داود بن سلیمان بغدادینقشبندیبغدادی نقشبندی، داودبن سلیمان بن برجیس، ادیب ، دانشمند و متصوّف قرن سیزدهم است. ۱ - تاریخ و محل تولددر سال ۱۲۳۱ [۱]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۴، ص۱۳۶، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶)
[۲]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین، ج۱، ص۴۳۸، بغداد ۱۹۶۹.
و به قولی در سال ۱۲۲۲ [۳]
اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، ستون ۳۶۳، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
در بغداد متولد شده و گویا از سادات موسوی بوده است.
۲ - سفرهای بغدادیبه حجاز و شام و موصل سفر کرد و نزدیک ده سال در مکه اقامت گزید. [۴]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۴، ص۱۳۶، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶)
[۵]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۳۳۲، بیروت ۱۹۸۶.
۳ - مذهب بغدادیبغدادی حنفی مذهب بود [۶]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۴، ص۱۳۶، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶)
، اما سه مذهب دیگر سنی را نیز می‌ستود، و ازاین‌رو برخی وی را شافعی پنداشته‌اند. [۷]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۳۳۲، بیروت ۱۹۸۶.
۴ - طریقت بغدادیدر طریقت، از خلفای شیخ خالد نقشبندیِ شهرزوری به شمار می‌آمد. [۸]
اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۵ - مقابله بغدادی با وهابیتدر روزگار وی، خصوصاً در دوران اقامتش در مکه ، وهابیّت روبه پیشرفت بود و او برای مقابله با آن، آثار متعددی پدید آورده و در آن‌ها از وهابیان، به عنوان کسانی که ریختن خون و ربودن اموال مسلمانان را مباح می‌شمارند، یاد کرده. [۹]
داودبن سلیمان بغدادی، المنحة الوهبیة فی ردالوهابیة، ج۱، ص۲.
۶ - رد اعتقادات وهابیّتمعتقدات وهابیّت، در نهی از توسل به پیامبران و اولیا و منع از طلب شفاعت از آنان و انکار حیات برزخی انتقاد کرده، و با استفاده از آیات و احادیث و اقوال صحابه و فقیهان سنی و حتی کسانی مانند ابن تیمیه و ابن قَیِّم، که از مهم‌ترین رهبران فکری وهابیان‌اند، دلایلی بر رد آنان آورده است، چنانکه در اثبات حیات برزخی، از امّ‌سلمه یاد می‌کند که به هنگام شهادت امام حسین علیه‌السلام ، حضرت پیامبر صلّی اللّه علیه وآله وسلّم را با سر و رویی خاک آلود و اندوهناک به خواب دید. [۱۰]
داودبن سلیمان بغدادی، المنحة الوهبیة فی ردالوهابیة، ج۱، ص۱۸-۱۹.
همچنین به سخن گفتن امام حسین علیه‌السلام پس از شهادت اشاره می‌کند. [۱۱]
داودبن سلیمان بغدادی، المنحة الوهبیة فی ردالوهابیة، ج۱، ص۳۴.
۷ - رد وهابیت هنددر رد وهابیان هند نیز که تحت تأثیر نجدیان، خود را مجتهد ، و از تقلید از امامان چهارگانه بی نیاز می‌دانسته‌اند، اثر مستقلی پدید آورده و در آغاز آن، مناقب چهار امام و خصوصاً ابوحنیفه را بتفصیل آورده و حدیث رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم [۱۲]
داودبن سلیمان بغدادی، المنحة الوهبیة فی ردالوهابیة، ج۱، ص۳۴.
را که به گفته او در صحیحین آمده، بر ابوحنیفه منطبق دانسته است. [۱۳]
داودبن سلیمان بغدادی، و یلیها کتاب اشد الجهاد فی ابطال دعوی الاجتهاد، ص۱۳، استانبول ۱۳۹۴/۱۹۷۴.
۸ - رد سایر نظرات وهابیتدر مباحث دیگر نیز ضمن رد نظر وهابیان درباره لازم نبودن تقلید از یکی از چهار امام ، شیوه آنان را که تکفیر مردم است رد می‌کند [۱۴]
داودبن سلیمان بغدادی، و یلیها کتاب اشد الجهاد فی ابطال دعوی الاجتهاد، ص۲۹، استانبول ۱۳۹۴/۱۹۷۴.
