حقانیت محمد (قرآن)حقانیت رسالت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مورد تأکید خداوند و قران است. در این مقاله آیات مرتبط با حقانیت حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌شوند. فهرست مندرجات۲ - تأکید الهی بر حقانیت پیامبر ۳ - عذاب بعد از اگاهی به حقانیت پیامبر ۴ - اتمام حجت بر حقانیت پیامبر ۵ - قسمهای الهی بر حقانیت پیامبر ۶ - دیدگاه یهود به حقانیت پیامبر ۷ - اطمینان پیامبر از حقانیت راهش ۸ - اثبات حقانیت پیامبر ۹ - شهادت علمای اهل‌کتاب بر حقانیت پیامبر ۱۰ - نشانه‌های حقانیت پیامبر از دیدگاه مشرکان ۱۱ - نقش اندیشه در اثبات حقانیت پیامبر ۱۲ - درخواست اهل‌کتاب برای پذیرش حقانیت پیامبر ۱۳ - امانت الهی بودن حقانیت پیامبر ۱۴ - درخواست معجزه برای قبول حقانیت پیامبر ۱۵ - اثبات حقانیت پیامبر برای منافقان ۱۶ - دلیل عدم حقانیت پیامبر از نظر منافقان و یهود ۱۷ - آگاهان به حقّانیّت پیامبر ۱۷.۱ - احبار ۱۷.۲ - عالمان اهل‌کتاب ۱۷.۳ - جنّ ۱۷.۴ - مرتدّان ۱۸ - اعتراف به حقّانیّت پیامبر ۱۸.۱ - اعتراف بنی‌نظیر ۱۸.۲ - اعتراف نصارا ۱۸.۳ - اعتراف عوام یهود ۱۸.۴ - اعتراف یهود ۱۹ - انکار حقّانیّت پیامبر ۱۹.۱ - در حکم کفر به خدا ۱۹.۲ - لعن الهی و فرشتگان ۱۹.۳ - محرومیت از هدایت الهی ۱۹.۴ - توبیخ منکران ۱۹.۵ - انکار توسط مشرکان ۲۰ - تردید در حقّانیّت پیامبر ۲۰.۱ - شکست‌ها و حوادث ناگوار ۲۰.۲ - ناباوری به رسالت بشر ۲۰.۳ - تردید منافقان ۲۱ - حقّانیّت پیامبر در کتابهای آسمانی ۲۱.۱ - حقّانیّت پیامبر در تورات ۲۲ - دلایل حقّانیّت پیامبر ۲۲.۱ - اقامه شدن برهان ۲۲.۲ - قرآن ۲۲.۳ - تغییر قبله ۲۲.۴ - آگاهی علمای بنی‌اسرائیل ۲۲.۵ - شخصیت پیامبر قبل از بعثت ۲۲.۶ - تبیین ماجرای نزول تورات ۲۲.۷ - دلایل موجود در تورات و انجیل ۲۲.۸ - دلایل حقانیت پیامبر در نظر مشرکان ۲۳ - کتمان حقّانیّت پیامبر ۲۳.۱ - عذاب کتمان‌کنندگان ۲۳.۲ - اعتراف کتمان‌کنندگان ۲۳.۳ - کتمان توسط بنی‌نضیر ۲۳.۴ - توبیخ کتمان‌کنندگان ۲۳.۵ - کتمان از سوی علمای اهل‌کتاب ۲۳.۶ - شرمساری کتمان‌کنندگان ۲۴ - گواهان بر حقّانیّت پیامبر ۲۴.۱ - انبیا ۲۴.۲ - جبرئیل ۲۴.۳ - خدا ۲۴.۴ - علمای اهل‌کتاب ۲۴.۵ - ملائکه ۲۴.۶ - نصارا ۲۴.۷ - یهود ۲۵ - نشانه‌های حقّانیّت پیامبر ۲۵.۱ - گسترش دعوت پیامبر ۲۵.۲ - تغییر قبله ۲۵.۳ - امی بودن پیامبر ۲۵.۴ - خبر غیبی از زندگی حضرت مریم ۲۵.۵ - تأیید پیامبر در تورات ۲۵.۶ - از پیش خود نیاوردن قرآن ۲۵.۷ - تصدیق انبیاء پیشین ۲۵.۸ - گواهی شاهدی از بنی‌اسرائیل ۲۵.۹ - تصدیق تورات ۲۵.۱۰ - هماهنگی قران با تعالیم انبیاء ۲۵.۱۱ - دعوت به تسلیم دربرابر خدا ۲۵.۱۲ - بشارت حضرت عیسی ۲۵.۱۳ - زنده ماندن پیامبر بعد از تهدید الهی ۲۵.۱۴ - پیروزی در جنگ بدر ۲۵.۱۵ - دعوت به مباهله ۲۵.۱۶ - تحدی ۲۵.۱۷ - اطاع از جریان بعثت حضرت موسی ۲۵.۱۸ - در اختیارقرار دادن نشانه‌ها از سوی خدا ۲۵.۱۹ - بیان سرگذشت اهل مدین ۲۵.۲۰ - تبیین ماجرای نزول تورات ۲۵.۲۱ - بیان تاریخ گذشتگان ۲۵.۲۲ - عدم دریافت مزد از مردم ۲۵.۲۳ - نصرت قریب الوقوع بر کافران ۲۵.۲۴ - ذکر مشخصات پیامبر در انجیل ۲۶ - پانویس ۲۷ - منبع ۱ - حقانیت رسالت پیامبرحقّانیّت اسلام و رسالت پيغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَكُمُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنِ اهْتَدى فَإِنَّما يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما يَضِلُّ عَلَيْها وَ ما أَنَا عَلَيْكُمْ بِوَكِيلٍ. [۱]
یونس/سوره۱۰، آیه۱۰۸.
۲. بَلْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ فَهُمْ فِي أَمْرٍ مَرِيجٍ. [۲]
ق/سوره۵۰، آیه۵.
۲ - تأکید الهی بر حقانیت پیامبر••• تأكيد خداوند، بر حقّانيّت رسالت پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: ق وَ الْقُرْآنِ الْمَجِيدِ بَلْ عَجِبُوا أَنْ جاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ فَقالَ الْكافِرُونَ هذا شَيْ‌ءٌ عَجِيبٌ بَلْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ فَهُمْ فِي أَمْرٍ مَرِيجٍ. [۳]
ق/سوره۵۰، آیه۱.
[۴]
ق/سوره۵۰، آیه۲.
[۵]
ق/سوره۵۰، آیه۵.
••• تأييد حقّانيّت و روشنى راه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از سوى خداوند: فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّكَ عَلَى الْحَقِّ الْمُبِينِ. [۶]
نمل/سوره۲۷، آیه۷۹.
۳ - عذاب بعد از اگاهی به حقانیت پیامبرمخالفت با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله، پس از آگاهی به حقانيت آن حضرت، موجب گرفتار شدن به عذاب جهنم: وَ مَنْ يُشاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدى وَ يَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ ما تَوَلَّى وَ نُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَ ساءَتْ مَصِيراً. [۷]
نساء/سوره۴، آیه۱۱۵.
۴ - اتمام حجت بر حقانیت پیامبراتمامحجّت خداوند، بر حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: إِنَّا أَرْسَلْناكَ بِالْحَقِّ بَشِيراً وَ نَذِيراً وَ لا تُسْئَلُ عَنْ أَصْحابِ الْجَحِيمِ. [۸]
بقره/سوره۲، آیه۱۱۹.
۵ - قسمهای الهی بر حقانیت پیامبر••• قسمهای الهی به ستاره‌ها، شب و صبح، براى حقّانیّت قرآن و پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْكُنَّسِ وَ اللَّيْلِ إِذا عَسْعَسَ وَ الصُّبْحِ إِذا تَنَفَّسَ إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ ذِي قُوَّةٍ عِنْدَ ذِي الْعَرْشِ مَكِينٍ. [۹]
تکویر/سوره۸۱، آیات۱۵-۲۰.
••• سوگند خداوند به قرآن حکیم، براى اثبات حقّانيّت رسالت پيامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ. [۱۰]
یس/سوره۳۶، آیه۲.
[۱۱]
یس/سوره۳۶، آیه۳.
••• سوگند خداوند به ديدنيها و ناديدنيها، براى اثبات حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: فَلا أُقْسِمُ بِما تُبْصِرُونَ وَ ما لا تُبْصِرُونَ إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ. [۱۲]
حاقّه/سوره۶۹، آیات۳۸-۴۰.
بنا بر يك احتمال، «رسول كريم» پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله است. [۱۳]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۵۲۵.
[۱۴]
كشف الاسرار، ج ۱۰، ص ۲۱۵.
۶ - دیدگاه یهود به حقانیت پیامبر••• منافع قوم یهود، برتر از اعتراف به حقّانيّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، در ديدگاه عالمان و پيشوايان آنان: وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلا بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ قالُوا أَ تُحَدِّثُونَهُمْ بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَاجُّوكُمْ بِهِ عِنْدَ رَبِّكُمْ أَ فَلا تَعْقِلُونَ. [۱۵]
بقره/سوره۲، آیه۷۶.
بنا بر روايتى از امام باقر علیه‌السلام اين آيه درباره قومى از يهود است. [۱۶]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۲۸۶.
