فریبندگی منافقان (قرآن)نَفَق، ايجاد سوراخى در زمین است كه راه رهايى داشته باشد -همانند سوراخ موش- پايان يافتن و از بين رفتن. نفاق عبارت است از داخل شدن در شرع و دین از راهى و خروج از آن از راه ديگر، اظهار اسلام با اهل آن و مخفى كردن غير اسلام در درون، ظاهر و باطن متفاوت داشتن، دورویی، ریاکاری. [۴]
فرهنگ بزرگ سخن، ج ۸، ص ۷۸۸۲، «نفاق».
نفاق هم در ایمان است، هم طاعات، هم معاشرت با مردم. نفاق اعمّ از ریا است. در این مقاله آیات مرتبط با فریبندگی منافقان معرفی می‌شوند.۱ - ظاهر فریبنده منافقانمنافقان، داراى ظاهرى آراسته و فريبنده: إِذا جاءَكَ الْمُنافِقُونَ قالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنافِقِينَ لَكاذِبُونَ وَ إِذا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسامُهُمْ وَ إِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ. هنگامى كه منافقان نزد تو مى‌آيند مى‌گويند ما شهادت مى‌دهيم كه حتما تو رسول خدايى- خداوند مى‌داند كه تو قطعا رسول او هستى- ولى خداوند شهادت مى‌دهد كه منافقان دروغگو هستند..... هنگامى كه آنها را مى‌بينى جسم و قیافه آنان تو را در شگفتى فرو مى‌برد، و اگر سخن بگويند به سخنانشان گوش فرا مى‌دهى، اما گويى چوبهاى خشكى هستند كه بر دیوار تكيه داده شده، هر فريادى از هر جا بلند شود بر ضد خود مى‌پندارند، آنها دشمنان واقعى تو هستند از آنان بر حذر باش، خداوند آنها را بكشد چگونه از حق منحرف مى‌شوند؟ این آيه نشانه‌ای را از منافقان ارائه داده، مى‌گويد:" هنگامى كه آنها را مى‌بينى جسم و قيافه آنان تو را در شگفتى فرو مى‌برد" (وَ إِذا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسامُهُمْ). ظاهرى آراسته و قيافه‌هايى جالب دارند. علاوه بر اين چنان شيرين و جذاب سخن مى‌گويند كه" وقتى حرف مى‌زنند تو نيز به سخنانشان گوش فرا مى‌دهى"! (وَ إِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ). جايى كه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله ظاهرا تحت تاثير جذابيت سخنان آنها قرار گيرد تكليف ديگران روشن است. اين از نظر ظاهر و اما از نظر باطن" گويى چوبهاى خشكى هستند كه بر ديوار تكيه داده شده است" (كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ). اجسامى بى‌روح، و صورتهايى بى‌معنى و هيكلهايى تو خالى دارند، نه از خود استقلالى، نه در درون نور و صفايى، و نه اراده و تصمیم محكم و ايمانى دارند، درست همچون چوبهاى خشك تكيه زده بر ديوار! بعضى از مفسران روايت كرده‌اند كه" عبدالله بن ابی" سركرده منافقان مردى درشت اندام، خوش‌قيافه و فصیح و چرب‌زبان بود، هنگامى كه با گروهى از يارانش وارد مجلس رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله مى‌شد اصحاب از ظاهر آنها تعجب مى‌كردند، و به سخنانشان گوش فرا مى‌دادند ولى آنها (به خاطر غرور و نخوتى كه داشتند) كنار ديوار رفته و به آن تكيه كرده، و مجلس را تحت تاثير قيافه و سخنان خود قرار مى‌دادند و آيه ناظر به حال آنها است. سپس مى‌افزايد: آنها چنان تو خالى و فاقد توکل بر خدا و اعتماد بر نفس هستند كه" هر فريادى از هر جا بلند شود آن را بر ضد خود مى‌پندارند" (يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ). ۲ - زبان فریبنده منافقانمنافقان، برخوردار از زبانى شيوا و كلامى جذّاب و فریبنده: ۱. وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يُشْهِدُ اللَّهَ عَلى ما فِي قَلْبِهِ وَ هُوَ أَلَدُّ الْخِصامِ. و از مردم، كسانى هستند كه گفتار آنان، در زندگی دنیا مايه اعجاب تو مى‌شود، (در ظاهر، اظهار محبت شديد مى‌كنند) و خدا را بر آنچه در دل دارند گواه مى‌گيرند. (اين در حالى است كه) آنان، سرسخت‌ترين دشمنانند. ۲. إِذا جاءَكَ الْمُنافِقُونَ قالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنافِقِينَ لَكاذِبُونَ وَ إِذا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسامُهُمْ وَ إِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ. هنگامى كه منافقان نزد تو مى‌آيند مى‌گويند ما شهادت مى‌دهيم كه حتما تو رسول خدايى- خداوند مى‌داند كه تو قطعا رسول او هستى- ولى خداوند شهادت مى‌دهد كه منافقان دروغگو هستند..... هنگامى كه آنها را مى‌بينى جسم و قیافه آنان تو را در شگفتى فرو مى‌برد، و اگر سخن بگويند به سخنانشان گوش فرا مى‌دهى، اما گويى چوبهاى خشكى هستند كه بر دیوار تكيه داده شده، هر فريادى از هر جا بلند شود بر ضد خود مى‌پندارند، آنها دشمنان واقعى تو هستند از آنان بر حذر باش، خداوند آنها را بكشد چگونه از حق منحرف مى‌شوند؟ ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۱۷۳، برگرفته از مقاله «فریبندگی منافقان». رده‌های این صفحه : موضوعات قرآنی | نفاق
|