و نظریه آنان را درباره این‌که نذر کردن به نام خدا ، اگر به قصد ایصال ثواب برای انبیا و اولیا باشد، کفر و شرک است، و نیز نظر آنان را در نفی تقدیس پیامبر صلّی اللّه علیه وآله وسلّم و نفی زیارت و تبرک جستن به اولیا و توسل ، باطل می‌شمارد. [۱۵]
داودبن سلیمان بغدادی، و یلیها کتاب اشد الجهاد فی ابطال دعوی الاجتهاد، ص۳۹-۴۳، استانبول ۱۳۹۴/۱۹۷۴.
۹ - مرگ بغدادیوی در رمضان ۱۲۹۹ در ۶۸ سالگی در بغداد درگذشت. [۱۶]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۴، ص۱۳۶، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶)
۱۰ - آثار بغدادی۱) اشدّ الجهاد فی ابطال دعوی الاجتهاد، که در سال ۱۲۹۳ تألیف شده [۱۷]
داودبن سلیمان بغدادی، و یلیها کتاب اشد الجهاد فی ابطال دعوی الاجتهاد، ص۴۴، استانبول ۱۳۹۴/۱۹۷۴.
و همراه المنحة الوهبیة در بمبئی و استانبول به چاپ رسیده است.شیخ عبداللطیف نجدی بغدادی (۱۲۸۳ـ۱۳۶۳) ردیه‌ای برآن نوشته که چاپ هم شده است. [۱۸]
خیرالدین زرکلی، الاعلام،ج۲، ص۳۳۲، بیروت ۱۹۸۶.
[۱۹]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین، ج۱، ص۴۳۸، بغداد ۱۹۶۹.
۲) المنحة الوهبیة فی ردّالوهابیة، بمبئی ۱۳۰۵، [۲۰]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین، ج۱، ص۴۳۸، بغداد ۱۹۶۹.
استانبول ۱۳۹۴.۳) صلح الاخوان فی الرد علی من قال علی المسلمین بالشرک و الکفران، در رد وهابیان. [۲۱]
اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
شاید این اثر همان باشد که کورکیس عواد [۲۲]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین، ج۱، ص۴۳۸، بغداد ۱۹۶۹.
از آن به نام صلح الاخوان من اهل الایمان و بیان الدین القیِّم فی تبرئة ابن تیمیة و ابن قیم یاد کرده و در ۱۳۰۶ در بمبئی چاپ شده است.۴) نحت حدید الباطل و برده بالادلة الذابة عن صاحب البرده، که گویا در دفاع از محمدبن سعید بوصیری (۶۰۸ـ۶۹۱) سراینده قصیده برده در ستایش رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم است. ۵) مناقب المذاهب الاربعة، در ستایش چهار مذهب اهل سنت . ۶) دوحة التوحید، در علم کلام . ۷) رساله در اثبات مسلمانی پدر و مادر رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم، (مراد از مسلمانی ، پیروی از دین حنیف، و نفی اتهام کفر و بت پرستی است) که شاید همان روض الصفا فی بعض مناقب والدالمصطفی باشد که نسخه خطی آن در دانشگاه ریاض موجود است. ۸) الفوائد الجلیة فی نظم الرسالة الوضعیة. ۹) تشطیرالبردة، که ظاهراً تضمین قصیده بُرده است. ۱۰) مُسَلّی الواجد، در تضمین مرثیه شیخ خالد نقشبندی. ۱۱) رساله در رد ابوالثناء محمود آلوسی که در ۱۳۰۶ همراه صلح الاخوان در بمبئی به چاپ رسید و موجب شهرت مؤلف شد. [۲۳]
اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۲۴]
کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین، ج۱، ص۴۳۸، بغداد ۱۹۶۹.
[۲۵]
خیرالدین زرکلی، الاعلام،ج۲، ص۳۳۲، بیروت ۱۹۸۶.
۱۱ - منابع(۱) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰. (۲) داود بن سلیمان بغدادی، المنحة الوهبیة فی ردالوهابیة. (۳) داودبن سلیمان بغدادی، و یلیها کتاب اشد الجهاد فی ابطال دعوی الاجتهاد، استانبول ۱۳۹۴/۱۹۷۴. (۴) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶. (۵) کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین، بغداد ۱۹۶۹. (۶) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶) ۱۲ - پانویس
۱۳ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «داود بن سلیمان بغدادی‌نقشبندی»، شماره۱۵۱۳. |