فسقفِسق، به ارتکاب گناه و ترک فرمان خدا اطلاق می‌شود. فهرست مندرجات۲ - معنای فسق ۳ - واژه فسق در قرآن ۴ - اسباب فسق ۵ - حکم عنوان یاد شده ۶ - آثار فسق ۶.۱ - خروج از اهلیّت ۶.۲ - جواز غیبت کردن از فاسق ۶.۳ - پذیرفته نشدن شهادت وی ۶.۴ - ثبوت حد در شهادت بر زنا ۶.۵ - ثبوت ضمان در بیت المال ۷ - دیگر احکام ۷.۱ - حکم هجو کردن مؤمن ۷.۲ - حکم رفاقت با فاسق ۸ - پانویس ۹ - منبع ۱ - احکام مرتبط عنوان یاد شدهاز احکام عنوان یاد شده در باب‌های مختلف، نظیر صلات ، تجارت ، نکاح ، شهادات و حدود و تعزیرات سخن گفته‌اند. ۲ - معنای فسقفسق، مقابل عدالت عبارت است از خارج شدن از طاعت به سبب گناه کردن و ترک دستورهای خدای تعالی. بیشترین موارد کاربرد فسق نسبت به کسانی است که بر حسب اعتقاد، مسلمان و مؤمن‌اند؛ لیکن در مقام عمل کوتاهی می‌کنند و مرتکب حرام یا ترک واجب می‌شوند. عنوان فسق بر منافقان و مشرکان نیز که بر حسب اعتقاد گمراه‌اند، اطلاق شده است. ۳ - واژه فسق در قرآنواژه فسق همراه مشتقات آن در قرآن کریم بسیار به کار رفته و به مصادیق آن و آثار و نتایجی که بر آن مترتب می‌گردد، اشاره شده است. ۴ - اسباب فسقارتکاب گناهان بزرگ و اصرار بر گناهان کوچک موجب فسق و خروج فرد از عدالت است. ۵ - حکم عنوان یاد شدهارتکاب اسباب فسق از روی عمد و آگاهی حرام و در برخی اسباب آن موجب ثبوت حد ، تعزیر و قصاص است. ۶ - آثار فسق۶.۱ - خروج از اهلیّتمناصبی که جواز تصدی آن مشروط به عدالت است، مانند امامت جماعت و جمعه، قضاوت و مرجعیت ، فاسق اهلیّت تصدی آن مناصب را ندارد. ۶.۲ - جواز غیبت کردن از فاسقکسی که تظاهر به فسق می‌کند و آشکارا مرتکب گناه می‌شود، از منظر شرع مقدس از حرمت و احترام وی کاسته می‌شود و رعایت برخی حرمت‌ها درباره او واجب نیست؛ از این رو، غیبت وی جایز شمرده شده است. ۶.۳ - پذیرفته نشدن شهادت ویشهادت فاسق نزد قاضی پذیرفته نیست و هیچ اثری بر آن مترتب نمی‌شود. ۶.۴ - ثبوت حد در شهادت بر زنااگر بعض یا همه گواهانِ گواهی دهنده بر زنا فاسق باشند، بر همه آنان حدّ قذف جاری می‌شود. ۶.۵ - ثبوت ضمان در بیت المالچنانچه حاکم پس از صدور و اجرای حکم ، به فسق شهود یا کسانی که به عدالت شهود، شهادت داده‌اند، علم پیدا کند، باید خسارتی را که از ناحیه اجرای حکم متوجه محکوم علیه شده است، از بیت المال بپردازد. ۷ - دیگر احکامبه قول برخی، زن دادن به فاسق، بویژه شراب خوار، مکروه است. برخی کراهت آن را نسبت به همه انواع فسق نپذیرفته و گفته‌اند:کراهت نسبت به بعضی انواع آن همچون شرب خمر و زنا که توأم با ننگ و عار بویژه نسبت به برخی مردان و زنان است ثابت می‌باشد. ۷.۱ - حکم هجو کردن مؤمنهجو کردن مؤمن حرام است؛ هرچند فاسق باشد و تظاهر به فسق کند. چنان که قذف متظاهر به فسق نیز جایز نیست و موجب ثبوت حدّ بر قذف کننده است، مگر آن‌که منشأ فسق او ارتکاب زنا یا لواط باشد. ۷.۲ - حکم رفاقت با فاسقرفاقت و همنشینی با فاسق مکروه است. چنان که اجابت دعوت او نیز کراهت دارد. [۲۱]
هدایة الامة، شیخ حر عاملی ،ج۸، ص۹۶.
۸ - پانویس۹ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۶۸۹، برگرفته از مقاله«فسق». |