قاسم سلیمانی

قاسم سلیمانی
شناسنامه
زادروز ۲۰ اسفند سال ۱۳۳۵ش
شهر تولد رابُر از توابع کرمان
کشور تولد ایران
تاریخ درگذشت ۱۳ دی ۱۳۹۸ش
شهر درگذشت بغداد
آرامگاه کرمان
دین اسلام
مذهب شیعه
پیشه پاسدار
اطلاعات سیاسی
پست‌ها فرمانده سپاه قدس و لشکر ۴۱ ثارالله
پس از احمد وحیدی
پیش از اسماعیل قاآنی

قاسم سلیمانی (۱۳۳۵-۱۳۹۸ش) فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایران که به همراه ابومهدی المهندس، معاون حشد الشعبی عراق در ۱۳ دی ۱۳۹۸ش به‌دست نیروهای آمریکایی در بغداد ترور شد.

وی در جنگ ایران و عراق فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله کرمان و از فرماندهان عملیات‌های والفجر هشت، کربلای چهار و کربلای پنج بود. سلیمانی در سال ۱۳۷۶ش از سوی سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران به فرماندهی نیروی قدس سپاه منصوب شد که بخش برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ایران است.

سلیمانی، مجاهدان افغانستان را در نبرد با طالبان یاری می‌کرد و پس از جنگ‌های داخلی افغانستان اقداماتی را برای بازسازی آنجا انجام داد. وی در جنگ ۳۳ روزه در لبنان و جنگ ۲۲ روزه در فلسطین، حزب‌الله و حماس را در برابر اسرائیل یاری و محور مقاومت را به سلاح‌های پیشرفته تجهیز کرد. پس از ظهور داعش در عراق و سوریه، سلیمانی با حضور در این مناطق و سازماندهی نیروهای مردمی، به مبارزه با داعش پرداخت. دور ساختن تهدید داعش از سامرا، نجف و کربلا از دستاوردهای او در مبارزه با داعش بیان شده است. وی علاوه بر مباحث نظامی، در مسائل فرهنگی نیز فعالیت‌ می‌کرد. به گفته برخی از مسئولان جمهوری اسلامی ایران، سلیمانی بنیانگذار ستاد بازسازی عتبات عالیات بود و بر طرح‌های توسعه حرم ائمه(ع) نظارت می‌کرد. او همچنین در تسهیل زیارت اربعین و تأمین امنیت زائران آن نقش داشته است.

قاسم سلیمانی در ۱۳ دی سال ۱۳۹۸ش همراه با ابومهدی المهندس و عده‌ای دیگر به دستور مستقیم رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در حمله‌ای پهبادی ترور شد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پاسخ به ترور او، به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد حمله موشکی کرد و پارلمان عراق طرح اخراج نیرو‌های آمریکایی از عراق را به تصویب رساند.

جنازه سلیمانی و همراهانش در شهرهای مختلفی از عراق و ایران تشییع شد و بشیر حسین نجفی و سیدعلی خامنه‌ای بر پیکر آنان در عراق و ایران نماز خواندند. بر اساس گزارش برخی از خبرگزاری‌ها، تشییع جنازه او از بزرگ‌ترین تشییع جنازه‌های تاریخ بوده است که حدودا ۲۵ میلیون نفر در آن شرکت داشته‌اند. او در ۱۸ دی در مزار شهدای کرمان دفن شد.

زندگی‌نامه

قاسم سلیمانی در ۲۰ اسفند ۱۳۳۵ش در روستای قنات‌ملک از توابع شهرستان رابُر کرمان در ایل عشایر سلیمانی به دنیا آمد. در ۱۸ سالگی به استخدام اداره آب کرمان درآمد. به گفته خودش، یکی از گردانندگان راهپیمایی‌ها، اعتصابات کرمان و مبارزه در برابر نیروهای حکومت شاهنشاهی در زمان انقلاب اسلامی بوده است. او در دوران جنگ ایران و عراق ازدواج کرده، و شش فرزند دارد.

قاسم سلیمانی در سال ۱۳۹۸ش و با حکم سید ابراهیم رئیسی تولیت وقت آستان قدس رضوی، خادم حرم امام رضا(ع) شد. وی پس از شهادت به‌عنوان «سردار دل‌ها» مشهور شد و نمادهای تبلیغاتی متعددی در این زمینه تهیه و منتشر گردید.

دوران جنگ ایران و عراق

قاسم سلیمانی پس از انقلاب اسلامی ایران، در ۱۳۵۸ش به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد و از اعضای واحد آموزش، و مربی پادگان آموزشی قدس سپاه کرمان شد. سلیمانی در سال ۱۳۶۰ش با حکم محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران، فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله در کرمان شد. وی در جنگ عراق علیه ایران، از فرماندهان عملیات‌های والفجر هشت، کربلای چهار و کربلای پنج بود و دو بار مجروح شد که یک بار همراه با جراحات شدید بود.