••• تلاش پيشوايان بنی‌قریظه، براى كتمان حقّانيّت رسالت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلا بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ قالُوا أَ تُحَدِّثُونَهُمْ بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَاجُّوكُمْ بِهِ عِنْدَ رَبِّكُمْ أَفَلا تَعْقِلُونَ. [۱۷]
بقره/سوره۲، آیه۷۶.
بنا بر قولى، آيه شريفه درباره يهود بنى‌قريظه است. [۱۸]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۲۸۶.
••• اطمينان يهوديان عصر بعثت، به حقانيت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و انطباق علايم پيامبر موجود در کتاب آسمانی آنان، بر آن حضرت: وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلا بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ قالُوا أَ تُحَدِّثُونَهُمْ بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَاجُّوكُمْ بِهِ عِنْدَ رَبِّكُمْ أَ فَلا تَعْقِلُونَ. [۱۹]
بقره/سوره۲، آیه۷۶.
إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَيِّناتِ وَ الْهُدى مِنْ بَعْدِ ما بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتابِ أُولئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَ يَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ. [۲۰]
بقره/سوره۲، آیه۱۵۹.
۷ - اطمینان پیامبر از حقانیت راهشاطمينان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به حقانيت راه خود، مقتضى توکل او به خدا: فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّكَ عَلَى الْحَقِّ الْمُبِينِ. [۲۱]
نمل/سوره۲۷، آیه۷۹.
۸ - اثبات حقانیت پیامبرتغییر قبله از بیت‌المقدّس به کعبه، اتمام حجّتى از سوى خدا، جهت اثبات حقّانيّت پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. سَيَقُولُ السُّفَهاءُ مِنَ النَّاسِ ما وَلَّاهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كانُوا عَلَيْها ... وَ كَذلِكَ جَعَلْناكُمْ أُمَّةً وَسَطاً لِتَكُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيداً وَ ما جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنْتَ عَلَيْها إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلى عَقِبَيْهِ وَ إِنْ كانَتْ لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمانَكُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ. [۲۲]
بقره/سوره۲، آیه۱۴۲.
[۲۳]
بقره/سوره۲، آیه۱۴۳.
اين آيه شريفه درباره تغيير قبله از بيت‌المقدّس به سوى كعبه است. [۲۴]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۴۱۲.
۲. وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ .... [۲۵]
بقره/سوره۲، آیه۱۵۰.
۹ - شهادت علمای اهل‌کتاب بر حقانیت پیامبرشهادت علمای اهل کتاب در عصر بعثت، بر حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتابِ . [۲۶]
رعد/سوره۱۳، آیه۴۳.
بنابر اينكه مراد از «من عنده علم الكتاب» علماى اهل‌كتاب باشد. [۲۷]
زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف، ج ۲، ص ۵۳۶.
۱۰ - نشانه‌های حقانیت پیامبر از دیدگاه مشرکاناستفاده نكردن از غذا، راه نرفتن در بازارها، داشتن گنج و باغ، نشانه‌هاى صدق و حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از ديدگاه مشركان: وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذا إِلَّا إِفْكٌ افْتَراهُ وَ أَعانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ فَقَدْ جاؤُ ظُلْماً وَ زُوراً وَ قالُوا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ اكْتَتَبَها فَهِيَ تُمْلى عَلَيْهِ بُكْرَةً وَ أَصِيلًا قُلْ أَنْزَلَهُ الَّذِي يَعْلَمُ السِّرَّ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ كانَ غَفُوراً رَحِيماً وَ قالُوا ما لِهذَا الرَّسُولِ يَأْكُلُ الطَّعامَ وَ يَمْشِي فِي الْأَسْواقِ لَوْ لا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَلَكٌ فَيَكُونَ مَعَهُ نَذِيراً أَوْ يُلْقى إِلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْها وَ قالَ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُوراً. [۲۸]
فرقان/سوره۲۵، آیات۴-۸.
۱۱ - نقش اندیشه در اثبات حقانیت پیامبرنقش مؤثّر اندیشه و خردمندی، در ره‌يابى به حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: ... وَ أَسَرُّوا النَّجْوَى الَّذِينَ ظَلَمُوا هَلْ هذا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ أَ فَتَأْتُونَ السِّحْرَ ... بَلْ قالُوا أَضْغاثُ أَحْلامٍ بَلِ افْتَراهُ بَلْ هُوَ شاعِرٌ ... وَ ما أَرْسَلْنا قَبْلَكَ إِلَّا رِجالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ لَقَدْ أَنْزَلْنا إِلَيْكُمْ كِتاباً فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَ فَلا تَعْقِلُونَ. [۲۹]
انبیاء/سوره۲۱، آیه۳.
[۳۰]
انبیاء/سوره۲۱، آیه۵.
[۳۱]
انبیاء/سوره۲۱، آیه۷.
[۳۲]
انبیاء/سوره۲۱، آیه۱۰.
آيه شريفه، مى‌تواند پاسخى باشد به درخواست بهانه جویانه مشرکان از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله مبنى بر آوردن معجزه‌اى براى اثبات حقّانيّت خويش، يعنى اگر آنان تعقّل كنند خواهند فهميد كه قرآن معجزه پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله است. گفتنى است تأكيد شدن اين حقيقت با «لام» قسم و حرف تحقيق «لقد» مؤيّد همين برداشت است.۱۲ - درخواست اهل‌کتاب برای پذیرش حقانیت پیامبریهود و نصارا، خواهان سخن گفتن خداوند با آنان، درباره حقانيت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ قالَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ لَوْ لا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينا آيَةٌ كَذلِكَ قالَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْ تَشابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الْآياتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ. [۳۳]
بقره/سوره۲، آیه۱۱۸.
در آیه ۱۱۳ ، مشركان با تعبير «الّذين لايعلمون» در قبال يهود و نصارا مطرح شده‌اند و در آيه مورد بحث، مشركان با همان تعبير در برابر «الّذين من قبلهم» قرار گرفته‌اند. از اين مقايسه معلوم مى‌شود مقصود از «الّذين من قبلهم» يهود و نصارا است.۱۳ - امانت الهی بودن حقانیت پیامبربيان حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، امانتی الهی در دست اهل‌كتاب: إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها ... [۳۴]
نساء/سوره۴، آیه۵۸.
منظور از امانت، تنها امانتهاى مالى نيست، بلكه شامل‌امانتهاى معنوى از قبيل علوم و معارف حقّه كه بايد به اهلش برسد نيز مى‌شود. يهود وقتى امانتهاى الهى به دست‌شان سپرده شد خيانت كردند و با علم به اينكه دین خدا، توحید است و همانى است كه پيامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله به آن دعوت مى‌كند و پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله همان است كه تورات و انجيل بشارت او را داده با اين حال او را كتمان كردند. [۳۵]
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۳۷۸.
۱۴ - درخواست معجزه برای قبول حقانیت پیامبر••• كفرپيشگان عصر بعثت، خواستار معجزه‌اى جز قرآن، بر حقّانيّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ .... [۳۶]
انعام/سوره۶، آیه۳۷.
۲. وَ يَقُولُونَ لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ .... [۳۷]
یونس/سوره۱۰، آیه۲۰.
۳. وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ .... [۳۸]
رعد/سوره۱۳، آیه۷.
۴. وَ قالُوا لَوْ لا يَأْتِينا بِآيَةٍ مِنْ رَبِّهِ .... [۳۹]
طه/سوره۲۰، آیه۱۳۳.
••• ارائه معجزه‌اى محسوس و قابل رؤيت، توقّع مشركان از پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله جهت اثبات درستى ادّعاى نبوّت و حقّانيّت آن حضرت: أَوْ يُلْقى إِلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْها وَ قالَ الظَّالِمُونَ إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَسْحُوراً. [۴۰]
فرقان/سوره۲۵، آیه۸.
گواه‌طلبى مشركان از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در تأييد حقّانيّت آن حضرت: قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ .... [۴۱]
انعام/سوره۶، آیه۱۹.
۱۵ - اثبات حقانیت پیامبر برای منافقانحقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و ارتباط او با وحی، امرى ثابت شده براى منافقان: يَحْذَرُ الْمُنافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِما فِي قُلُوبِهِمْ .... [۴۲]
توبه/سوره۹، آیه۶۴.
۱۶ - دلیل عدم حقانیت پیامبر از نظر منافقان و یهودنازل نشدن عذاب الهی، به علت اهانتهای منافقان و يهوديان به آنان، دليل عدم حقانيت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در نظر آنان: أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوى ثُمَّ يَعُودُونَ لِما نُهُوا عَنْهُ وَ يَتَناجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصِيَةِ الرَّسُولِ وَ إِذا جاؤُكَ حَيَّوْكَ بِما لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَ يَقُولُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ لَوْ لا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِما نَقُولُ .... [۴۳]
مجادله/سوره۵۸، آیه۸.
۱۷ - آگاهان به حقّانيّت پیامبرلجاجت کفّار و مقابله آنها با پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، در عين آگاهى از حقّانيّت آن حضرت: قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذِي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لا يُكَذِّبُونَكَ وَ لكِنَّ الظَّالِمِينَ بِآياتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ. [۴۴]
انعام/سوره۶، آیه۳۳.
