سومسَوم در دو معنا به کار رفته است، اول به معنای عرضه کالا برای فروش که در این معنا در باب تجارت سخن گفته شده است، دوم به معنای چریدن حیوان که در این معنا در باب زکات بحث شده است. فهرست مندرجات۲ - احکام سَوم به معنای اول ۲.۱ - سَوم از آداب تجارت ۲.۲ - سَوم در بین الطلوعین ۲.۳ - داخل شدن در معامله دیگری ۲.۳.۱ - مراد از داخل شدن در معامله دیگری از ناحیه خریدار ۲.۳.۲ - مراد از داخل شدن در معامله دیگری از ناحیه فروشنده ۲.۳.۳ - استثناء معامه مزایده‌ای ۲.۴ - قبض به سوم از اسباب ضمان ۳ - احکام سوم به معنای دوم ۳.۱ - از شرایط تعلّق زکات ۴ - پانویس ۵ - منبع ۱ - معنای سَومبرای سوم دو معنا بیان شده است: معنای اول: عرضه کالا براى فروش معنای دوم: چریدن حیوان. ۲ - احکام سَوم به معنای اول۲.۱ - سَوم از آداب تجارتاز آداب تجارت، آغاز کردن صاحب کالا به عرضه آن براى فروش است. ۲.۲ - سَوم در بین الطلوعینعرضه کالا براى فروش در بین الطلوعین (طلوع فجر تا طلوع خورشید) کراهت دارد. ۲.۳ - داخل شدن در معامله دیگریداخل شدن در معامله دیگرى بنابر قول مشهور مکروه است. برخى آن را حرام دانستهاند. ۲.۳.۱ - مراد از داخل شدن در معامله دیگری از ناحیه خریدارمراد از آن از ناحیه خریدار آن است که پس از گفت و گو و توافق فروشنده و خریدار بر معامله کالایى، پیش از عقد بیع، فرد سومى با پیشنهاد بهاى بیشتر، فروشنده را نسبت به فروش کالا به او ترغیب نماید، ۲.۳.۲ - مراد از داخل شدن در معامله دیگری از ناحیه فروشندهمراد ازآن از ناحیه فروشنده آن است که فروشنده دوم با عرضه کالاى مرغوبتر با همین قیمت یا همانند آن با قیمت کمتر، نظر خریدار را نسبت به خرید کالاى خود جلب کند. [۶]
التنقیح الرائع ج۲، ص۳۸.
۲.۳.۳ - استثناء معامه مزایدهایمعامله مزایدهاى از این حکم مستثنا است، مگر پس از پایان زمان مزایده و توافق فروشنده با خریدار و ورود در معامله؛ چنان که حرمت یا کراهت دخول در معامله دیگرى پس از توافق یا در آستانه توافق قرار گرفتن مىباشد و قبل از آن، حرام یا مکروه نیست. ۲.۴ - قبض به سوم از اسباب ضمانبنابر قول مشهور از اسباب ضمان، قبض به سوم است؛ بدین معنا که مشترى ضامن کالایى است که هنگام خرید در دستش تلف شده است. برخى ضمان را در چنین فرضى به جهت اینکه قبض با اذن مالک صورت گرفته منتفى دانستهاند. [۹]
مستند الشیعة ج۱۲، ص۱۷۴.
۳ - احکام سوم به معنای دوم۳.۱ - از شرایط تعلّق زکاتاز شرایط تعلّق زکات به شتر، گاو و گوسفند، سائمه بودن آنها (چریدن از مراتع طبیعى و علف بیابان) در طول سال است. ۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۵۵۴-۵۵۵. |