سلیمانی پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ش مدتی فرمانده سپاه ۷ صاحب‌الزمان شد و سپس مجدداً فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله گردید و تا قبل از انتصاب به فرماندهی سپاه قدس با باندهای قاچاق مواد مخدر در مرزهای ایران و افغانستان می‌جنگید.

فرماندهی سپاه قدس

قاسم سلیمانی در سال ۱۳۷۶ش از سوی رهبر جمهوری اسلامی ایران به فرماندهی سپاه قدس منصوب شد. سپاه قدس شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۹ش به ساختار سپاه افزوده شد. نخستین فرمانده این سپاه، احمد وحیدی بود و پس از وی قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران شد و پس از شهادت وی، اسماعیل قاآنی فرماندهی این نیرو را بر عهده گرفت.

مبارزه با طالبان و القاعده در افغانستان

انتصاب قاسم سلیمانی به فرماندهی نیروی قدس هم‌زمان با اوج‌گیری فعالیت طالبان در افغانستان بود. او با مجاهدین افغانستان از جمله احمد شاه مسعود همکاری می‌کرد و طبق گفته برخی از مجاهدین، او بارها برای نبرد با طالبان و القاعده در افغانستان حضور پیدا کرده بود. فیلمی از حضور وی در دره پنجشیر و ملاقاتش با احمد شاه مسعود در نبرد مجاهدین افغانستان با طالبان منتشر شده است.

به‌گفته نظامیان افغانستانی، حضور سلیمانی در افغانستان موفقیت‌آمیز بوده است، چون وی شخصیتی صمیمی داشت که به‌راحتی می‌توانست اعتماد طرف مقابل را جلب کند و توانایی فراوانی در زمینه‌سازی برای آتش‌بس و همکاری میان نیروها داشت.

قاسم سلیمانی در کنار احمدشاه مسعود

مبارزه با اسرائیل در لبنان و فلسطین

قاسم سلیمانی در جریان تهاجم اسرائیل به لبنان طی جنگ ۳۳ روزه در منطقه ضاحیه جنوبی بیروت و در اتاق مرکزی فرماندهی عملیات حزب‌الله لبنان حضور داشت.

به گفته یکی از رهبران جنبش حماس او رابطه عمیقی با حماس داشت و از مقاومت فلسطین حمایت می‌کرد. بر این اساس وی توانست حماس را در برابر اسرائیل، به سلاح‌های پیشرفته تجهیز کند و تونل‌های زیرزمینی که برای مقابله با اسرائیل حفر شد، از طرح‌های عملیاتی عماد مغنیه و قاسم سلیمانی بوده است.

قاسم سلیمانی در کنار سیدحسن نصرالله و عماد مغنیه

مبارزه با داعش در عراق

قاسم سلیمانی از فرماندهان مبارزه علیه داعش در عراق و سوریه بود. داعش گروهی تکفیری بود که پس از سقوط صدام در عراق و خلأ قدرت در این منطقه پدید آمد. در ۲۰۱۴م که شهر موصل به تصرف داعش درآمد و بغداد، پایتخت عراق نیز تا مرز سقوط پیش رفت، قاسم سلیمانی با سید علی سیستانی از مراجع تقلید عراق دیدار کرد و پس از آن آیت‌الله سیستانی فتوای جهاد علیه داعش را صادر کرد. وی با سازماندهی بخشی از نیروهای حشد الشعبی نقش مؤثری در اخراج داعش از عراق داشت، به گونه‌ای که حیدر العبادی نخست‌وزیر وقت عراق،‌ از قاسم سلیمانی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین متحدان عراق در مبارزه با داعش نام برده است.

سلیمانی در بسیاری از عملیات‌ها در برابر داعش، به نیروهای حشد الشعبی، ارتش عراق و نیروهای دولت اقلیم کردستان عراق مشاوره داده است؛ از جمله در آزادسازی شهر آمرلی در استان صلاح‌الدین عراق، بازپس‌گیری تکریت، جلوگیری از نفوذ داعش به شهر اربیل در شمال عراق، و نیز نبرد با داعش در سامرا.

مبارزه با گروه‌های تکفیری در سوریه

سلیمانی برای مبارزه با داعش و گروه‌های تکفیری در سوریه، نیروهای دفاع ملی سوریه را سازماندهی کرد. در سال ۲۰۱۱م نیروهای تحت‌فرمان او معروف به مدافعان حرم، از جمله لشکر فاطمیون و تیپ زینبیون، راهی سوریه شدند. آزادسازی بوکمال، آزادسازی شهر تاریخی تدمر در جنوب شرقی حمص و آزادسازی شهر القصیر از جمله دستاورد‌های او در جنگ سوریه به‌شمار می‌آید.

