسانبیسان آبی شیرین شده است که به دعای پیامبرصلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در نزدیکی مدینه صورت گرفت. ۱ - معرفی بیسانبیسان نام چشمه‌ای نزدیک مدینه به سوی خیبر بود.در ربیع الاول سال ششم ق. عیینة بن حصن فزاری، رئیس بنی فزاره، همراه برخی افراد قبیله خود به شتران پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در غابه، نزدیک مدینه در مسیر شام حمله کرد و مردی از بنی غفار را که مسؤول شتران بود، کشت و همسر او را با خود برد. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم با شنیدن این گزارش، همراه گروهی از مسلمانان به تعقیب آن‌ها پرداخت. این غزوه به ذی قرد شهرت یافت. [۳]
السیرة النبویه، ابن هشام، ج۳، ص۷۵۱.
آورده‌اند که در این غزوه، پیامبر کنار آبی به نام بیسان توقف کرد و از نام آن پرسید. آن گاه که از نام و طعم شور آن آگاه شد، نام نعمان را برای آن آب برگزید. سپس با دعای ایشان طعم آن شیرین و گوارا شد.به گزارشی، سپس طلحة بن عبیدالله این آب را خرید و در راه خدا وقف کرد و نزد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم آمد و از کار خود گزارش داد. رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم او را فیاض خطاب کرد و از آن پس وی «طلحة الفیاض» خوانده شد.سکوت منابع سیره و مغازی نگاری نخستین از این گزارش و نیز تناقض روایت‌ها در وجه تسمیه طلحه به این لقب و زمان آن، [۷]
کتاب السنه، عمر بن ابی عاصم الشیبانی، ص۵۹۹.
[۸]
المعجم الکبیر، الطبرانی، ج۱، ص۱۱۷.
[۹]
الکامل، عبدالله بن عدی، ج۳، ص۲۸۴.
از کوشش برای فضیلت تراشی حکایت دارد؛ در روایتی ضعیف به نقل از پیامبر، یکی از دو چشمه مورد اشاره در آیه ۵۰ رحمن (عینان تجریان) آب بیسان است.جز دو روایت یاد شده، گزارشی دیگر درباره بیسان یافت نشد؛ بیسان همچنین نام شهری در اردن میان حوران و فلسطین استکه در فاصله حدود شش کیلومتری کرانه رود اردن قرار دارد.همچننن این نام بر سرزمینی پر از درختان خرما در یمامهو نیز روستایی در موصلو روستایی در مرو [۱۶]
قلائد الاجیاد، عبدالرحمن الحسنی، ص۸۲.
[۱۷]
مراصد الاطلاع، صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی، ج۱، ص۲۴۱.
اطلاق شده است.۲ - فهرست منابعالاصابه: ابن حجر العسقلانی (م. ۸۵۲ق.) ، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق؛ تاریخ مدینة دمشق: ابن عساکر (م. ۵۷۱ق.) ، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق؛ الثاقب فی المناقب: محمد بن حمزة الطوسی (م. ۵۶۰ق.) ، به کوشش علوان، قم، انصاریان، ۱۴۱۲ق؛ السیرة النبویه: ابن هشام (م. ۲۱۳/۲۱۸ق.) ، به کوشش محمد محیی الدین، مصر، مکتبة محمد علی صبیح، ۱۳۸۳ق؛ قلائد الاجیاد: عبدالرحمن الحسنی (م. ۱۱۰۲ق.) ، به کوشش المنیس، کویت، مرکز البحوث و الدراسات الکویتیه، ۱۴۳۰ق؛ الکامل فی ضعفاء الرجال: عبدالله بن عدی (م. ۳۶۵ق.) ، به کوشش غزاوی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق؛ کتاب السنه: عمر بن ابی عاصم الشیبانی (م. ۲۸۷ق.) ، به کوشش محمد البانی، بیروت، المکتب الاسلامی، ۱۴۱۳ق؛ مراصد الاطلاع: صفی الدین عبدالمؤمن بغدادی (م. ۷۳۹ق.) ، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق؛ المعالم الاثیره: محمد محمد حسن شراب، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۱ق؛ معجم البلدان: یاقوت الحموی (م. ۶۲۶ق.) ، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م؛ المعجم الکبیر: الطبرانی (م. ۳۶۰ق.) ، به کوشش حمدی عبدالمجید، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق. ۳ - پانویس
۴ - منبعحوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله«بیسان». |