جاودانگی آخرت (قرآن)پروردگار در قرآن کریم عالم آخرت و همه نعمات و آفریده هایی که در آن هست را جاودانه و ابدی بیان می فرمایند. ۱ - زمین آخرتبر اساس نص صریح قرآن، زمین آخرت جاوید و همیشگی است. فاما الذین شقوا ففی النار... • خــلدین فیها مادامت السمـوت والارض... • واما الذین سعدوا ففی الجنة خــلدین فیها مادامت السمـوت والارض..(و اما كسانى كه تيره‌بخت شده‌اند در آتش فرياد و ناله‌اى دارند •تا آسمانها و زمین برجاست در آن ماندگار خواهند بود مگر آنچه پروردگارت بخواهد زيرا پروردگار تو همان كند كه خواهد •و اما كسانى كه نيكبخت شده‌اند تا آسمانها و زمين برجاست در بهشت جاودانند مگر آنچه پروردگارت بخواهد (كه اين) بخششى است كه بريدنى نيست.) مقصود از «الارض»، زمین آخرت است که غیر از زمین دنیاست. ۲ - عذاب آخرتعذاب اخروی، همیشگی و دائمی است. ... ولعذاب الاخرة اشد وابقی (و اين گونه هر كه را به افراط گراييده و به نشانه‌هاى پروردگارش نگرويده است سزا مى‌دهيم و قطعا شکنجه آخرت سخت‌تر و پايدارتر است.) «اشاره به اين است كه: گنهكاران دو دسته‌اند: گروهى گناهان محدودى دارند و ترسى از خدا در دل، يعنى رابطه خود را به كلّى با پروردگار نبريده‌اند اگر فرضاً ظلم و ستمى مى‌كند بر یتیم و بينوا روا نمى‌دارد، و در عين حال خود را مقصر مى‌شمرد و در پيشگاه خدا روسياه مى‌داند بدون شك چنين فردى گنهكار است و مستحق مجازات، اما با كسى كه بى‌حساب گناه مى‌كند و هيچ قید و شرطى براى گناه قائل نيست و گاهى به انجام گناه افتخار مى‌كند و يا گناه را كوچك مى‌شمرد، فرق بسيار دارد؛ چرا كه دسته اول ممكن است سرانجام در مقام توبه و جبران برآيند، اما آنها كه در گناه اسراف مى‌كنند، توبه آنها بسيار بعيد است.» ۳ - در کتب آسمانیپیش از قرآن جاودانگی جهان آخرت در کتابهای آسمانی مطرح شده بود. والاخرة خیر وابقی• ان هـذا لفی الصحف الاولی (با آنكه (جهان) آخرت نيكوتر و پايدارتر است •قطعا در صحيفه‌هاى گذشته اين (معنى) هست.) «کلمه ((هذا)) اشاره است به مطلبى که از آیه ((قد افلح من تزکى )) تا تمام چهار آیه بیان مى کرد، مى فرماید آنچه گفته شد در صحف اولى هم گفته بودیم . ولى بعضى از مفسرین گفته اند کلمه مذکور اشاره است به مضمون آیه اخرى که مى فرمود: ((آخرت بهتر و باقى تر است )). بعضى از مفسرین در این آیه گفته اند قرآن کریم نخست فرموده این مطالب در صحف اولى بود، و بعد آن را بیان نموده، مى فرماید: منظورم صحف ابراهیم و موسی است، و اینکه این اجمال و تفصیل احترام و بزرگداشتى از آن صحف است بر کسى پوشیده نیست .» ۴ - ابدیت آخرتجهان آخرت، جاودانه و ابدی خواهد بود. وما هـذه الحیوة الدنیا الا لهو ولعب وان الدار الاخرة لهی الحیوان لو کانوا یعلمون (اين زندگى دنیا جز سرگرمى و بازيچه نيست و زندگی حقيقى همانا (در) سراى آخرت است اى كاش مى‌دانستند.) «چه تعبير جالب و رسائى! چرا كه، « لهو » به معنى سرگرمى است، و هر كارى كه انسان را به خود مشغول مى‌دارد، و از مسائل اصولى زندگى منحرف مى‌كند، و « لعب » به كارهائى مى‌گويند كه: داراى يك نوع نظم خيالى براى يك هدف خیالی است (بازى)... قرآن مى‌گويد: زندگى دنيا يك نوع سرگرمى و بازى است، مردمى جمع مى‌شوند و به پندارهائى دل مى‌بندند، بعد از چند روزى پراكنده مى‌شوند، و