اعلام پایان داعش

قاسم سلیمانی در نامه‌ای خطاب به سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران که ۳۰ آبان ۱۳۹۶ش در رسانه‌های ایران منتشر شد، پایان سیطره داعش را اعلام کرد و از برافراشته شدن پرچم سوریه در بوکمال از شهرهای سوریه در نزدیکی مرز عراق خبر داد. پیش از آن نیز سلیمانی در ۳۰ شهریور ۱۳۹۶ش وعده داده بود که کمتر از سه ماه دیگر پایان حکومت داعش در کره خاکی را اعلام خواهد کرد.

بخشی از پاسخ رهبر جمهوری اسلامی ایران به نامه قاسم سلیمانی درباره پایان سیطره داعش: شما با متلاشی ساختن تودۀ سرطانی و مهلک داعش، نه‌فقط به کشورهای منطقه و به جهان اسلام بلکه به همۀ ملت‌ها و به بشریت خدمتی بزرگ کردید.

ستاد بازسازی عتبات و پیاده‌روی اربعین

ستاد بازسازی عتبات عالیات با حمایت مستقیم نیروی قدس سپاه در دوره فرماندهی قاسم سلیمانی شکل گرفته و مسئول آن نیز از طرف سلیمانی تعیین می‌شده است. قاسم سلیمانی همچنین در زمینه تأمین امنیت زائران پیاده‌روی اربعین و همچنین فراهم کردن امکانات پشتیبانی و لجستیکی و امکانات رفاهی برای زائران اربعین نقش داشته است؛ چنانکه به کوشش او ویزای عراق برای زائران اربعین ایرانی حذف شده است.

مدارج نظامی

اعطای نشان ذوالفقار توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران به قاسم سلیمانی در ۱۳۹۷ش

حاج قاسم سلیمانی در بهمن ۱۳۸۹ش از سوی سید علی خامنه‌ای، فرمانده کل قوای نظامی ایران، درجه سرلشکری را دریافت کرد. همچنین در ۱۹ اسفند ۱۳۹۷ش رهبر جمهوری اسلامی ایران نشان ذوالفقار را به وی اهدا کرد. طبق آئین‌نامه اهدای نشان‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران، نشان ذوالفقار به آن دسته از فرماندهان عالی‌رتبه و رؤسای ستادهای عالی‌رتبه در نیروهای مسلح اهدا می‌شود که تدابیر آنها در طرح‌ریزی و هدایت عملیات‌های رزمی موجب حصول نتایج مطلوب شده باشد. سلیمانی نخستین کسی پس از انقلاب ایران در ۱۳۵۷ش بود که نشان ذوالفقار را دریافت کرد. وی همچنین در سال ۱۳۹۸ش و پس از شهادتش به درجه نظامی سپهبدی رسید.

ویژگی‌های شاخص

از دیدگاه رهبر جمهورای اسلامی در پرونده زندگی سلیمانی سال‌ها مجاهدت مخلصانه و شجاعانه در میدان‌های مبارزه با شیاطین و اشرار عالم وسال‌ها آروزی شهادت مشهود است. برخی دیگر از ویژگی‌های متعدد وی در زمینه‌های مختلف عبارتند از: ارادت و تمسک به اهل بیت (ع)، ولایت مداری، تعبد و معنویت، نبوغ نظامی، روحیه سلحشوری وجنگندنگی، روحیه شهادت طلبی، اخلاص، فرامرزی بودن، برجستگی در عرصه دیپلماسی، سخت‌کوشی، نظم و انضباط و دقت درامور، اعتدال، مردمی بودنچهره بین الملل مقاومت ، تربیت شده اسلام و مکتب امام خمینی بهره مند از روحیه‌ی فداکاری و نوع‌دوستی، بی پروایی در راه خدا و انجام وظیفه و جهاد فی‌سبیل‌الله

گزیده ای از سخنان

  • جسارت تشکیل حکومت اسلامی برای هویت بخشی به همه ارکان دین برجستگی‌ای خاص امام بود. خدمت امام(ره) با کار هیچ‌کس قابل مقایسه نیست.
  • مهم‌ترین مؤلفه وحدت این است که پیرامون موضوعات اساسی وحدت داشته باشیم.
  • اگر کسی را خدا دوست داشته باشد، محبت، عشق و عاطفه اش را در دل ها آکنده می کند.

