زمان تقریبی مطالعه: 5 دقیقه
 

حسن بن احمد بزاز





ابوعلی حسن بن احمد بن ابراهیم بن شاذان، محدث و متکلم اشعری قرن چهارم و پنجم است.


۱ - معرفی حسن بن احمد بزاز



‌بَزّاز، ابوعلی حسن بن احمد بن ابراهیم بن شاذان، محدث و متکلم اشعری قرن چهارم و پنجم. در ۳۳۹، در بغداد متولد شد و در ۴۲۶ در همان شهر درگذشت. پدرش اهل دَوْرَق اهواز (نزدیک شادگان امروز) و از محدثان بغداد در عصر خود بود که به تجارت پارچه نیز می‌پرداخت.
[۱] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
[۲] ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
[۳] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۱، ص۸۶، بیروت ۱۹۸۶.
[۴] عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۳۶، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.


به گفته برخی، پدرش برای او از پنج سالگی حدیث گفته است.
[۵] تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۶] محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۷] ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
وی، به واسطه پدرش، از افراد بسیاری، بیش از چهل تن چون عثمان بن احمد دقاق و احمدبن سلیمان عَبّادانی نقل حدیث کرده و جمعی کثیر از او حدیث شنیده‌اند. از شاگردان او که نزد وی سماع حدیث نموده‌اند، افرادی چون ابوبکر برقانی، ابومحمد خلا ل و ابوالقاسم ازهری را نام برده‌اند.
[۸] تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۱، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۰] ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
[۱۱] محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶ـ۴۱۷، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.


۱.۱ - بزاز از مشایخ موثق حدیث


بزّاز را از مشایخ موثق حدیث و بسیار راستگو و دقیق دانسته‌اند
[۱۲] ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
[۱۳] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹ـ۲۸۰، بیروت.
و در زمان خود از بزرگترین محدثان عراق (مسنِدالعراق) بوده است.
[۱۴] ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
[۱۵] محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۵، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.

درباره مذهب او گفته‌اند که در فروع حنفی و در اصول بر مذهب اشاعره بوده است. ابن عساکر او را در طبقه دوم از اصحاب ابوالحسن اشعری، همردیف ابوبکر باقلانی و ابواسحاق اسفراینی، ذکر کرده است.
[۱۶] ابن عساکر، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الحسن الاشعری، ج۱، ص۲۴۵ـ۲۴۶، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴.

بزّاز چند اثر حدیثی تألیف کرده که مورد توجّه دانشمندان قرار گرفته است.
[۱۷] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
نام آثار او بدین قرار است: الافراد حدیث شعبة بن الحجاج؛ فوائد ابن قانع؛ المشیخة الصغیرة؛ المشیخة الکبیرة
[۱۸] محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس والاثبات، ج۲، ص۶۲۶، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۱۹] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰، بیروت ۱۹۸۶.


۲ - فهرست منابع



(۱) ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
(۲) ابن عساکر، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الحسن الاشعری، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴.
(۳) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
(۴) تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۵) احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، بیروت.
(۶) یاسین محمد سواس، ج ۱، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۷) محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۸) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶.
(۹) محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس والاثبات، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
(۱۰) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.

۳ - پانویس


 
۱. احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
۲. ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
۳. خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۱، ص۸۶، بیروت ۱۹۸۶.
۴. عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۳۶، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.
۵. تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۶. محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۷. ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
۸. تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۱، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۹. احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱، ص۲۷۹، بیروت.    
۱۰. ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
۱۱. محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶ـ۴۱۷، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۲. ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
۱۳. احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹ـ۲۸۰، بیروت.
۱۴. ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
۱۵. محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۵، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۶. ابن عساکر، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الحسن الاشعری، ج۱، ص۲۴۵ـ۲۴۶، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴.
۱۷. احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
۱۸. محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس والاثبات، ج۲، ص۶۲۶، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۱۹. خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰، بیروت ۱۹۸۶.


۴ - منبع


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله « حسن بن احمد بزاز»، شماره۱۲۶۰.    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.