نیجر

نیجر سرزمینی صحرایی و بیابانی است که در قلب قاره آفریقا و در طول شرقی خلیج گینه قرار گرفته و یکی از مناطق بسیار گرم و خشک کره زمین محسوب می شود. سرزمین نیجر در شمال با کشورهای الجزایر و لیبی در شرق با چاد در جنوب با نیجریه در جنوب غربی با بنین و در غرب با کشورهای بورکینافاسو و مالی هم مرز است . نیجر سرزمینی بیابانی است و بلندی های مرتفع آن عمدتاً در نواحی مرکزی و شمالی واقع شده اند. آب و هوای نیجر در مجموع گرم و خشک و کم باران است .

جغرافیای انسانی

رشد جمعیت در نیجر زائیده دو عامل اصلی نرخ تولد زیاد و میزان باروری بالای زنان است. پوشش واکسنی کودکان نیز یکی از ضعیفترین پوششهای واکسنی در کشورهای آفریقای غربی است. در نیجر، نرخ مرگ و میر مادران بسیار بالاست. مردم نیجر دارای تنوع نژادی و فرهنگی بسیاری هستند .

زبان و خط

مردم نیجر به خانواده زبانی مختلفی تعلق دارند و عموماً با زبان نژادی صحبت می کنند. اما زبان حوصا در تمامی مناطق کشور رایج است . تا قبل از برگزاری کنفرانس ملی، کشور دارای 8 زبان ملی بود ولی با برگزاری کنفرانس ملی زبانهای بود و مارتاساواگ نیز جزو زبانهای ملی محسوب شد و بدین ترتیب تعداد آنها به 10 عدد افزایش یافت. از آن تاریخ به بعد زبان های مذکور رسما به عنوان زبانهای ملی و زبان فرانسه همچنان به عنوان زبان رسمی کشور محسوب می شوند.

ادیان و مذاهب

اگر اسلام توانست از طریق جهاد به جزایر اسپانیا، پرتغال و یا سایر نقاط اروپا و آسیا رخنه کند، ولی در قاره سیاه آفریقا انتقال اسلام به وسیله المراویه ها بود که با گذر از تنگه جبل الطارق این دین را در شمال غربی این قاره ترویج نمودند .

اما برخورد سرزمین نیجر با اسلام به سال 666 میلادی یعنی 35 سال پس از وفات پیامبر بزرگ اسلام بر می گردد. در آن سال عقبه بن نافع با سپاه خود و بدون جنگ و خونریزی با گذشتن از صحرا وارد شهر کاوار در شمال این کشور شد و پیام اسلام را برای مردم سفید و سیاه این منطقه به ارمغان آورد. از آن به بعد اسلام به عنوان فرهنگ غنی و عمیق بخش شمالی مردم نیجر مطرح شد و یک روند توسعه طولانی و آرام را در پیش گرفت. در حقیقت اسلام باعث شد که در زمان اشغالگری فرانسوی ها مانند یک عامل محرک عمل نماید و به وسیله بعضی از حکام محلی و علمای مذهبی با سردادن شعار"اسلام توسط اشغالگران بی دین تهدید شده" توانستند مردم را بسیج و در برابر اشغالگران مقاومتی سرسخت داشته باشند .

بعد از استقلال کشور، اسلام باز هم قدرت بیشتری یافت. در این دوره، این دین حتی در بعضی از مناطق مانند دوگوندوچی که هنوز در مقابلش سرسختی وجود داشت پیروانی به دست آورد. البته مقامات جدید، هیچگونه مخالفت علنی را با اسلام اظهار نکردند اما آنها از شریک نمودن اسلام در حکومت به شدت خوف داشتند. این نکته که بایستی به اسلام در این کشور احترام گذاشت همواره مد نظر مقامات حکومت های مختلف بر این سرزمین بوده است. حتی قبل از استعمار، خیلی از سلاطین و حاکمان نیجر، به خاطر دین اسلام بر جنگ های زیادی مبادرت ورزیده و حتی قصد داشتند از آن یک حکومت اسلامی بسازند. در دوره پس از استقلال نیز حاکمان که تربیت شدگان مدارس فرانسوی بودند با زیرکی تمام، احترام به اسلام می گذاشتند ولی جهت حفظ منافع استعمار از هر گونه ورود آن به صحنه سیاسی جامعه جلوگیری کردند.