ترور در فرودگاه بغداد

قاسم سلیمانی در ۱۳ دی ۱۳۹۸ش در حمله تروریستی پهپاد آمریکایی به خودروی حامل وی در نزدیکی فرودگاه بغداد به همراه چند تن دیگر از جمله ابومهدی المهندس، معاون حشد الشعبی (بسیج مردمی عراق)، به شهادت رسید.

ساعاتی بعد از این حمله، وزارت دفاع آمریکا با صدور بیانیه‌ای، اعلام کرد که حمله به خودروی حامل قاسم سلیمانی به دستور دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، انجام شده است.

قاسم سلیمانی پیش از آن نیز چندین‌ بار هدف ترور قرار گرفته بود؛ نخستین بار در سال ۱۳۶۰ش از سوی یک پزشک وابسته به سازمان مجاهدین خلق هدف ترور قرار گرفت. اوایل مهر ۱۳۹۸ش، حسین طائب، رئیس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه، از دستگیری افرادی خبر داد که قصد داشتند قاسم سلیمانی را در کرمان ترور کنند.

واکنش‌ها

سید علی خامنه‌ای:
«در مقابل آنچه که او سرمنشأ آن شد و برای کشور و بلکه برای منطقه به وجود آورد در مقابل او، من تعظیم می‌کنم».

کشته شدن قاسم سلیمانی در جریان عملیات تروریستی، اعتراضاتی را در کشورهای مختلف جهان در پی داشت و مراسم‌هایی در بزرگداشت او در شهرهای مختلف ایران و دیگر کشورهای جهان برگزار شد و همچنین شخصیت‌های سیاسی و مذهبی ایران و دیگر کشورها به ترور وی واکنش نشان دادند. سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در پیامی او را چهره بین‌المللی مقاومت خواند و به مناسبت «شهادت» وی سه روز در ایران عزای عمومی اعلام کرد. دیگر شخصیت‌های سیاسی و مذهبی از جمله رؤسای قوای سه‌گانه ایران و مراجع تقلید ایران و عراق در پیام‌های جداگانه شجاعت، اخلاص و فداکاری او را ستودند.

سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان، سیدعبدالملک بدرالدین الحوثی رهبر انصارالله یمن و رؤسای جمهور سوریه، لبنان و عراق از شخصیت‌های سیاسی غیرایرانی بودند که شهادت سلیمانی را محکوم کردند. رؤسای جمهور افغانستان و ترکیه و نیز وزارت خارجه روسیه، کشته شدن او را به ملت ایران تسلیت گفتند. اگنس کالامارد، گزارشگر ویژه سازمان ملل، ترور هدفمند قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس را غیرقانونی و نقض قوانین حقوق بین‌الملل دانست. یرواند آبراهامیان، تاریخ‌نگار امریکایی نیز تأکید کرد که ایرانیان پیش از این امریکا را دولتی توطئه‌گر می‌دانستند، از این پس دولت مذکور را دولتی تروریست هم خواهند دانست. مایکل مور، فیلمساز امریکایی به اقدام دولت امریکا اعتراض کرد و دولت امریکا را تلویحاً جنگ‌طلب خواند.

پیامدها

برخی از پیامدهای شهادت قاسم سلیمانی عبارتند از:

  • تصویب طرح اخراج آمریکایی‌ها از عراق: پس از شهادت قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، برخی از گروه‌های سیاسی عراق و شماری از مردم این کشور خواستار اخراج نیروهای امریکایی از عراق شدند. پارلمان عراق در جلسه‌ای اضطراری که در ۱۵ دی ۱۳۹۸ش برگزار شد، طرحی را در رابطه با خروج نیروهای امریکایی از عراق تصویب کرد. هر چند موضوع اخراج نیروهای امریکایی از عراق، پیشتر در پی حملات آمریکا به مواضع حشد الشعبی مطرح شده بود و سید کاظم حائری از مراجع تقلید نیز ماندن نیروهای آمریکایی را در عراق حرام اعلام کرده بود.
  • حمله موشکی ایران به پایگاه هوایی عین‌الاسد:‌ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ۱۸ دی ۱۳۹۸ش در پاسخ به ترور قاسم سلیمانی، پایگاه هوایی عین‌الاسد را که پایگاه نظامیان آمریکایی در عراق بود، مورد حمله موشکی قرار داد.
  • نامگذاری روز ۱۳ دی به‌عنوان روز جهانی مقاومت در تقویم جمهوری اسلامی ایران

تشییع و تدفین

مراسم تشییع قاسم سلیمانی به همراه ابومهدی المهندس و دیگر همراهانشان در ۱۴ دی ۱۳۹۸ش با حضور شخصیت‌های سیاسی و مذهبی و عموم مردم عراق در شهرهای بغداد، کربلا و نجف برگزار شد. در کربلا سید احمد الصافی تولیت حرم حضرت عباس و در نجف، شیخ بشیر نجفی بر پیکر آنان نماز گزارد. سپس پیکرهای شهدای ایرانی و ابومهدی المهندس به ایران منتقل شده و در ۱۵ دی در اهواز و مشهد و در ۱۶ دی در تهران و قم تشییع شدند.

سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران ۱۶ دی ۱۳۹۸ش در تهران بر پیکر قاسم سلیمانی و دیگر همراهانش از جمله ابومهدی المهندس نماز گزارد. در مراسم تشییع جنازه وی در تهران، اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس طی سخنانی از تلاش‌های قاسم سلیمانی برای رهایی فلسطین یاد کرد و وی را «شهید القدس» نامید. پایگاه خبری روسی روسیا الیوم، تشییع جنازه وی را پس از تشییع جنازه امام خمینی بزرگترین تشییع جنازه تاریخ برشمرد. به گفته سخنگوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حدود ۲۵ میلیون نفر در تشییع سلیمانی شرکت کردند.

قاسم سلیمانی ۱۷ دی در کرمان تشییع و در ۱۸ دی ۱۳۹۸ در این شهر دفن شد.

تشییع قاسم سلیمانی در کرمان ۱۷ دی ۱۳۹۸ش

وصیت‌نامه

بر اساس وصیتنامه‌ای که در ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ در مراسم چهلمین روز قاسم سلیمانی در تهران توسط اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس قرائت شد، پیروی از سید علی خامنه‌‌ای و حمایت از ولی فقیه، توجه به فرزندان شهیدان و احترام به نیروهای مسلح ایران را مورد توجه قرار داده و در بخشی از وصیت‌نامه خود اهمیت جمهوری اسلامی را متذکر شده و آن را قرارگاه حسین بن علی و حرم توصیف کرده و هشدار داده است که اگر دشمن، این حرم را از بین برد، حرمی باقی نمی‌ماند، نه حرم ابراهیمی و نه حرم محمّدی(ص). مراسم چهلم درگذشت سلیمانی در شهرهای مختلف ایران و برخی دیگر از کشورها برگزار شد.

از نگاه دیگران

در سال ۲۰۱۹م، در ویژه‌نامه‌ای که هر سال نشریه آمریکایی فارین پالیسی برای معرفی صد اندیشمند برتر دنیا منتشر می‌کند، قاسم سلیمانی در فهرست ده متفکر برتر حوزه دفاعی-امنیتی قرار گرفت. به گفته یکی از فرماندهان ارتش آمریکا، سردار سلیمانی استراتژیستی محاسبه‌گر و عملیاتی است که روابط پایدار و موقعیت ایران را در منطقه تقویت کرده و در متحد ساختن شیعه و توانمندسازی آنها موفق بوده است. برخی از تحلیل‌گران سیاسی بر این باورند که قاسم سلیمانی می‌تواند مصداق برترین ژنرال جهان باشد.

آثار هنری و رسانه‌ای

پس از شهادت قاسم سلیمانی، رویدادی هنری با نام نقش نگین سلیمانی ۲۳ دی ۱۳۹۸ در قم برگزار گردید. در این کارگاه هنری اساتید و هنرجویان رشته‌های خوشنویسی، خطاطی، نقاشی، تصویرسازی و معرق به تولید آثار هنری با موضوع «مقاومت و شهدای جنایت اخیر رژیم تروریستی آمریکا» پرداختند.

همچنین کارگاه خلق آثار هنری تحت‌عنوان «سرو بلند انقلاب اسلامی» پیرامون ابعاد زندگی قاسم سلیمانی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد (ویژه) هنرهای اسلامی ایرانی استاد فرشچیان با حضور هنرمندان در روزهای ۱۷ و ۱۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۸ برگزار شد. یادواره تولیدات رسانه‌ای با عنوان «مکتب حاج قاسم سلیمانی» نیز در دی ۱۳۹۹ در اهواز برگزار گردید.

درباره زندگی و فعالیت‌های قاسم سلیمانی فیلم‌های مستند مختلفی ساخته شد است؛ مانند «قاسم»، «خاطرات آن مرد»، «۷۲ ساعت» و «اوایل ژانویه». همچنین مستند «قاسم»، به اسپانیایی دوبله شده و از شبکه هیسپان تی‌وی برای اسپانیایی زبان‌های سراسر جهان به نمایش درآمد. تلویزیون فنلاند نیز مستندی درباره قاسم سلیمانی پخش کرد.