۱۷.۱ - احبارآگاهى علمای بنی‌اسرائیل، از حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: أَ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُمْ آيَةً أَنْ يَعْلَمَهُ عُلَماءُ بَنِي إِسْرائِيلَ. [۴۵]
شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۷.
معناى آيه اين است كه آيا در آگاهى دانشمندان بنى‌اسرائيل به مطابقت نشانه‌هاى پيامبر بشارت داده شده با محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، دليل و نشانه‌اى كافى براى شناخت صدق محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله نمى‌باشد. [۴۶]
طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ۸، ص ۶۲ - ۶۳.
۱۷.۲ - عالمان اهل‌كتاب••• آگاهى اهل‌کتاب، از حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِيقاً مِنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ. [۴۷]
بقره/سوره۲، آیه۱۴۶.
۲. ... وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْياً بَيْنَهُمْ ... [۴۸]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۹.
يهود و نصارا در صدق نبوّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با آنچه در كتاب‌شان در صفت و زمان خروج آن حضرت آمده بود، پس از آنكه بيّنه و حقّانيّت او را ديدند به علّت حسادت و اختلاف، كتمان كردند. [۴۹]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۱۸.
[۵۰]
الزید، عبدالله بن احمد، بغوی، معالم التنزیل، ج ۱، ص ۸۱.
۳. يا أَهْلَ الْكِتابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ أَنْتُمْ تَشْهَدُونَ يا أَهْلَ الْكِتابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْباطِلِ وَ تَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ. [۵۱]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۷۰.
[۵۲]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۷۱.
۴. كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ .... [۵۳]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۶.
۵. الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمُ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ. [۵۴]
انعام/سوره۶، آیه۲۰.
۶. ... وَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ. [۵۵]
انعام/سوره۶، آیه۱۱۴.
۷. الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ الْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَ يُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبائِثَ وَ يَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتِي كانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. [۵۶]
اعراف/سوره۷، آیه۱۵۷.
۸. وَ ما تَفَرَّقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَيِّنَةُ. [۵۷]
بیّنه/سوره۹۸، آیه۴.
••• مجادله عالمان اهل‌كتاب با پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، به رغم آگاهى آنان به حقّانيّت آن حضرت: إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ ... فَإِنْ حَاجُّوكَ فَقُلْ .... [۵۸]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۹.
[۵۹]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۲۰.
۱۷.۳ - جنّآگاهى جنّیان به حقّانيّت رسالت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، با استماع كلام وحى: ۱. وَ إِذْ صَرَفْنا إِلَيْكَ نَفَراً مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قالُوا أَنْصِتُوا فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلى قَوْمِهِمْ مُنْذِرِينَ قالُوا يا قَوْمَنا إِنَّا سَمِعْنا كِتاباً أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسى مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ وَ إِلى طَرِيقٍ مُسْتَقِيمٍ. [۶۰]
احقاف/سوره۴۶، آیه۲۹.
[۶۱]
احقاف/سوره۴۶، آیه۳۰.
۲. قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً يَهْدِي إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ وَ لَنْ نُشْرِكَ بِرَبِّنا أَحَداً وَ أَنَّهُ تَعالى جَدُّ رَبِّنا مَا اتَّخَذَ صاحِبَةً وَ لا وَلَداً. [۶۲]
جنّ/سوره۷۲، آیات۱-۳.
۳. وَ أَنَّهُ لَمَّا قامَ عَبْدُ اللَّهِ يَدْعُوهُ كادُوا يَكُونُونَ عَلَيْهِ لِبَداً. [۶۳]
جنّ/سوره۷۲، آیه۱۹.
مرجع ضمير فاعلى «كادوا ...» طبق يك احتمال، جنّ است و مقصود از عبداللّه، پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است. [۶۴]
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲۰، ص ۵۰.
۱۷.۴ - مرتدّانآگاهى اهل ارتداد بر حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ .... [۶۵]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۶.
۱۸ - اعتراف به حقّانيّت پیامبر۱۸.۱ - اعتراف بنینظیراعتراف بنی‌قریظه، به حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلا بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ قالُوا أَ تُحَدِّثُونَهُمْ بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ ... [۶۶]
بقره/سوره۲، آیه۷۶.
طبق شأن نزول ذكر شده، آيه مزبور مربوط به بنى‌قريظه است. [۶۷]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۲۸۶.
همچنين مقصود از «بما فتح اللّه عليكم» اطّلاع آنان از اوصاف پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله به وسيله تورات و تطبيق آنها بر آن حضرت است. [۶۸]
آلوسی، شهاب الدین، روح المعانی، ج ۱، ص ۳۰۰.
[۶۹]
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۲۱۴.
۱۸.۲ - اعتراف نصارااعتراف نصارا به حقّانيّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، سبب برخوردارى آنان از بهشت جاودان: ... وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قالُوا إِنَّا نَصارى ... يَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا ... وَ ما لَنا لا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما جاءَنا مِنَ الْحَقِ ... فَأَثابَهُمُ اللَّهُ بِما قالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ ذلِكَ جَزاءُ الْمُحْسِنِينَ. [۷۰]
مائده/سوره۵، آیات۸۲-۸۵.
۱۸.۳ - اعتراف عوام یهوداعتراف عوام یهود در حضور مسلمانان به حقّانيّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله و انطباق نشانه‌هاى پيامبر موعود بر آن حضرت: وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلا بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ قالُوا أَ تُحَدِّثُونَهُمْ بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَاجُّوكُمْ بِهِ عِنْدَ رَبِّكُمْ أَ فَلا تَعْقِلُونَ. [۷۱]
بقره/سوره۲، آیه۷۶.
آيات، درباره يهود است. [۷۲]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۲۸۶.
۱۸.۴ - اعتراف یهوداقرار یهود به حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلا بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ قالُوا أَ تُحَدِّثُونَهُمْ بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَاجُّوكُمْ بِهِ عِنْدَ رَبِّكُمْ أَ فَلا تَعْقِلُونَ. [۷۳]
بقره/سوره۲، آیه۷۶.
۱۹ - انكار حقّانيّت پیامبر۱۹.۱ - در حکم کفر به خداانكار حقّانيّت رسالت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، در حكم کفر به خداوند: وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ وَ ما لَنا لا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما جاءَنا مِنَ الْحَقِ ... وَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَحِيمِ. [۷۴]
مائده/سوره۵، آیه۸۳.
[۷۵]
مائده/سوره۵، آیه۸۴.
[۷۶]
مائده/سوره۵، آیه۸۶.
۱۹.۲ - لعن الهی و فرشتگانانكار حقانيت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى (برخى) اهل‌كتاب، درپى‌دارنده لعنت خدا، فرشتگان و تمامى مردم: كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ ... أُولئِكَ جَزاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ. [۷۷]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۶.
[۷۸]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۷.
بنا بر قولى، آيه شريفه درباره اهل‌كتاب است. [۷۹]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۸۹.
۱۹.۳ - محرومیت از هدایت الهیانكار رسالت پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى اهل‌كتاب، با وجود دلايل روشن بر حقّانيّت آن حضرت، عامل محروميّت آنان از هدایت الهی: كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ. [۸۰]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۶.
۱۹.۴ - توبیخ منکرانتوبيخ خداوند از مشرکان، به علّت انكار دلايل حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ إِنَّهُ لَتَنْزِيلُ رَبِّ الْعالَمِينَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ وَ إِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ أَ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُمْ آيَةً أَنْ يَعْلَمَهُ عُلَماءُ بَنِي إِسْرائِيلَ. [۸۱]
شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۲.
[۸۲]
شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۳.
[۸۳]
شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۶.
[۸۴]
شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۷.
۱۹.۵ - انکار توسط مشرکان••• انكار حقانيت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى مشركان، با وجود دليل روشن بر آن: قُلْ إِنِّي عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَ كَذَّبْتُمْ بِهِ ما عِنْدِي ما تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ يَقُصُّ الْحَقَّ وَ هُوَ خَيْرُ الْفاصِلِينَ. [۸۵]
انعام/سوره۶، آیه۵۷.
بنا بر يك قول، مقصود از «بيّنه» قرآن است. [۸۶]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۴۷۹.
••• مشركان، منكر حقانيت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، به علت جهل، لجاجت و ناديده گرفتن معجزات آن حضرت: وَ قالَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ لَوْ لا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينا آيَةٌ كَذلِكَ قالَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْ تَشابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الْآياتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ. [۸۷]
بقره/سوره۲، آیه۱۱۸.
۲۰ - ترديد در حقّانيّت پیامبر۲۰.۱ - شكستها و حوادث ناگوارشكستها و حوادث ناگوار، موجب تردید مسلمانان سست‌انديشه، در مورد حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعاساً يَغْشى طائِفَةً مِنْكُمْ وَ طائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنْفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَلْ لَنا مِنَ الْأَمْرِ مِنْ شَيْ‌ءٍ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ ما لا يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كانَ لَنا مِنَ الْأَمْرِ شَيْ‌ءٌ ما قُتِلْنا هاهُنا .... [۸۸]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۵۴.
