حسن بن احمد بزازابوعلی حسن بن احمد بن ابراهیم بن شاذان، محدث و متکلم اشعری قرن چهارم و پنجم است. ۱ - معرفی حسن بن احمد بزازبَزّاز، ابوعلی حسن بن احمد بن ابراهیم بن شاذان، محدث و متکلم اشعری قرن چهارم و پنجم. در ۳۳۹، در بغداد متولد شد و در ۴۲۶ در همان شهر درگذشت. پدرش اهل دَوْرَق اهواز (نزدیک شادگان امروز) و از محدثان بغداد در عصر خود بود که به تجارت پارچه نیز میپرداخت. [۱]
احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
[۲]
ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
[۳]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۱، ص۸۶، بیروت ۱۹۸۶.
[۴]
عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۳۶، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.
به گفته برخی، پدرش برای او از پنج سالگی حدیث گفته است. [۵]
تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۶]
محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۷]
ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
وی، به واسطه پدرش، از افراد بسیاری، بیش از چهل تن چون عثمان بن احمد دقاق و احمدبن سلیمان عَبّادانی نقل حدیث کرده و جمعی کثیر از او حدیث شنیدهاند. از شاگردان او که نزد وی سماع حدیث نمودهاند، افرادی چون ابوبکر برقانی، ابومحمد خلا ل و ابوالقاسم ازهری را نام بردهاند. [۸]
تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۱، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۰]
ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
[۱۱]
محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶ـ۴۱۷، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱.۱ - بزاز از مشایخ موثق حدیثبزّاز را از مشایخ موثق حدیث و بسیار راستگو و دقیق دانستهاند [۱۲]
ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
[۱۳]
احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹ـ۲۸۰، بیروت.
و در زمان خود از بزرگترین محدثان عراق (مسنِدالعراق) بوده است. [۱۴]
ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
[۱۵]
محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۵، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
درباره مذهب او گفتهاند که در فروع حنفی و در اصول بر مذهب اشاعره بوده است. ابن عساکر او را در طبقه دوم از اصحاب ابوالحسن اشعری، همردیف ابوبکر باقلانی و ابواسحاق اسفراینی، ذکر کرده است. [۱۶]
ابن عساکر، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الحسن الاشعری، ج۱، ص۲۴۵ـ۲۴۶، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴.
بزّاز چند اثر حدیثی تألیف کرده که مورد توجّه دانشمندان قرار گرفته است. [۱۷]
احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
نام آثار او بدین قرار است: الافراد حدیث شعبة بن الحجاج؛ فوائد ابن قانع؛ المشیخة الصغیرة؛ المشیخة الکبیرة [۱۸]
محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس والاثبات، ج۲، ص۶۲۶، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۱۹]
خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰، بیروت ۱۹۸۶.
۲ - فهرست منابع(۱) ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲. (۲) ابن عساکر، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الحسن الاشعری، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴. (۳) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹. (۴) تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳. (۵) احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، بیروت. (۶) یاسین محمد سواس، ج ۱، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳. (۷) محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳. (۸) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶. (۹) محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس والاثبات، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲. (۱۰) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت. ۳ - پانویس
۴ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله « حسن بن احمد بزاز»، شماره۱۲۶۰. ردههای این صفحه : تراجم | علمای اهل سنت | علمای قرن پنجم | علمای قرن چهارم | متکلمین اشعری | محدثین اهل سنت
|