تک‌نگاری‌ها

آثار فراوانی درباره قاسم سلیمانی انتشار یافته است که برخی از آنها عبارتند از:

  • «از چیزی نمی‌ترسیدم؛ زندگی‌نامه خودنوشت قاسم سلیمانی»، کتابی ۱۳۶ صفحه‌ای که در سال ۱۳۹۹ش به چاپ رسید. این کتاب شامل دستنوشته‌های شخصی قاسم سلیمانی از دوران کودکی و زندگی در روستای قنات‌مَلِک کرمان تا مبارزه علیه حکومت پهلوی در سال ۱۳۵۷ش است.
تصویری از جلد کتاب «از چیزی نمی‌ترسیدم»
  • «حاج قاسم: جستاری در خاطرات حاج قاسم سلیمانی»، کتابی ۱۶۷ صفحه‌ای که در آن برخی از خاطرات و سخنرانی‌های قاسم سلیمانی در دوران جنگ ایران و عراق گردآوری شده است. این کتاب توسط انتشارات «یازهرا(س)» در سال ۱۳۹۴ش منتشر شده است. کتاب مذکور به زبان عربی ترجمه و توسط جمعیت المعارف در لبنان منتشر شده است.
  • «سربازان سردار» تألیف «مرتضی کرامتی» نیز به قاسم سلیمانی و شهدای مدافع حرم می‌پردازد. این کتاب را «آیکوت پازار باشی» ترجمه و انتشارات فِتا (feta) در ترکیه به زبان ترکی استانبولی منتشر کرده است. این کتاب ۲۰۸ صفحه دارد.
  • «سلوک در مکتب سلیمانی»، نوشته محمدجواد رودگر از سوی مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ۲۶۴ صفحه با قطع رقعی در سال ١٣٩٩ش منتشر شد. در این اثر، اصول و روش عرفان اجتماعی قاسم سلیمانی تبیین شده است.
  • «عقل سرخ» دربرگیرنده مجموعه مقالات و یادداشت‌های اصحاب علوم انسانی و اجتماعی در باب شخصیت و جهان‌بینی قاسم سلیمانی است.
  • «سلیمانی عزیز»، گزارشی از زندگی، رزم و متنِ وصیت‌نامه قاسم سلیمانی در ۲۵۶ صفحه منتشر شده است.
  • «شاخص‌های مکتب سلیمانی»، دربرگیرنده ویژگی‌های اعتقادی و فرهنگی شخصیت قاسم سلیمانی بوده، که در سال ۱۳۹۹ش منتشر شده است.
تصویری از جلد کتاب «حاج قاسم»