۲۰.۲ - ناباوری به رسالت بشرترديد در حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، نشئت‌يافته از ناباورى به رسالت بشر از طرف خدا: بَلْ عَجِبُوا أَنْ جاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ فَقالَ الْكافِرُونَ هذا شَيْ‌ءٌ عَجِيبٌ بَلْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ فَهُمْ فِي أَمْرٍ مَرِيجٍ . [۸۹]
ق/سوره۵۰، آیه۲.
[۹۰]
ق/سوره۵۰، آیه۵.
كفّار، گمان مى‌كردند كه فقط به فرشته وحى مى‌شود و از اينكه به پيامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله با عنوان رسول در قالب بشر به او وحى شد و به سوى آنان برانگيخته گرديد، تعجّب كرده، او را انكار نمودند. [۹۱]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۲۱۱.
۲۰.۳ - تردید منافقانشک و تردید منافقان صدر اسلام، نسبت به حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: أَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَمِ ارْتابُوا أَمْ يَخافُونَ أَنْ يَحِيفَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَ رَسُولُهُ ... [۹۲]
نور/سوره۲۴، آیه۵۰.
به گفته برخى از مفسّران، آيات ياد شده درباره منافقان نازل شده است. [۹۳]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۲۳۶.
[۹۴]
زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف، ج ۳، ص ۲۴۹.
۲۱ - حقّانيّت پیامبر در كتابهاى آسمانىبيان صفات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در كتابهاى آسمانى پيشين، دليل بر حقّانيّت آن حضرت: فَإِنْ كُنْتَ فِي شَكٍّ مِمَّا أَنْزَلْنا إِلَيْكَ فَسْئَلِ الَّذِينَ يَقْرَؤُنَ الْكِتابَ مِنْ قَبْلِكَ لَقَدْ جاءَكَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ المُمْتَرِينَ. [۹۵]
یونس/سوره۱۰، آیه۹۴.
مقصود از «فسئل» سؤال كردن از صفات پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله است كه در كتابهاى آسمانى‌شان آمده بود.۲۱.۱ - حقّانيّت پیامبر در توراتتورات، حاوى شواهد و نشانه‌هايى بر حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. أَ فَتَطْمَعُونَ أَنْ يُؤْمِنُوا لَكُمْ وَ قَدْ كانَ فَرِيقٌ مِنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلامَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ ما عَقَلُوهُ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلا بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ قالُوا أَ تُحَدِّثُونَهُمْ بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَاجُّوكُمْ بِهِ عِنْدَ رَبِّكُمْ أَفَلا تَعْقِلُونَ. [۹۶]
بقره/سوره۲، آیه۷۵.
[۹۷]
بقره/سوره۲، آیه۷۶.
اين آيات، درباره يهود است. [۹۸]
طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۱۴-۳۱۵.
[۹۹]
ثعلبی، ابواسحاق احمد، الکشف و البیان، ج ۱، ص ۲۲۲.
۲. فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ يَكْتُبُونَ الْكِتابَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هذا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لِيَشْتَرُوا بِهِ ثَمَناً قَلِيلًا فَوَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا كَتَبَتْ أَيْدِيهِمْ وَ وَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا يَكْسِبُونَ. [۱۰۰]
بقره/سوره۲، آیه۷۹.
در روايتى از امام باقر عليه‌السلام آيه شريفه درباره احبار يهود است. [۱۰۱]
طوسی، محمد بن حسن، التّبیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۲۲.
۳. وَ لَمَّا جاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُمْ نَبَذَ فَرِيقٌ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ كِتابَ اللَّهِ وَراءَ ظُهُورِهِمْ كَأَنَّهُمْ لا يَعْلَمُونَ. [۱۰۲]
بقره/سوره۲، آیه۱۰۱.
۴. الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ .... [۱۰۳]
بقره/سوره۲، آیه۱۴۶.
۵. إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَيِّناتِ وَ الْهُدى مِنْ بَعْدِ ما بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتابِ ... [۱۰۴]
بقره/سوره۲، آیه۱۵۹.
بنابراينكه مراد از «الكتب» تورات باشد. [۱۰۵]
ابن عاشور، طاهر بن محمد، تفسیر التحریر و التنویر، ج ۲، ص ۶۶.
۶. كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ .... [۱۰۶]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۶.
۷. وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَمَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ خاشِعِينَ لِلَّهِ لا يَشْتَرُونَ بِآياتِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلًا أُولئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ. [۱۰۷]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۹۹.
۸. فَبِما نَقْضِهِمْ مِيثاقَهُمْ ... يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ نَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ ... [۱۰۸]
مائده/سوره۵، آیه۱۳.
آيه ياد شده، مربوط به يهود است كه مطالب مربوط به اطاعت از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله را كه در تورات آمده بود رها كردند. [۱۰۹]
آلوسی، شهاب‌الدین، روح المعانی، ج ۳، ص ۱۸۳.
۹. الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمُ .... [۱۱۰]
انعام/سوره۶، آیه۲۰.
۱۰. ... وَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِ .... [۱۱۱]
انعام/سوره۶، آیه۱۱۴.
۱۱. أَ فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ يَتْلُوهُ شاهِدٌ مِنْهُ وَ مِنْ قَبْلِهِ كِتابُ مُوسى ... فَلا تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ .... [۱۱۲]
هود/سوره۱۱، آیه۱۷.
۱۲. مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ .... [۱۱۳]
فتح/سوره۴۸، آیه۲۹.
۲۲ - دلايل حقّانيّت پیامبر۲۲.۱ - اقامه شدن برهاناقامه شدن برهان بر حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، براى مشركان و اهل‌كتاب: لَمْ يَكُنِ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ وَ الْمُشْرِكِينَ مُنْفَكِّينَ حَتَّى تَأْتِيَهُمُ الْبَيِّنَةُ رَسُولٌ مِنَ اللَّهِ يَتْلُوا صُحُفاً مُطَهَّرَةً وَ ما تَفَرَّقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَيِّنَةُ. [۱۱۴]
بیّنه/سوره۹۸، آیه۱.
[۱۱۵]
بیّنه/سوره۹۸، آیه۲.
[۱۱۶]
بیّنه/سوره۹۸، آیه۴.
۲۲.۲ - قرآن••• قرآن، دليل روشن و گواه حقّانيّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. قُلْ إِنِّي عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي ... [۱۱۷]
انعام/سوره۶، آیه۵۷.
مراد از «بيّنة» قرآن است. [۱۱۸]
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۱۱۴.
۲. أَ فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ يَتْلُوهُ شاهِدٌ مِنْهُ ... [۱۱۹]
هود/سوره۱۱، آیه۱۷.
مقصود از «شاهد منه» قرآن است. [۱۲۰]
ابن عاشور، طاهر بن محمد، تفسیر التحریر و التنویر، ج ۱۲، ص ۲۸.
••• قرآن، معجزه‌اى كافى براى اثبات حقانيت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. وَ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكافِرِينَ. [۱۲۱]
بقره/سوره۲، آیه۲۳.
[۱۲۲]
بقره/سوره۲، آیه۲۴.
۲. وَ لَقَدْ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ آياتٍ بَيِّناتٍ وَ ما يَكْفُرُ بِها إِلَّا الْفاسِقُونَ. [۱۲۳]
بقره/سوره۲، آیه۹۹.
۳. أَ فَلا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلافاً كَثِيراً. [۱۲۴]
نساء/سوره۴، آیه۸۲.
۴. قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ. [۱۲۵]
انعام/سوره۶، آیه۱۹.
۵. قُلْ إِنِّي عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَ كَذَّبْتُمْ بِهِ ما عِنْدِي ما تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ يَقُصُّ الْحَقَّ وَ هُوَ خَيْرُ الْفاصِلِينَ. [۱۲۶]
انعام/سوره۶، آیه۵۷.
۶. أَ فَغَيْرَ اللَّهِ أَبْتَغِي حَكَماً وَ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ إِلَيْكُمُ الْكِتابَ مُفَصَّلًا وَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ. [۱۲۷]
انعام/سوره۶، آیه۱۱۴.
[۱۲۸]
انعام/سوره۶، آیه۱۱۵.
۷. وَ إِذا لَمْ تَأْتِهِمْ بِآيَةٍ قالُوا لَوْ لا اجْتَبَيْتَها قُلْ إِنَّما أَتَّبِعُ ما يُوحى إِلَيَّ مِنْ رَبِّي هذا بَصائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ. [۱۲۹]
اعراف/سوره۷، آیه۲۰۳.
۸. وَ ما كانَ هذَا الْقُرْآنُ أَنْ يُفْتَرى مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَ تَفْصِيلَ الْكِتابِ لا رَيْبَ فِيهِ مِنْ رَبِّ الْعالَمِينَ. [۱۳۰]
یونس/سوره۱۰، آیه۳۷.
۹. أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَياتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ فَإِلَّمْ يَسْتَجِيبُوا لَكُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللَّهِ وَ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ. [۱۳۱]
هود/سوره۱۱، آیه۱۳.
[۱۳۲]
هود/سوره۱۱، آیه۱۴.
۱۰. وَ قالُوا لَوْ لا يَأْتِينا بِآيَةٍ مِنْ رَبِّهِ أَ وَ لَمْ تَأْتِهِمْ بَيِّنَةُ ما فِي الصُّحُفِ الْأُولى. [۱۳۳]
طه/سوره۲۰، آیه۱۳۳.