اعیاد مذهبی به ویژخ عید قربان و عید فطر دارای جایگاه خاصی نزد مردم این کشور است. با فرا رسیدن این اعیاد مردم از چند هفته قبل به جنب و جوش افتاده و سعی دارند زندگی خود را دگرگون کنند. در این روزها مردم ضمن خانه تکانی، لباسهای نو بر تن می کنند. صبح روز عید قربان و یا عید فطر، بچه ها به دیدن بزرگان رفته و از آنها عیدی دریافت می کنند. از نظر رسمی نیز در این روز تمام مسئولین رده بالای مملکتی اعم از لشگری و کشوری در مسجد جامع شهر گرد آمده و نماز عید قربان را در کنار بقیه مردم به جماعت برگزار می کنند.

روز تولد پیامبر عظیم الشأن اسلام که به مولود مشهور است نیز با شکوه خاصی برگزار می شود. در شب مولود تمام مقامات مهم مملکتی تا پاسی از شب ضمن قرائت قرآن و ادعیه، مراسم مخصوصی را به جای می آورند. این مراسم به طور زنده از صدا و سیما و رادیو های خصوصی بخش می شود. اهمیت این مراسم نیز به قدری است که رئیس جمهور و شخصیت های مهم کشور در آن شرکت می کنند. شب قدر نیز اعمال مخصوص به خود را داراست و با شکوه فراوان برگزار می شود. مسیحیان نیز در این کشور در کنار مسلمانان زندگی آرامی را می گذرانند .

اوضاع اجتماعی، فرهنگی و آموزشی

مردم نیجر، نسبت به دیگر کشورهای غرب آفریقا از ابتلا به فرهنگ غربی تأثیرات کمتری را پذیرفته اند و ارزشهای اسلامی و سنتی در این کشور کمتر مورد تهاجم فرهنگی غرب قرار گرفته است. مردم نیجر اگر چه از گروهها و نژادهای مختلف تشکیل شده اند ولی از دیرباز تحت لوای اسلام در یک زندگی صلح آمیز و آرام در کنار هم زندگی کرده اند و این مردم در برابر قوانین اسلام از ابراز هرگونه تعلقات قبیله ای و نژادی خویش خودداری می کنند. این مردم بر خلاف مردم ساکن در نیجریه، دارای طبیعتی آرام و با صفا هستند و نسبت به روابط خویشاوندی و ارتباطات خانوادگی حساسیت خاصی را نشان می دهند.

آموزش و پرورش

نیجر از جمله 5 کشور جهان است که از نظر آموزش و پرورش در پائین ترین سطح قرار دارد. آموزش عالی در کشور نیجر هنوز مفهوم واقعی خود را نیافته است. دانشگاه عبد و مؤمنی دیوف تنها دانشگاه موجود در کشور است، این دانشگاه وظیفه آموزشی در سطح عالی، تحقیقات علمی و کاربردی، تعلیم و ارتقاء نیروهای عالی را بر عهده دارد و توسط یک شوراء مدیریت می شود و در آن 5 دانشکده و یک مدرسه عالی وجود دارد. اما دانشگاه اسلامی سای، به دنبال تصمیم نشست سران سازمان کنفرانس اسلامی در لاهور مبنی بر ایجاد دو دانشگاه اسلامی در غرب آفریقا (نیجر) و شرق آفریقا (اوگاندا) عملی شد. این دانشگاه زیر مجموعه فرهنگی سازمان کنفرانس اسلامی به جذب و تعلیم دانشجویان مسلمان در سراسر غرب آفریقا مشغول است.

اوضاع اقتصادی

اقتصاد نیجر در ابتدا وابستگی شدیدی به کشاورزی و دامداری داشت. اما در سال 1971 با شروع صادرات اورانیوم، بخش معادن، افقهای جدید بر اقتصاد این کشور گشود و با رشد چشمگیر قیمت این ماده در سطوح بازارهای جهانی، در آمد های خوب ارزی را نصیب این کشور کرد. با وجود تنگناهای جوی و محدودیت زمینهای قابل کشت و بارش بسیار کم باران در سال، بخش کشاورزی 40 درصد از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص داده که جهت بر آوردن احتیاجات داخلی نیز کافی نیست . مالیات از جمله منابع دائمی برای اقتصاد کشورهاست. معادن اورانیوم، نفت، طلا و عناصر قیمتی و ذغال سنگ، کشاورزی، دامپروری، صید، انرژی، صنعت، صنایع دستی و جهانگردی بخشهای مختلف اقتصادی نیجر را تشکیل می دهند .

منبع

نگاهی به موقعیت مسلمانان نیجر، خبرگزاری مهر، شنبه 16 تیر 1386.