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ، سایت خبری عصر ایران.
  2. سلیمانی، از چیزی نمی‌ترسیدم، ۱۳۹۹ش، ص۵۹.
  3. سلیمانی، از چیزی نمی‌ترسیدم، ۱۳۹۹ش، ص۶۴-۶۵.
  4. ، سایت خبرآنلاین.
  5. ، سایت مشرق‌نیوز.
  6. ، خبرگزاری حوزه.
  7. ، خبرگزاری دفاع مقدس.
  8. میرزایی، نبرد کرخه کور، ۱۳۹۰، ص۸۲.
  9. ، سایت خبری عصر ایران.
  10. ، باشگاه خبرنگاران جوان.
  11. میرزایی، نبرد کرخه کور، ۱۳۹۰، ص۸۲.
  12. میرزایی، نبرد کرخه کور، ۱۳۹۰، ص۸۲.
  13. ، باشگاه خبرنگاران جوان.
  14. ، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
  15. ، سایت قدس آنلاین.
  16. ، سایت هشت صبح.
  17. ، روزنامه هشت صبح.
  18. ، روزنامه هشت صبح.
  19. ، خبرگزاری برنا.
  20. سایت تلویزیون ایران اینترنشنال.
  21. ، خبرگزاری رسا.
  22. ، سایت المیادین.
  23. ، سایت المیادین.
  24. ، سایت قناة العالم.
  25. ، خبرگزاری فارس.
  26. ، سایت آفتاب‌نیوز.
  27. نباتیان، زمینه‌های فکری سیاسی جریان بعثی تکفیری داعش، ۱۳۹۳ش، ص۸۷.
  28. .
  29. ، خبرگزاری ایسنا.
  30. Soufan, «», 2018.
  31. .
  32. .
  33. ، خبرگزاری فارس.
  34. .
  35. ، سایت خبرگزاری تسنیم.
  36. .
  37. Soufan, «», 2018.
  38. ، سایت خبرگزاری مهر.
  39. ، سایت خبرگزاری دفاع مقدس.
  40. ، سایت قدس آنلاین.
  41. ، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
  42. ، سایت خبرگزاری صدا و سیما.
  43. ، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
  44. ، سایت ستاد بازسازی عتبات عالیات.
  45. ، خبرگزاری ایسنا.
  46. ، سایت خبرگزاری بین المللی قرآن.
  47. ، سایت خبرآنلاین.
  48. ، باشگاه خبرنگاران جوان.
  49. ، خبرگزاری فارس.
  50. ، باشگاه خبرنگاران جوان.
  51. ، خبرگزاری ابنا.
  52. ، سایت دویچه‌وله فارسی.
  53. ، باشگاه خبرنگاران جوان.
  54. ، سایت تابناک.
  55. «، ، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.».
  56. ، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
  57. ، خبرگزاری حوزه.
  58. ، سایت باشگاه خبرنگاران جوان.
  59. ، سایت خبرگزاری صدای افغان.
  60. ، سایت تحلیلی خبری عصر ایران.
  61. ، سایت خبری همشهری آنلاین.
  62. ، خبرگزاری مهر.
  63. ، سایت تابناک.
  64. ، خبرگزاری ایسنا.
  65. ، سایت تابناک.
  66. ، سایت خبرآنلاین.
  67. ، خبرگزاری ایرنا.
  68. ، خبرگزاری تسنیم.
  69. ، خبرگزاری فارس.
  70. ، سایت شهرآرا نیوز.
  71. ، سایت شبکه الکوثر.
  72. ، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
  73. ، شبکه الجزیره.
  74. .
  75. ، خبرگزاری فارس.
  76. ، سایت شبکه خبر.
  77. ، سایت تابناک.
  78. ، خبرگزاری حوزه.
  79. ، سایت تابناک.
  80. ، خبرگزاری فارس.
  81. ، سایت خبرگزاری دانشجو.
  82. ، در سایت خبرگزاری پروتوم آلا.
  83. ، پایگاه اطلاع‌رسانی خبر قم.
  84. ، خبرگزاری آنا.
  85. ، سایت شبکه خبر.
  86. ، خبرگزاری صدا و سیما.
  87. ، خبرگزاری ایرنا.
  88. ، خبرگزاری دانشجو.
  89. ، ایرنا.
  90. ، خبرگزاری مهر.
  91. ، باشگاه خبرنگاران جوان.
  92. ، وبگاه ایران‌کتاب.
  93. ، خبرگزاری مهر.
  94. ، سایت مشرق‌نیوز.
  95. ، خبرگزاری ایسنا.
  96. ، خبرگزاری مهر.
  97. ، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
  98. طهماسبی، سلیمانی عزیز، ۱۳۹۹ش، شناسنامه.
  99. شیرازی، شاخص‌های مکتب سلیمانی، ۱۳۹۹ش، ص۹-۱۱.