۱۱. لَقَدْ أَنْزَلْنا إِلَيْكُمْ كِتاباً فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَ فَلا تَعْقِلُونَ. [۱۳۴]
انبیاء/سوره۲۱، آیه۱۰.
۱۲. أَ وَ لَمْ يَكْفِهِمْ أَنَّا أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ يُتْلى عَلَيْهِمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَرَحْمَةً وَ ذِكْرى لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ. [۱۳۵]
عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۱.
وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ. [۱۳۶]
یس/سوره۳۶، آیه۲.
[۱۳۷]
یس/سوره۳۶، آیه۳.
۱۳. رَسُولًا يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِ اللَّهِ مُبَيِّناتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ مَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَ يَعْمَلْ صالِحاً يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقاً. [۱۳۸]
طلاق/سوره۶۵، آیه۱۱.
۲۲.۳ - تغییر قبلهتعيين کعبه به صورت قبله مسلمانان، موجب روشن شدن حقّانيّت پيامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله براى گروهى از مخالفان: وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِي وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتِي عَلَيْكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ. [۱۳۹]
بقره/سوره۲، آیه۱۵۰.
۲۲.۴ - آگاهی علمای بنیاسرائیلآگاهى و اطّلاع عالمان بنی‌اسرائیل از آمدن قرآن، دليل حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: أَ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُمْ آيَةً أَنْ يَعْلَمَهُ عُلَماءُ بَنِي إِسْرائِيلَ. [۱۴۰]
شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۷.
۲۲.۵ - شخصیت پيامبر قبل از بعثتزندگی و شخصيّت پيش از بعثت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، دليلى روشن براى حقّانيّت رسالت آن حضرت: قُلْ لَوْ شاءَ اللَّهُ ما تَلَوْتُهُ عَلَيْكُمْ وَ لا أَدْراكُمْ بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِيكُمْ عُمُراً مِنْ قَبْلِهِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ. [۱۴۱]
یونس/سوره۱۰، آیه۱۶.
۲۲.۶ - تبیین ماجرای نزول توراتتبيين ماجراى نزول تورات بر موسی علیه‌السلام از سوى پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله به رغم عدم حضور او در آنجا، گواهى بر حقّانيّت رسالت آن حضرت: وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الْغَرْبِيِّ إِذْ قَضَيْنا إِلى مُوسَى الْأَمْرَ وَ ما كُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِينَ وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ. [۱۴۲]
قصص/سوره۲۸، آیه۴۴.
[۱۴۳]
قصص/سوره۲۸، آیه۴۶.
۲۲.۷ - دلایل موجود در تورات و انجیلوجود دلايل حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در تورات و انجيل: ۱. وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَمَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ خاشِعِينَ لِلَّهِ لا يَشْتَرُونَ بِآياتِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلًا أُولئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ [۱۴۴]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۹۹.
۲. ... وَ الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِ .... [۱۴۵]
انعام/سوره۶، آیه۱۱۴.
۲۲.۸ - دلایل حقانیت پيامبر در نظر مشرکان••• نازل شدن گنج بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و داشتن مال فراوان، نشانه حقّانيّت آن حضرت، در نظر مشركان: فَلَعَلَّكَ تارِكٌ بَعْضَ ما يُوحى إِلَيْكَ وَ ضائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ أَنْ يَقُولُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ جاءَ مَعَهُ مَلَكٌ إِنَّما أَنْتَ نَذِيرٌ .... [۱۴۶]
هود/سوره۱۱، آیه۱۲.
••• درخواست بهانه‌جويانه مشركان از پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، براى احضار فرشتگان، جهت اثبات حقّانيّت خود: وَ قالُوا يا أَيُّهَا الَّذِي نُزِّلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ لَوْ ما تَأْتِينا بِالْمَلائِكَةِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ. [۱۴۷]
حجر/سوره۱۵، آیه۶.
[۱۴۸]
حجر/سوره۱۵، آیه۷.
••• مشركان، خواهان نشانه و معجزه‌اى بر حقانيت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ قالَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ ... أَوْ تَأْتِينا آيَةٌ .... [۱۴۹]
بقره/سوره۲، آیه۱۱۸.
••• درخواست مشركان براى نزول نامه سرگشاده از سوى خداوند، در تأييد حقانيت رسالت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و بر درستى قرآن، نابجا و غير منطقى: بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُؤْتى صُحُفاً مُنَشَّرَةً كَلَّا بَلْ لا يَخافُونَ الْآخِرَةَ كَلَّا إِنَّهُ تَذْكِرَةٌ. [۱۵۰]
مدّثر/سوره۷۴، آیات۵۲-۵۴.
••• ادّعاى مشركان، بر نبود آيه و معجزه‌اى براى حقانيت رسالت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. وَ قالَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ لَوْ لا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينا آيَةٌ .... [۱۵۱]
بقره/سوره۲، آیه۱۱۸.
۲. وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قادِرٌ عَلى أَنْ يُنَزِّلَ آيَةً وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ. [۱۵۲]
انعام/سوره۶، آیه۳۷.
۲۳ - كتمان حقّانيّت پیامبركتمان حقانيت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مصداق بارز تکذیب آیات الهی و از بزرگ‌ترين ظلمها: الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمُ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِآياتِهِ .... [۱۵۳]
انعام/سوره۶، آیه۲۰.
[۱۵۴]
انعام/سوره۶، آیه۲۱.
۲۳.۱ - عذاب کتمانکنندگانكتمان حقانيت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، به رغم آگاهى به آن، موجب كيفر لعن الهی و ملائکه و مردم و خلود در جهنم: كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ أُولئِكَ جَزاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِينَ خالِدِينَ فِيها لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذابُ وَ لا هُمْ يُنْظَرُونَ. [۱۵۵]
آل‌عمران/سوره۳، آیات۸۶-۸۸.
۲۳.۲ - اعتراف کتمانکنندگانپى بردن كتمان كنندگان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به حقّانيّت آن حضرت، در قیامت: الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمُ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِآياتِهِ ... وَ لَوْ تَرى إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقالُوا يا لَيْتَنا نُرَدُّ وَ لا نُكَذِّبَ بِآياتِ رَبِّنا وَ نَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ. [۱۵۶]
انعام/سوره۶، آیه۲۰.
[۱۵۷]
انعام/سوره۶، آیه۲۱.
[۱۵۸]
انعام/سوره۶، آیه۲۷.
۲۳.۳ - کتمان توسط بنینضیرتلاش پيشوايان بنی‌قریظه، براى كتمان حقانيت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ إِذا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قالُوا آمَنَّا وَ إِذا خَلا بَعْضُهُمْ إِلى بَعْضٍ قالُوا أَ تُحَدِّثُونَهُمْ بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ ... [۱۵۹]
بقره/سوره۲، آیه۷۶.
بنابراينكه مراد از ضمير «بعضهم» پيشوايان بنى‌قريظه باشد. [۱۶۰]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۲۸۶.
۲۳.۴ - توبیخ کتمانکنندگاناهلكتاب، مورد توبيخ خداوند، به جهت كتمان حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و ایمان نياوردن به او: الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمُ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِآياتِهِ إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ. [۱۶۱]
انعام/سوره۶، آیه۲۰.
[۱۶۲]
انعام/سوره۶، آیه۲۱.
۲۳.۵ - کتمان از سوی علمای اهل‌کتاب••• كتمان شواهد و نشانه‌هاى حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله از جانب عالمان یهود و نصارا، به‌رغم آگاهى بدان: إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَيِّناتِ وَ الْهُدى مِنْ بَعْدِ ما بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتابِ .... [۱۶۳]
بقره/سوره۲، آیه۱۵۹.
••• كتمان حقانيت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، از سوى عالمان اهل کتاب: ۱. الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِيقاً مِنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ. [۱۶۴]
بقره/سوره۲، آیه۱۴۶.
۲. إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَيِّناتِ وَ الْهُدى مِنْ بَعْدِ ما بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتابِ .... [۱۶۵]
بقره/سوره۲، آیه۱۵۹.
۳. الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمُ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ. [۱۶۶]
انعام/سوره۶، آیه۲۰.
۲۳.۶ - شرمساری کتمانکنندگانشرمسارى و پشیمانی کافران در قيامت، از كتمان حقانيّت رسالت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَ عَصَوُا الرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّى بِهِمُ الْأَرْضُ وَ لا يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثاً. [۱۶۷]
نساء/سوره۴، آیه۴۲.
۲۴ - گواهان بر حقّانيّت پیامبر۲۴.۱ - انبيابه گواه گرفتن انبیا بر حقانيت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله از طرف خداوند و گواهى خداوند، همراه آنان بر اين حقانيت: وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ النَّبِيِّينَ لَما آتَيْتُكُمْ مِنْ كِتابٍ وَ حِكْمَةٍ ثُمَّ جاءَكُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَأَقْرَرْتُمْ وَ أَخَذْتُمْ عَلى ذلِكُمْ إِصْرِي قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَ أَنَا مَعَكُمْ مِنَ الشَّاهِدِينَ. [۱۶۸]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۱.
۲۴.۲ - جبرئيلگواهی جبرئیل، بر حقّانيّت پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله: أَ فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ يَتْلُوهُ شاهِدٌ مِنْهُ ... [۱۶۹]
هود/سوره۱۱، آیه۱۷.