در زير خاک پنهان مى‌گردند، سپس، همه چيز به دست فراموشى سپرده مى‌شود.» .. وان الاخرة هی دار القرار (اى قوم من اين زندگى دنيا تنها كالايى (ناچيز) است و در حقیقت آن آخرت است كه سراى پايدار است.) والاخرة خیر وابقی (با آنكه (جهان) آخرت نيكوتر و پايدارتر است.) «و این، در حقیقت همان مطلبی است که در احادیث نیز آمده: حب الدنیا راس کل خطیئة: «محبت دنیا سرچشمه هر گناهی است». در حالی که، هیچ عقلی اجازه نمی‌دهد انسان «سرای باقی» را به «متاع فانی» بفروشد، و این لذات مختصر و آمیخته با انواع درد و رنج را بر آن همه نعمت جاویدان و خالی از هرگونه ناملائمات مقدم بشمرد. » ۵ - آسمان آخرتآسمانهای آخرت، جاویدان و همیشگی می باشند. فاما الذین شقوا ففی النار... • خــلدین فیها مادامت السمـوت والارض... • واما الذین سعدوا ففی الجنة خــلدین فیها مادامت السمـوت والارض..(و اما كسانى كه تيره‌بخت شده‌اند در آتش فرياد و ناله‌اى دارند •تا آسمانها و زمين برجاست در آن ماندگار خواهند بود مگر آنچه پروردگارت بخواهد زيرا پروردگار تو همان كند كه خواهد •و اما كسانى كه نيكبخت شده‌اند تا آسمانها و زمين برجاست در بهشت جاودانند مگر آنچه پروردگارت بخواهد (كه اين) بخششى است كه بريدنى نيست.) مقصود از «السمـوات» آسمانهای آخرت است و آن غیر از آسمانهای دنیاست. ۶ - نعمت های آخرتنعمتهای آخرتی، برخوردار از جاودانگی، در مقایسه با نعمتهای دنیایی هستند. ... ما متعنا به ازوجـا منهم زهرة الحیوة الدنیا... ورزق ربک خیر وابقی (و زنهار به سوى آنچه اصنافى از ايشان را از آن برخوردار كرديم (و فقط) زیور زندگی دنياست تا ايشان را در آن بيازماييم ديدگان خود مدوز و (بدان كه) روزى پروردگار تو بهتر و پايدارتر است.) «و مراد از جمله ((رزق ربک خیر و ابقى (( به قرینه مقابله با زهره حیات دنیا عبارت است از رزق حیات آخرت که معلوم است هم بهتر است و هم ماندنى تر.» .. فمتـع الحیوة الدنیا وزینتها وما عند الله خیر وابقی....(و هر آنچه به شما داده شده است كالاى زندگى دنیا و زيور آن است و(لى) آنچه پيش خداست بهتر و پايدارتر است مگر نمى‌انديشيد.) .. فمتـع الحیوة الدنیا وما عند الله خیر وابقی..(و آنچه به شما داده شده برخوردارى (و كالاى) زندگى دنياست و آنچه پيش خداست براى كسانى كه گرويده‌اند و به پروردگارشان اعتماد دارند بهتر و پايدارتر است.) «اصولًا «الْحَياةِ الدُّنْيا» (با توجه به وصفى كه دارد) اشاره به زندگى پائين و پست است، بديهى است، متاع و وسائل بهره‌گيرى از چنين زندگى مثل خود آن بى‌ارزش خواهد بود... قابل توجه اين كه، در اين آيه تكيه روى مسأله «ایمان و توكل» شده است اين به خاطر آن است كه امید به پاداش‌هاى الهى، براى كسانى است كه علاوه بر ايمان، كار خود را به او تفویض كرده و تسليم اراده او هستند، چرا كه توکل واگذارى كار خويش و تفويض امر است، نقطه مقابل اين گروه، كسانى هستند كه بر اثر «حبّ دنيا» و دلبستگى به متاع زودگذر آن، به مجادله در آیات خداوند برمى‌خيزند، و حقايق را زير پا مى‌گذارند، و به اين ترتيب آيه اخير شبيه تعليل براى آيه ما قبل از آن است كه سخن از مجادله‌كنندگان در آيات الهى مى‌گفت.» ۷ - پانویس۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۴۴۰، برگرفته از مقاله «جاودانگی آخرت». |