منابع

  • Soufan، Ali، «»، The Combating Terrorism Center، NOVEMBER 2018، VOLUME 11، ISSUE 10، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷.
  • تاریخ درج مطلب: ۷ بهمن ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۲۹ آذر ۱۳۹۹ش.
  • ، وبگاه ایران‌کتاب، تاریخ بازدید: ۹ تیر ۱۴۰۰ش.
  • «Who Is Qasem Soleimani, the Head of Iran's Quds Force That Attacked Israel»، در سایت روزنامه هائارتز، تاریخ درج مطلب: ۱۳ می‌۲۰۱۸، تاریخ بازدید: ۲۴ دی ۱۳۹۷.
  • «اعترافات مامور سابق FBI درباره سردار سلیمانی»، در خبرگزاری ایسنا،‌ تاریخ درج مطلب: ۲۸ آبان ۱۳۹۷، ۱۱ بهمن ۱۳۹۷.
  • «انتشار «سربازان سردار» به زبان ترکی استانبولی»، در خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۵ فروردین ۱۳۹۹، تاریخ بازدید: ۱۵ خرداد ۱۳۹۹.
  • «انتشار ترجمه عربی کتاب «حاج قاسم» در لبنان»، در سایت خبری مشرق، تاریخ درج مطلب: ۰۷ اسفند ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۱۴ بهمن ۱۳۹۷.
  • «بخش‌های خواندنی کتاب «حاج قاسم»، در خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۳ آذر ۱۳۹۴، تاریخ بازدید: ۱۴ بهمن ۱۳۹۷.
  • «پاسخ رهبر انقلاب به نامه سرلشکر قاسم سلیمانی درباره پایان سیطره داعش»، در پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۳۰ آبان ۱۳۹۶، ۱۴ بهمن ۱۳۹۷ش.
  • ، مهر، تاریخ درج مطلب: ۵ دی ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۴۰۰ش.
  • ، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۸ شهریور ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۴۰۰ش.
  • «تصاویری از سردار سلیمانی در نبرد با داعش»، در پایگاه خبری آفتاب، تاریخ درج مطلب: ۰۱ آذر ۱۳۹۶، تاریخ بازدید:‌ ۱۱ بهمن ۱۳۹۷.
  • «حقایقی ناشنیده از حضور سردار قاسم سلیمانی در عراق»، در خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۷ آذر ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۱ بهمن ۱۳۹۷.
  • «روایت جالب سردار سلیمانی از امدادهای الهی در عملیات کربلای ۵»، در سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب:‌۱۹ دی ۱۳۹۷، تاریخ بازدید، ۱۳ بهمن ۱۳۹۷.
  • «روایت زندگی و کارنامه سردار قاسم سلیمانی»، در سایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۲ آذر ۱۳۹۶، تاریخ بازدید: ۷ بهمن ۱۳۹۷.
  • «سپاه قدس چگونه تشکیل شد؟»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دی ۱۳۹۸، تاریخ بازدید: ۱۹ بهمن ۱۳۹۷.
  • «سردار سلیمانی چگونه زندگی می‌کند؟»در سایت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، تاریخ بازدید: ۸ بهمن ۱۳۹۷.
  • «سردار سلیمانی و کسانی که لقب "مردی در سایه" را به او می‌دهند»، در سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۱۷ اسفند ۱۳۹۴، تاریخ بازدید: ۷ بهمن ۱۳۹۷.
  • «قاسم سلیمانی مورد احترام دوستان و دشمنانش است»، در سایت خبرگزاری دانشجو، تاریخ بازدید: ۷ بهمن ۱۳۹۷.
  • «نامه سرلشکر قاسم سلیمانی به رهبر انقلاب درباره پایان سیطره داعش»، در پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۳۰ آبان ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۱ بهمن ۱۳۹۷ش.
  • «همه سرلشکرهای نیروهای مسلح ایران/ قاسم سلیمانی، رشید، ایزدی، شمخانی و...»، در سایت خبرآنلاین،‌ تاریخ درج مطلب: ۱ شهریور ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۱ بهمن ۱۳۹۷ش.
  • اثر هنری «سردار آسمانی» حاوی نمادهای مقاومت، شهادت و آسمانی شدن سردار سلیمانی است، خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار: ۲۵ بهمن ۱۳۹۸ش.
  • بهمن، شعیب، «نقش نیروی قدس در حل بحران‌های غرب آسیا»، در مجله مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره ۶۹، بهار ۱۳۹۶ش.
  • تشریح نحوه برگزاری مراسم سالگرد شهادت سردار سلیمانی، خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۰/۱۱ش.
  • عقل سرخ؛ یادنامه علوم اجتماعی ایران برای حاج قاسم سلیمانی و جهان پس از شهادتش منتشر شد، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
  • ، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: ۷ دی ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۴۰۰ش.
  • کارگاه هنری نقش نگین سلیمانی در قم برپا شد، پایگاه اطلاع‌رسانی خبر قم، تاریخ انتشار: ۲۳ دی ۱۳۹۸ش.
  • مؤمنیان، معصومه، ««شهیدی که سردار سلیمانی را با انقلابیون علیه شاه پیوند داد»، در خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۸ آبان ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۸ بهمن ۱۳۹۷ش.
  • مراسم و راهپیمایی باشکوه مردم عراق در سالروز شهادت فرماندهان مقاومت، سایت خبری تابناک، تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۳۹۹ش.
  • ، ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۵ آبان ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۴۰۰ش.
  • ، ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۸ دی ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۴۰۰ش.
  • ، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۸ دی ۱۴۰۰ش.
  • نباتیان، محمداسماعیل و مختار شیخ‌حسینی، زمینه‌های فکری- سیاسی جریان بعثی-تکفیری داعش، مجمع جهانی اهل بیت، اسفند ۹۳ش.
  • نخستین یادواره تولیدات رسانه‌ای مکتب شهید سلیمانی، سایت شبکه خبر، تاریخ انتشار: ۸ دی ۱۳۹۹ش.
  • طهماسبی، عالمه و دیگران، سلیمانی عزیز، قم، انتشارات حماسه یاران، ۱۳۹۹ش.
  • دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، دیدارنامه (ویژه‌نامه شهادت سردار سلیمانی)، تهران، مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، ۱۳۹۸ش.
  • شیرازی، علی، شاخص‌های مکتب سلیمانی، قم، انتشارات خط مقدم، ۱۳۹۹ش.
  • مصحفی، محمدمحسن، صبح شام، تهران، سوره مهر، ۱۳۹۹ش.
  • سلیمانی، قاسم، از چیزی نمی‌ترسیدم، تهران، مکتب حاج‌قاسم، ۱۳۹۹ش.
  • خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۰.

پیوند به بیرون

  • .