مقصود از «شاهد منه» به گفته برخى مفسّران، جبرئیل است. [۱۷۰]
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۱۸۵.
۲۴.۳ - خدا••• خداوند، گواهى‌دهنده بر حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِيقاً مِنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَلا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ. [۱۷۱]
بقره/سوره۲، آیه۱۴۶.
[۱۷۲]
بقره/سوره۲، آیه۱۴۷.
۲. ... وَ أَرْسَلْناكَ لِلنَّاسِ رَسُولًا وَ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً. [۱۷۳]
نساء/سوره۴، آیه۷۹.
۳. لكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِما أَنْزَلَ إِلَيْكَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ .... [۱۷۴]
نساء/سوره۴، آیه۱۶۶.
۴. يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَكُمُ الرَّسُولُ بِالْحَقِّ مِنْ رَبِّكُمْ فَآمِنُوا خَيْراً لَكُمْ وَ إِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ كانَ اللَّهُ عَلِيماً حَكِيماً. [۱۷۵]
نساء/سوره۴، آیه۱۷۰.
«قد جاءكم الرّسول» تكرار شهادت است كه (در آیه ۱۶۶ ) آمده است. [۱۷۶]
آلوسی، شهاب‌الدین، روح المعانى، ج ۶، ص ۳۵.
۵. قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ ... الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمُ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لا يُؤْمِنُونَ. [۱۷۷]
انعام/سوره۶، آیه۱۹.
[۱۷۸]
انعام/سوره۶، آیه۲۰.
۶. قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَكُمُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنِ اهْتَدى فَإِنَّما يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَإِنَّما يَضِلُّ عَلَيْها وَ ما أَنَا عَلَيْكُمْ بِوَكِيلٍ. [۱۷۹]
یونس/سوره۱۰، آیه۱۰۸.
۷. وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ .... [۱۸۰]
رعد/سوره۱۳، آیه۴۳.
۸. قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ .... [۱۸۱]
اسراء/سوره۱۷، آیه۹۶.
۹. فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّكَ عَلَى الْحَقِّ الْمُبِينِ. [۱۸۲]
نمل/سوره۲۷، آیه۷۹.
۱۰. وَ قالُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آياتٌ مِنْ رَبِّهِ ... قُلْ كَفى بِاللَّهِ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ شَهِيداً .... [۱۸۳]
عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۰.
[۱۸۴]
عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۲.
۱۱. قُلْ ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ شَهِيدٌ. [۱۸۵]
سبأ/سوره۳۴، آیه۴۷.
۱۲. وَ إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ هذا سِحْرٌ مُبِينٌ ... قُلْ ... كَفى بِهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ .... [۱۸۶]
احقاف/سوره۴۶، آیه۷.
[۱۸۷]
احقاف/سوره۴۶، آیه۸.
۱۳. هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً. [۱۸۸]
فتح/سوره۴۸، آیه۲۸.
۱۴. إِذا جاءَكَ الْمُنافِقُونَ قالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنافِقِينَ لَكاذِبُونَ. [۱۸۹]
منافقون/سوره۶۳، آیه۱.
••• پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مأمور سؤال از مشركان، درباره برترين گواه بودنِ خدا، بر حقّانيّت خود: قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ. [۱۹۰]
انعام/سوره۶، آیه۱۹.
••• كفايت گواهی خدا، بر حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: ۱. ما أَصابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ وَ ما أَصابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ وَ أَرْسَلْناكَ لِلنَّاسِ رَسُولًا وَ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً. [۱۹۱]
نساء/سوره۴، آیه۷۹.
۲. لكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِما أَنْزَلَ إِلَيْكَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَ الْمَلائِكَةُ يَشْهَدُونَ وَ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً. [۱۹۲]
نساء/سوره۴، آیه۱۶۶.
۳. قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ أَ إِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرى قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّما هُوَ إِلهٌ واحِدٌ وَ إِنَّنِي بَرِي‌ءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ. [۱۹۳]
انعام/سوره۶، آیه۱۹.
۴. وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتابِ. [۱۹۴]
رعد/سوره۱۳، آیه۴۳.
۵. قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ إِنَّهُ كانَ بِعِبادِهِ خَبِيراً بَصِيراً. [۱۹۵]
اسراء/سوره۱۷، آیه۹۶.
۶. وَ قالُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آياتٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّمَا الْآياتُ عِنْدَ اللَّهِ وَ إِنَّما أَنَا نَذِيرٌ مُبِينٌ قُلْ كَفى بِاللَّهِ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ شَهِيداً يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْباطِلِ وَ كَفَرُوا بِاللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ. [۱۹۶]
عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۰.
[۱۹۷]
عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۲.
۷. وَ إِذا تُتْلى عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلْحَقِّ لَمَّا جاءَهُمْ هذا سِحْرٌ مُبِينٌ أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ إِنِ افْتَرَيْتُهُ فَلا تَمْلِكُونَ لِي مِنَ اللَّهِ شَيْئاً هُوَ أَعْلَمُ بِما تُفِيضُونَ فِيهِ كَفى بِهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ. [۱۹۸]
احقاف/سوره۴۶، آیه۷.
[۱۹۹]
احقاف/سوره۴۶، آیه۸.
۸. هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً. [۲۰۰]
فتح/سوره۴۸، آیه۲۸.
احاطه علمى خداوند بر موجودات جهان، دليل كفايت گواهى او بر حقّانيّت نبوّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: قُلْ كَفى بِاللَّهِ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ شَهِيداً يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ .... [۲۰۱]
عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۲.
۱۳۶۸. خدا، بزرگ‌ترين شاهد و گواه بر حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: قُلْ أَيُّ شَيْ‌ءٍ أَكْبَرُ شَهادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ ... [۲۰۲]
انعام/سوره۶، آیه۱۹.
آيه شريفه هم دلالت دارد بر شهادت خدا نسبت به هر چيز و هم شهادتش نسبت به نبوّت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله. [۲۰۳]
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۷، ص ۳۸.
۲۴.۴ - علماى اهل‌كتاب••• گواهى برخى کشیشان و راهبان غير مستکبر، بر حقّانيّت رسالت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله: ... ذلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَ رُهْباناً وَ أَنَّهُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرى أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ. [۲۰۴]
مائده/سوره۵، آیه۸۲.
[۲۰۵]
مائده/سوره۵، آیه۸۳.
••• ايمان و گواهى بعضى علمای یهود به حقّانیّت قرآن، سندى بر حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ كانَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ كَفَرْتُمْ بِهِ وَ شَهِدَ شاهِدٌ مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ عَلى مِثْلِهِ فَآمَنَ وَ اسْتَكْبَرْتُمْ .... [۲۰۶]
احقاف/سوره۴۶، آیه۱۰.
••• عناد و لجاجت علماى اهل‌كتاب در مخالفت با پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در عين آگاهى كامل از حقّانيّت آن حضرت: كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ ... [۲۰۷]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۶.
آيه در صدد بيان كتمان علماى اهل كتاب نسبت به‌حقانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است. [۲۰۸]
طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۲۱.
••• گواهى بعضى علماى اهل‌كتاب، بر حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَعْرِفُونَهُ كَما يَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَرِيقاً مِنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ. [۲۰۹]
بقره/سوره۲، آیه۱۴۶.
••• گواهى آگاهان به تورات و انجیل در عصر بعثت، بر حقّانيّت رسالت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفى بِاللَّهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتابِ . [۲۱۰]
رعد/سوره۱۳، آیه۴۳.
بنابر اينكه مراد از «من عنده علم الكتاب» علماى‌اهل‌كتاب باشد. [۲۱۱]
زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف، ج ۲، ص ۵۳۶.
۲۴.۵ - ملائكهملائکه، گواهى دهنده بر حقانيت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله: لكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِما أَنْزَلَ إِلَيْكَ أَنْزَلَهُ بِعِلْمِهِ وَ الْمَلائِكَةُ يَشْهَدُونَ .... [۲۱۲]
نساء/سوره۴، آیه۱۶۶.
۲۴.۶ - نصارایهود و نصارا، از گواهان صحت و حقّانيّت راه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ. [۲۱۳]
نحل/سوره۱۶، آیه۴۳.
بنابراينكه مقصود از «اهل‌الذّكر» پيروان اديان سابق (اهل‌كتاب از يهود و نصارا و صابئان) باشد. [۲۱۴]
ابن عاشور، طاهر بن محمد، تفسیر التحریر و التنویر، ج ۱۴، ص ۱۶۱.
۲۴.۷ - يهوديهود و نصارا، از گواهان صحت و حقّانيّت راه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ. [۲۱۵]
نحل/سوره۱۶، آیه۴۳.
۲۵ - نشانه‌هاى حقّانيّت پیامبر۲۵.۱ - گسترش دعوت پیامبرگسترش دعوت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با توجه به سنت خداوند بر محو باطل، نشان‌دهنده حقانيت آن حضرت: أَمْ يَقُولُونَ افْتَرى عَلَى اللَّهِ كَذِباً فَإِنْ يَشَإِ اللَّهُ يَخْتِمْ عَلى قَلْبِكَ وَ يَمْحُ اللَّهُ الْباطِلَ وَ يُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِماتِهِ .... [۲۱۶]
شوری/سوره۴۲، آیه۲۴.
۲۲.۳ - تغییر قبلهتغيير يافتن قبله از بیت‌المقدّس به مسجدالحرام، از نشانه‌هاى بيان شده در اديان پيشين براى حقّانيّت پيامبر موعود صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ ... [۲۱۷]
بقره/سوره۲، آیه۱۵۰.
تعليل «لئلّايكون ...» گوياى اين است كه استمرار مسلمانان بر قبله سابق (بيت‌المقدّس) موجب مى‌شد كه مخالفان اسلام عليه حقّانيّت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مسلمانان احتجاج كنند، بنابراين بايد تغيير قبله از نشانه‌هاى مطرح شده در كتابهاى آسمانى پيشين به صورت نشانه‌اى بر حقّانيّت پيامبر موعود شمرده شده باشد.۲۵.۳ - امی بودن پیامبرامّی بودن (درس نخواندن و خط ننوشتن) پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، نشانه حقّانيّت آن حضرت: ۱. وَ ما كُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذاً لَارْتابَ الْمُبْطِلُونَ. [۲۱۸]
عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۸.
۲. هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ. [۲۱۹]
جمعه/سوره۶۲، آیه۲.
۲۵.۴ - خبر غیبی از زندگی حضرت مریمخبر غیبی پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله از زندگى حضرت مریم علیهاالسلام، نشانه حقانيت آن حضرت: ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُونَ أَقْلامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ. [۲۲۰]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۴۴.
۲۵.۵ - تأیید پیامبر در توراتتأييد راه پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در تورات، نشانه حقّانيّت آن حضرت: أَ فَمَنْ كانَ عَلى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَ يَتْلُوهُ شاهِدٌ مِنْهُ وَ مِنْ قَبْلِهِ كِتابُ مُوسى إِماماً وَ رَحْمَةً .... [۲۲۱]
هود/سوره۱۱، آیه۱۷.
۲۵.۶ - از پیش خود نیاوردن قرآناز پيش خود نياوردن قرآن به وسيله پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، نشانه حقّانيّت آن حضرت: وَ إِذا لَمْ تَأْتِهِمْ بِآيَةٍ قالُوا لَوْ لا اجْتَبَيْتَها قُلْ إِنَّما أَتَّبِعُ ما يُوحى إِلَيَّ مِنْ رَبِّي هذا بَصائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ .... [۲۲۲]
اعراف/سوره۷، آیه۲۰۳.
۲۵.۷ - تصدیق انبیاء پیشینتصديق و تأييد پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، به واسطه رسولان پيشين نشانه درستى رسالت آن حضرت و حقانيت قرآن: بَلْ جاءَ بِالْحَقِّ وَ صَدَّقَ الْمُرْسَلِينَ. [۲۲۳]
صافّات/سوره۳۷، آیه۳۷.
۲۵.۸ - گواهی شاهدی از بنیاسرائیلگواهى شاهدى از بنی اسرائیل بر حق بودن قرآن، نشانه حقانيت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: قُلْ أَ رَأَيْتُمْ إِنْ كانَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ كَفَرْتُمْ بِهِ وَ شَهِدَ شاهِدٌ مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ عَلى مِثْلِهِ فَآمَنَ وَ اسْتَكْبَرْتُمْ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ. [۲۲۴]
احقاف/سوره۴۶، آیه۱۰.
۲۵.۹ - تصدیق توراتتصدیق تورات از سوى قرآن، نشانه حقانيت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ مِنْ قَبْلِهِ كِتابُ مُوسى إِماماً وَ رَحْمَةً وَ هذا كِتابٌ مُصَدِّقٌ لِساناً عَرَبِيًّا .... [۲۲۵]
احقاف/سوره۴۶، آیه۱۲.
۲۵.۱۰ - هماهنگی قران با تعالیم انبیاءهماهنگى محتواى قرآن با تعاليم پيامبران پيشين، نشانه آسمانى بودن آن و حقانيت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: قُلْ ما كُنْتُ بِدْعاً مِنَ الرُّسُلِ وَ ما أَدْرِي ما يُفْعَلُ بِي وَ لا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى إِلَيَّ وَ ما أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ مُبِينٌ. [۲۲۶]
احقاف/سوره۴۶، آیه۹.
۲۵.۱۱ - دعوت به تسلیم دربرابر خدادعوت پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله از مردم، براى تسلیم و انقیاد در برابر خداوند، نشانه حقانيت آن حضرت: وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَ هُوَ يُدْعى إِلَى الْإِسْلامِ .... [۲۲۷]
صفّ/سوره۶۱، آیه۷.
۲۵.۱۲ - بشارت حضرت عیسیبشارت عیسی علیه‌السلام به آمدن پيامبرى به نام احمد صلی‌الله‌علیه‌وآله بعد از او، نشانه حقّانيّت پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ إِذْ قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يا بَنِي إِسْرائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْراةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ .... [۲۲۸]
صفّ/سوره۶۱، آیه۷.
۲۵.۱۳ - زنده ماندن پیامبر بعد از تهدید الهیزنده ماندن پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله پس از تهدید آن حضرت از سوى خدا، در صورت داخل كردن سخنان خود در كلام وحى، نشانه حقانيت آن حضرت: وَ لَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنا بَعْضَ الْأَقاوِيلِ لَأَخَذْنا مِنْهُ بِالْيَمِينِ ثُمَّ لَقَطَعْنا مِنْهُ الْوَتِينَ فَما مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ حاجِزِينَ. [۲۲۹]
حاقّه/سوره۶۹، آیات۴۴-۴۷.
۲۵.۱۴ - پیروزی در جنگ بدرتحقّق جنگ بدر و پيروزى مسلمانان، نشانه حقّانيّت رسول‌اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله: إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيا وَ هُمْ بِالْعُدْوَةِ الْقُصْوى وَ الرَّكْبُ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَ لَوْ تَواعَدْتُمْ لَاخْتَلَفْتُمْ فِي الْمِيعادِ وَ لكِنْ لِيَقْضِيَ اللَّهُ أَمْراً كانَ مَفْعُولًا لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ يَحْيى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ إِنَّ اللَّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ. [۲۳۰]
انفال/سوره۸، آیه۴۲.
آيه شريفه، اشاره به جنگ بدر است. [۲۳۱]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۸۳۹.
[۲۳۲]
ثعلبی، ابو اسحاق، احمد، الکشف و البیان، ج ۴، ص ۳۶۱.
۲۵.۱۵ - دعوت به مباهلهدعوت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به مباهله با نصارا، نشانه حقّانيّت آن حضرت: فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبِينَ. [۲۳۳]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۶۱.
آيه شريفه، درباره حضور علمای نصارای نجران است كه نزد پيامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله آمدند و آن حضرت، ايشان را به مباهله دعوت كردند. [۲۳۴]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۷۶۲.
۲۵.۱۶ - تحدیبه مبارزه طلبیدن مشرکان، از جانب رسول اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، نسبت به آوردن همانندى براى قرآن، نشانه حقانيت آن حضرت: ۱. وَ إِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ أُعِدَّتْ لِلْكافِرِينَ. [۲۳۵]
بقره/سوره۲، آیه۲۳.
[۲۳۶]
بقره/سوره۲، آیه۲۴.
۲. أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ. [۲۳۷]
یونس/سوره۱۰، آیه۳۸.
۳. أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَياتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ فَإِلَّمْ يَسْتَجِيبُوا لَكُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّما أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللَّهِ وَ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ. [۲۳۸]
هود/سوره۱۱، آیه۱۳.
[۲۳۹]
هود/سوره۱۱، آیه۱۴.
۴. قُلْ فَأْتُوا بِكِتابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ هُوَ أَهْدى مِنْهُما أَتَّبِعْهُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ فَإِنْ لَمْ يَسْتَجِيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّما يَتَّبِعُونَ أَهْواءَهُمْ وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَيْرِ هُدىً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ. [۲۴۰]
قصص/سوره۲۸، آیه۴۹.
[۲۴۱]
قصص/سوره۲۸، آیه۵۱.
۵. أَمْ يَقُولُونَ تَقَوَّلَهُ بَلْ لا يُؤْمِنُونَ فَلْيَأْتُوا بِحَدِيثٍ مِثْلِهِ إِنْ كانُوا صادِقِينَ. [۲۴۲]
طور/سوره۵۲، آیه۳۳.
[۲۴۳]
طور/سوره۵۲، آیه۳۴.
۲۵.۱۷ - اطاع از جریان بعثت حضرت موسیاطّلاع دقيق پيامبراكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله از جريان بعثت موسی علیه‌السلام و سخن گفتن خداوند با وى، به رغم حضور نداشتن او در آن زمان، نشانه حقّانيّت آن حضرت: وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الْغَرْبِيِّ إِذْ قَضَيْنا إِلى مُوسَى الْأَمْرَ وَ ما كُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِينَ وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ. [۲۴۴]
قصص/سوره۲۸، آیه۴۴.
[۲۴۵]
قصص/سوره۲۸، آیه۴۶.
۲۵.۱۸ - در اختیارقرار دادن نشانه‌ها از سوی خدا••• در اختيار قرار دادن نشانه‌هاى بسيارى براى اثبات حقّانيّت محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى خداوند: وَ قالَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ لَوْ لا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينا آيَةٌ كَذلِكَ قالَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْ تَشابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الْآياتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ. [۲۴۶]
بقره/سوره۲، آیه۱۱۸.
••• دروغين بودن ادّعاى نبود نشانه‌اى بر حقّانيّت رسالت پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله: وَ قالَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ لَوْ لا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينا آيَةٌ كَذلِكَ قالَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِثْلَ قَوْلِهِمْ تَشابَهَتْ قُلُوبُهُمْ قَدْ بَيَّنَّا الْآياتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ. [۲۴۷]
بقره/سوره۲، آیه۱۱۸.
۲۵.۱۹ - بیان سرگذشت اهل مدینبيان سرگذشت اهل مدین از زبان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله براى مردم (با توجه به عدم حضور آن حضرت در ميان مدينيان) نشانه حقانيت آن حضرت: وَ لكِنَّا أَنْشَأْنا قُرُوناً فَتَطاوَلَ عَلَيْهِمُ الْعُمُرُ وَ ما كُنْتَ ثاوِياً فِي أَهْلِ مَدْيَنَ تَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِنا وَ لكِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ. [۲۴۸]
قصص/سوره۲۸، آیه۴۵.
[۲۴۹]
قصص/سوره۲۸، آیه۴۶.
۲۲.۶ - تبیین ماجرای نزول توراتتبيين ماجراى نزول تورات بر موسی علیه‌السلام از زبان پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله (با توجه به عدم حضور آن‌حضرت در وادی طور) گواهى روشن بر حقانيت آن‌حضرت: وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الْغَرْبِيِّ إِذْ قَضَيْنا إِلى مُوسَى الْأَمْرَ وَ ما كُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِينَ وَ ما كُنْتَ بِجانِبِ الطُّورِ إِذْ نادَيْنا وَ لكِنْ رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ. [۲۵۰]
قصص/سوره۲۸، آیه۴۴.
[۲۵۱]
قصص/سوره۲۸، آیه۴۶.
۲۵.۲۱ - بیان تاریخ گذشتگانبيان بحق تاریخ گذشتگان، از زبان پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، نشانه‌اى بر حقّانيّت آن حضرت: ۱. فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَ قَتَلَ داوُدُ جالُوتَ وَ آتاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَ الْحِكْمَةَ وَ عَلَّمَهُ مِمَّا يَشاءُ وَ لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَ لكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعالَمِينَ تِلْكَ آياتُ اللَّهِ نَتْلُوها عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ. [۲۵۲]
بقره/سوره۲، آیه۲۵۱.
[۲۵۳]
بقره/سوره۲، آیه۲۵۲.
۲. تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ ما كُنْتَ تَعْلَمُها أَنْتَ وَ لا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هذا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقِينَ. [۲۵۴]
هود/سوره۱۱، آیه۴۹.
۳. نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَيْنا إِلَيْكَ هذَا الْقُرْآنَ وَ إِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلِينَ. [۲۵۵]
یوسف/سوره۱۲، آیه۳.
۴. ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ أَجْمَعُوا أَمْرَهُمْ وَ هُمْ يَمْكُرُونَ. [۲۵۶]
یوسف/سوره۱۲، آیه۱۰۲.
۲۵.۲۲ - عدم دریافت مزد از مردمنداشتن چشمداشت مادّى از مردم، در امر رسالت و بى‌تكلّف بودن پيامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله، نشانه حقّانيّت آن حضرت: ۱. قُلْ ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ شَهِيدٌ. [۲۵۷]
سبأ/سوره۳۴، آیه۴۷.
«قل ما سألتكم من أجر ...» كنايه از طلب نكردن مزد براى انجام دادن دعوت است. وقتى فرموده: هر مزدى خواسته‌ام مال خودتان، در واقع هيچ مزدى از آنان نخواسته و لازمه آن طلب نكردن مزد است. اين سخن براى اين است كه خيال آنان را راحت كرده باشد كه مبادا او را مورد اتّهام قرار دهند كه دعوت خود را وسيله‌اى براى رسيدن به مال و جاه قرار داده است. در ادامه آيه كه فرموده: «ان اجرى الّا على اللّه ...» به منزله تتمّه گفتار پيشين است، چون ممكن است، اين سخن كه من هيچ مزدى طلب نمى‌كنم ادّعاى درستى نباشد، زيرا هر انسانى كارى را كه انجام مى‌دهد هدفى از اجراى، آن دارد، حضرت خواسته بفرمايد مزد عمل من برعهده خداوند است. [۲۵۸]
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۶، ص ۳۸۸-۳۸۹.
اين سخن بيانگر حقّانيّت آن حضرت است.۲. قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُتَكَلِّفِينَ. [۲۵۹]
ص/سوره۳۸، آیه۸۶.
از آيه بعد كه قرآن را تنها مايه ذكر براى جهانيان معرّفى مى‌كند (ان هو الّا ذكر للعالمين) استفاده مى‌شود كه آيه مورد بحث، با طرح مسئله نداشتن چشمداشت مادّى و بى‌تكلّف بودن پيامبر اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله درصدد اثبات رسالت و راستى آن حضرت است.۲۵.۲۳ - نصرت قریب الوقوع بر کافرانغلبه و نصرت قريب‌الوقوع پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مؤمنان بر كافران، از نشانه‌هاى برجسته حقّانيّت آن حضرت: سَنُرِيهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ فِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُ .... [۲۶۰]
فصّلت/سوره۴۱، آیه۵۳.
۲۵.۲۴ - ذکر مشخصات پیامبر در انجیلذكر مشخصات پیامبراکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در انجیل، نشانه حقّانيّت آن حضرت: ۱. ... وَ إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ ... [۲۶۱]
بقره/سوره۲، آیه۱۴۴.
مراد از «الذين اوتوا الكتاب» بنا بر قولى، علماى يهود و نصارا است. و «ليعلمون انّه الحق من ربّهم» يعنى آنان (علماى يهود و نصارا) مى‌دانستند كه تحويل قبله به سوى كعبه، حق است كه از طرف خدا مأمور شده و در بشارت از انبياى گذشته ديده بودند كه از صفات پيامبر آخرالزّمان صلی‌الله‌علیه‌وآله اين است كه به سوى دو قبله نماز مى‌خواند. [۲۶۲]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۴۲۰.
۲. إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلْنا مِنَ الْبَيِّناتِ وَ الْهُدى مِنْ بَعْدِ ما بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتابِ ... [۲۶۳]
بقره/سوره۲، آیه۱۵۹.
در شأن نزول آمده كه آيه شريفه درباره يهود و نصارا است كه امر نبوّت پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله را كتمان مى‌كردند. [۲۶۴]
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۴۴۱.
۳. إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْكِتابِ .... [۲۶۵]
بقره/سوره۲، آیه۱۷۴.
۴. أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيباً مِنَ الْكِتابِ يُدْعَوْنَ إِلى كِتابِ اللَّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِنْهُمْ وَ هُمْ مُعْرِضُونَ. [۲۶۶]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۲۳.
۵. يا أَهْلَ الْكِتابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْباطِلِ وَ تَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ. [۲۶۷]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۷۱.
۶. كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْماً كَفَرُوا بَعْدَ إِيمانِهِمْ وَ شَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَ جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ. [۲۶۸]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۸۶.
آيه شريفه، درباره اهل‌كتاب از يهود و نصارا است كه به رغم اينكه صفات پيامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله در كتاب‌شان ديدند، وقتى كه آن حضرت به مقام نبوّت مبعوث شدند، او را انكار كردند. [۲۶۹]
آلوسی، شهاب الدین، روح المعانی، ج ۲، ص ۲۰۸.
۷. وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَ لا تَكْتُمُونَهُ .... [۲۷۰]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۸۷.
۸. وَ إِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَمَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ وَ ما أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ خاشِعِينَ لِلَّهِ لا يَشْتَرُونَ بِآياتِ اللَّهِ ثَمَناً قَلِيلًا أُولئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ. [۲۷۱]
آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۹۹.
۹. مِنَ الَّذِينَ هادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ ...يا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَكُمْ .... [۲۷۲]
نساء/سوره۴، آیه۴۶.
[۲۷۳]
نساء/سوره۴، آیه۴۷.
۱۰. فَبِما نَقْضِهِمْ مِيثاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَ جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قاسِيَةً يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ نَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ .... [۲۷۴]
مائده/سوره۵، آیه۱۳.
۱۱. الَّذِينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ يُؤْمِنُونَ وَ إِذا يُتْلى عَلَيْهِمْ قالُوا آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّنا إِنَّا كُنَّا مِنْ قَبْلِهِ مُسْلِمِينَ. [۲۷۵]
قصص/سوره۲۸، آیه۵۲.
[۲۷۶]
قصص/سوره۲۸، آیه۵۳.
۱۲. مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ تَراهُمْ رُكَّعاً سُجَّداً يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سِيماهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوى عَلى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِيماً. [۲۷۷]
فتح/سوره۴۸، آیه۲۹.
۲۶ - پانویس
۲۷ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۶، ص۲۳۴، برگرفته از مقاله «حقانیت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله». رده‌های این صفحه : محمد بن عبدالله | موضوعات قرآنی
|